Republikeinse kandidaten

Er blijven aan Republikeinse kant twee kandidaten over, Nikki Haley en topfavoriet Donald Trump.

Donald Trump (77), eerder immobiliënmagnaat en tv-ster, werd eind 2016 onverwacht tot president verkozen.

Een programma heeft hij nog niet voorgesteld, maar in kiestoespraken zijn er drie hoofdpunten: het aan banden leggen van migratie, het herstel van de economie door volop olie op te pompen, en het herstel van een tijdperk zonder oorlogen, onder meer door de dreiging die van de VS uitgaat te vergroten. Hij wil ook duizenden ambtenaren vervangen door getrouwen zodat de ‘deep state’ hem niet langer kan tegenwerken. Trump dweept met autoritaire figuren, en zei tijdens een interview dat hij een dictator zou zijn, ‘maar alleen op de eerste dag’ van zijn ambtstermijn.

Trump heeft ‘bagage’. Hij besteedt in meetings veel tijd aan de verkiezingen van 2020, die hij zonder bewijs claimt gewonnen te hebben. Hij besteedt tijdens die meetings ook veel tijd aan scheldpartijen en persoonlijke grieven. En hij besteedt veel tijd in rechtbanken. Vier strafzaken lopen tegen hem, twee federale en twee regionale. Hij werd veroordeeld tot 83,3 miljoen dollar schadeloosstelling in een smaadzaak, en in rechtszaak rond valse inschattingen voor eigendommen kan de boete nog veel hoger uitvallen (de procureur heeft ruim 300 miljoen dollar geëist).

Voor zijn aanhangers zijn die strafzaken eerder een bonus dan een nadeel: ze bewijzen in hun ogen dat hun man het slachtoffer is van een heksenjacht. Zijn minder enthousiaste kiezers vertonen tekenen van twijfel. Een deel van hen zou bij een strafrechtelijke veroordeling afhaken, volgens peilingen.

Het probleem voor Trump wordt om de niet zo enthousiaste aanhang uit te breiden. Trump maakt vooruitgang bij zwarte mannen en latino’s, maar zoekt naar mogelijkheden om ook meer stemmen te halen bij hoger opgeleide witte vrouwen, een groep die hij in 2020 verloor.

Nikki Haley (52) is de gewezen gouverneur van South Carolina, en werkte in de regering van Donald Trump als VN-ambassadeur. Ze werd geboren in een familie van Indiase migranten, groeide op als sikh en werd christen. Ze is gehuwd met een militair, die momenteel in een buitenlandse conflictzone is ingezet.

Haley heeft enkele krachtlijnen in haar toespraken. Het is aan een nieuwe generatie om het land te leiden. ‘De eerste partij die haar tachtigjarige met pensioen stuurt, wint de verkiezingen’. Er is nood aan een boekhouder in het Witte Huis om de financiën op orde te stellen, want zowel Trump als Biden hebben geld uitgegeven ‘als een dronken zeeman’. In tegenstelling tot Trump wil Haley wel actief Oekraïne stuenen. Ze behoort tot de buitenlandhaviken in de Republikeinse Partij en leunt aan bij de neoconservatieven.

Ze voert zichzelf ook op als anti-establishment. Als vrouw en kind van migranten was ze altijd wat een buitenstaander, en ging ze in tegen de ‘fellows’ (kerels). Ze was bij het begin van haar campagne heel voorzichtig met kritiek op Trump, maar de kritiek is gaandeweg aangescherpt. In peilingen ligt ze ver achterop, maar tot dusver heeft ze financiële steun die haar in staat stelt verder campagne te voeren. De grote volgende test wordt de primary in South Carolina, haar thuisstaat (24 februari). Trump ligt 26 procent voor in de peilingen.

Ontdek het recentste nieuws van de verkiezingen 2024 in de VS.