Republikeinse presidentskandidaten wringen zich in bochten om aan debat te kunnen deelnemen

Voor alle Republikeinse presidentskandidaten minus Donald Trump wordt 23 augustus een cruciale datum. Op die dag gaat het eerste kandidatendebat door. Wie nog onbekend en/of onbemind is, hoopt op een grote doorbraak. Maar niet alle kandidaten kunnen deelnemen.

De Republikeinse presidentskandidaten moeten aan drie voorwaarden voldoen om tot het debat toegelaten te worden. Ze moeten in drie door de partij aanvaarde, recente nationale peilingen minstens één procent van de kiesintenties halen (ofwel in twee nationale peilingen en in twee regionale peilingen van staten met een vroege primary). Ze moeten 40.000 gelddonoren hebben (en 200 donoren in ten minste 20 van de 50 staten). En ze moeten plechtig beloven dat ze de uiteindelijke genomineerde bij de verkiezingen van 2024 zullen ondersteunen.

Het eerste punt geeft onduidelijkheid in de zin dat niemand heel zeker weet welke peilingen de partij zal aanvaarden. Het derde punt leidt tot spanning. De anti-Trump-kandidaten vrezen dat ze verplicht zullen worden hun trouw aan Trump te zweren. Asa Hutchinson, gewezen gouverneur van Arkansas, heeft al gezegd dat hij een veroordeelde Trump niet zal ondersteunen. Het is ook de vraag of hij aan de andere criteria voldoet. Maar Chris Christie bijvoorbeeld, de meest luidruchtige van de Republikeinse anti-Trump-kandidaten, zal wel de toezegging doen. Hij voegde eraan toen dat hij de steunbetuiging ‘zo serieus zal nemen als Donald Trump dat acht jaar geleden deed’. Trump deed dat destijds pro forma, maar weigerde in het debat de principiële steun te bevestigen. Christie neemt zich voor even hard te doen alsof.  

De reddende geschenkbon

De tweede vereiste – 40.000 gelddonoren – leidt tot gekke sprongen, voornamelijk bij de schatrijke kandidaten, die dachten hun campagne zelf te financieren. De 37-jarige ondernemer Vivek Ramaswamy, die naar schatting 630 miljoen dollar rijk is, en die in elk geval ruim boven 1 procent uitkomt in de peilingen, beloofde zijn aanhangers tien procent van elke dollar steun die ze aanbrengen voor zijn campagne. Mede door dat systeem bereikte hij naar eigen zeggen in korte tijd een totaal van 65.000 donoren. Als dat bevestigd wordt, mag hij op 23 augustus mee het debat in.

Nog meer in het oog springend was het initiatief van de huidige gouverneur van North Dakota, de elders volslagen onbekende Doug Burgum – hij is zo onbekend dat hij zijn naam op zijn kledij draagt. In de meeste nationale peilingen staat hij op 0 procent van de stemmen, al zijn er regionale peilingen – allicht uit de buurt van North Dakota – waar hij één procent behaalt.

Ook hij had gedacht zijn campagne volledig zelf te financieren. Hij kan zich dat veroorloven nadat hij zijn softwarebedrijf voor ruim een miljard dollar verkocht aan Microsoft.

Maar geldschieters bij het grote publiek? Dat was een probleem. De Republikeinse Partij heeft echter niet bepaald dat die 40.000 donoren véél moeten schenken. Eén dollar per persoon volstaat. Burgum beloofde dat iedereen die één dollar aan zijn campagne schenkt in ruil een geschenkbon ter waarde van 20 dollar zal ontvangen. Dat geldt, liet hij weten, voor de eerste 50.000 mensen die hem een dollar zouden schenken. Enkele dagen later, op 19 juli, kondigde hij trots aan dat hij de drempel van 40.000 donoren heeft overschreden. De operatie kost hem net geen miljoen dollar, maar dat zal hem niet tot een hongerregime nopen. Op CNN vergeleek hij zichzelf met een onbekend product, en dan moet je stunten om het product bekendheid te geven. Wie weet neemt hij na die stunt een vlucht in de nationale peilingen en overschrijdt hij de drempel van 1 procent.

Tot dusver hebben deze kandidaten zich volgens hun woordvoerders geplaatst voor het debat, dat op 23 augustus door Fox News wordt georganiseerd in Milwaukee: Donald Trump, die in de meeste peilingen met ruim 50 procent van de stemmen de dans leidt; Ron DeSantis, een slabakkende tweede, zeker 30 procent achterop bij Trump; Tim Scott, senator uit South Carolina, die als optimistische conservatief wat aanhang lijkt te winnen; Nikki Haley, gewezen gouverneur van South Carolina (terloops: ook in South Carolina ligt Trump aan de leiding in de peilingen); gewezen gouverneur Chris Christie van New Jersey, en de genoemde Vivek Ramaswamy.

Nog niet zeker van een plaatsje is Trumps gewezen vicepresident Mike Pence. In de peilingen komt hij ruim boven 1 procent uit, maar de kleine geldschieters heeft hij nog niet in voldoende mate gevonden. In het algemeen verloopt zijn geldinzameling moeizaam, ook bij de grotere geldschieters.

Komt Trump?

Er is veel kritiek op de criteria van de Republikeinse Partij, maar die was er ook in 2015-6 toen er zoveel kandidaten opdoken (17) dat de groep op basis van de peilingen opgedeeld werd in een hoofddebat en een ‘kinderdebat’. Deelname aan het kinderdebat deed geen van de laag peilende kandidaten deugd.

Overigens is het verre van zeker dat Donald Trump aan het debat zal deelnemen. Hij zegt in interviews dat hij niet inziet wat het nut is van een debat met tegenkandidaten die zover bij hem achterliggen. Bij de Democraten komt er waarschijnlijk geen debat, ook al zijn er tot dusver twee tegenkandidaten voor Joe Biden. Biden is niet geïnteresseerd om met hen in debat te treden.