Een rist Republikeinen met presidentiële ambities trok naar Las Vegas, waar de Republikeins-Joodse Coalitie haar bijeenkomst hield. ‘Dit is windowshoppen voor de Republikeinse elite’.
Bijna iedereen die genoemd wordt als potentiële Republikeinse presidentskandidaat, sprak de bijeenkomst toe. Daarbij ook Donald Trump, die dinsdag als eerste zijn kandidatuur stelde voor de presidentsverkiezingen in 2024. Trump, die eerst helemaal niet zou spreken, werd na zijn kandidatuurstelling alsnog aan het programma toegevoegd. Hij speechte via telelink, en kreeg een staande ovatie, ook al was hij volgens sommige aanwezigen zonder voor hem zichtbaar publiek niet echt op dreef.
Het gulle applaus voor Trump belette niet dat er tijdens de bijeenkomst meer andere geluiden te horen waren.
Volgens The Washington Post was het opmerkelijke dat zelfs aanhangers van Trump hem niet meteen verdedigden. De aanwezigen stonden open voor alternatieve kandidaten. En de kritiek op Trump na de tegenvallende midterms, met de slechte selectie van kandidaten door de gewezen president, was bij momenten heftig.
Het rijtje van sprekers was indrukwekkend. Daarbij gewezen vicepresident Mike Pence en senator Ted Cruz, de laatste die tijdens de Republikeinse voorverkiezingen in 2016 tegen Trump overeind bleef. Pence en Cruz leverden geen of hoogstens verholen kritiek.
‘We verliezen en verliezen en verliezen maar’, zei Chris Christie, ‘We verliezen omdat Donald Trump zijn eigenbelang boven dat van alle anderen stelt’.
Dat was anders bij een serie gouverneurs, die al langer een andere koers voor de partij bepleiten.
Larry Hogan, de uittredende gouverneur van Maryland, die erop kan bogen dat hij tot gouverneur verkozen werd in een doorgaans Democratische staat, is een langdurige criticus van Trump. ‘Uitvluchten, leugens en toxische politiek zullen geen verkiezingen doen winnen of tot een herstel van het land leiden’, zei hij. ‘Alleen echt leiderschap zal dat doen’. Dat echte leiderschap was volgens hem – hij moest het er zelfs niet bij vertellen – niet bij de vorige president te vinden.
Hij deelde de partijaanhang, berichtte The New York Times, op in drie groepen: 30 procent vormt de kern van harde Trumpsupporters, 20 procent kan Trump niet uitstaan, en 50 procent valt te overtuigen.
Chris Christie, gewezen gouverneur van New Jersey, gewezen presidentskandidaat en gewezen adviseur van Trump (hij is een criticus sinds Trump in november 2020 zijn kiesnederlaag weigerde te aanvaarden), verwees zoals Hogan naar Trumps uitspraak uit 2016: ‘We zullen zoveel winnen dat jullie het beu zullen worden altijd maar te winnen’.
Christie en Hogan vinden dat het na drie nederlagen op rij – de midterms van 2018 en 2022 en de presidentsverkiezing in 2020 – tijd wordt voor een nieuwe overwinning.
‘We verliezen en verliezen en verliezen maar’, aldus Christie, ‘We verliezen omdat Donald Trump zijn eigenbelang boven dat van alle anderen stelt’. Trump heeft van de Republikeinen een ‘partij van mij in plaats van een partij van wij gemaakt’.
‘Ik opteer voor een conservatieve partij’ met principes als ‘kracht, geloof, fatsoen, vrijheid,’ waarrond het land zich kan verenigen, ‘niet voor een partij die het land uit mekaar rukt rond die principes’.
Chris Sununu, de gouverneur van New Hampshire en een gematigde anti-Trumper, maande zijn partij aan om op te houden ‘gekke en onverkiesbare kandidaten te ondersteunen tijdens primary’s en daarentegen te opteren voor kandidaten die wél kunnen winnen’.
We moeten in de spiegel kijken. We zijn niet bij de tijd.
Dat waren figuren van wie je al kon vermoeden dat ze kritiek tegen Trump zouden uiten. Bij anderen was dat minder het geval. Trumps laatste minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, heeft in aanloop naar zijn eigen presidentskandidatuur ineens ontdekt dat ‘persoonlijkheid, beroemdheid’ niet voldoende zijn om een overwinning te boeken. Hij had eerder op Twitter, naar analogie met de gouverneurs, geschreven dat het tijd werd dat er weer gewonnen werd. Maar dat herhaalde hij niet in zijn toespraak.
Nikki Haley, Trumps VN-ambassadeur en eerder de gouverneur van South Carolina, verklaarde dat ze nooit een verkiezing had verloren, en dat ze nu niet zou beginnen. Eerder had ze verklaard dat ze haar kandidatuur niet zou stellen als Trump kandidaat was, maar dat uitgangspunt heeft ze klaarblijkelijk opgegeven.
Ze vond evenwel niet, zei ze, dat ‘één persoon’ (Trump) alle schuld verdient. ‘We moeten in de spiegel kijken. We zijn niet bij de tijd’.
Top of the bill was zaterdagavond Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, die in de midterms met 19 procent voorsprong werd herkozen. Het was een zeldzaam Republikeins electoraal lichtpuntje tijdens een donkere nacht van 8 op 9 november 2022.
DeSantis is op dit moment in peilingen met grote voorsprong de koploper tussen de mogelijke tegenstanders van Trump in de Republikeinse voorverkiezingen. Dat hij de best geplaatste is, jong (met zijn 44 is hij 32 jaar jonger dan Trump) en zich uit de schaduw van zijn vroegere mentor loswrikt, maakt dat hij al op banbliksems van de gewezen president kan rekenen. The Donald doopte hem om tot Ron DeSanctimonious (Ron De Schijnheilige). Trump dreigde ermee schandalen over hem of zijn familie uit te zullen brengen.
In zijn toespraak had DeSantis het niet over een eventuele presidentskandidatuur. Er wordt over hem gesproken als ‘Trump zonder de uitschuivers’. Hij probeerde zijn verwezenlijkingen en ook het politieke onderscheid tussen hem en de voormalige president te schetsen, zonder die bij naam te moeten noemen.
‘In tijden als deze’, zei hij, ‘werkt niets beter dan winnen. Wij in Florida zijn het licht. Vrijheid zal overheersen waarbij Florida de weg toont’. En ook: ‘Florida is het model. Florida is waar woke komt te sterven’.
Dat was al een verschil: Trumps kandidaten verloren, DeSantis won. DeSantis ging ook in op het covidbeleid, waarbij hij zijn staat in grote mate ‘open gehouden had voor zaken’, zonder te bezwijken voor het ‘Faucisme’ (de adviezen van de beroemde immunoloog Anthony Fauci). Trump, wist iedereen in de zaal, had Fauci in dienst gehouden en had op advies van Fauci een lockdown van enkele weken gepromoot. De covidcampagne wordt een thema tijdens de Republikeinse voorverkiezingen, ook al omdat een harde kern van Trumpaanhangers tegen de lockdown en tegen Fauci was, terwijl Trump toch even de adviezen van de gezondheidsexperts volgde en Fauci nooit ontslagen heeft als adviseur.
DeSantis kreeg, zoals Trump, een staande ovatie.
CNN interviewde Matt Brooks, directeur van de Republikeins-Joodse Coalitie die ook in contact staat met andere grote geldschieters. In twee gevallen hebben grote geldschieters, los van deze Coalitie, al beslist dat ze Trump niet langer zullen steunen.
Volgens Brooks doen de meeste grote donoren in de zaal in Las Vegas en elders momenteel aan windowshopping. ‘Sommigen vragen zich af of we een nieuwe weg uitmoeten en een nieuw gezicht nodig hebben’.
De miljardairsfamilie Adelson uit Las Vegas, die tussen 2010 en 2020 een half miljard dollar gestopt heeft in Republikeinse campagnes, heeft bijvoorbeeld nog geen kamp gekozen. Sheldon Adelson, de oude patriarch, is begin 2021 overleden, nadat hij in 2016 de grootste geldschieter was van Donald Trumps eerste presidentscampagne. Volgens Confidence Man, het recente boek van Maggie Haberman over Trump, hebben de miljoenen van Adelson een rol gespeeld bij Trumps beslissing om de VS-ambassade in Israël te verhuizen van Tel Aviv naar Jeruzalem.
Een woordvoerder van weduwe Miriam Adelson bevestigde aan CNN dat zij ‘neutraal’ zal blijven tijdens de presidentiële primary’s.
Terwijl het 10-tal potentiële kandidaten hun toespraken hield, kon de nationale pers zich afvragen of er een heruitgave van 2016 op til is. Toen versloeg Trump een onoverwinnelijk geachte gouverneur uit Florida, Jeb Bush, en kon hij, omdat het veld van kandidaten zo groot was, bijna tot het einde van de voorverkiezingen met een minderheid aan stemmen zijn overwinningen binnenhalen. Ook: dat al enkele geldschieters hem opgeven, geeft Trump de kans om weer de rol van buitenstaander te claimen. Hij kan argumenteren dat het partijestablishment hem tegenwerkt.
Chris Christie minimaliseerde tegenover The New York Times het gevaar.
‘Iedereen begaat de fout de volgende campagne te bekijken door de bril van de vorige. En campagnes zijn nooit gelijk’.
‘Waarom’, vroeg hij, ‘zou je ervan uitgaan dat Mike Pompeo en Nikki Haley en Mike Pence geen stemmen zouden vissen uit Donald Trumps vijver? Ze maakten alle drie deel uit van zijn regering’.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier