Eerst de lockdown, dan Black Lives Matter: uiterst-rechtse anti-overheidsextremisten ontdekken nieuwe vijanden in de VS en nemen de wapens op. Maar president Trump heeft de mond vol van het extreemlinkse Antifa. ‘Onbegrijpelijk’, zegt terrorisme-expert Bruce Hoffman.
Er was de dodelijke aanslag op een politieagent in de stad Oakland, in de marge van een antiracismebetoging eind mei. Op de motorkap van zijn auto schreef de dader, een 32-jarige militair, met zijn eigen bloed het woord ‘boog’, kort voor ‘boogaloo’: dat is internettaal voor een relatief nieuwe extremistische beweging die aanstuurt op een tweede burgeroorlog in Amerika.
Gelijktijdig werden in Las Vegas drie mannen opgepakt die een aanslag met brandbommen planden tegen overheidsgebouwen. De zelfverklaarde ‘boogaloo bois’ wilden de onrust die was ontstaan omwille van politiegeweld nog aanwakkeren, om uiteindelijk de implosie van de Verenigde Staten te ‘versnellen.’
De wereld zag ook de beelden van de zwaarbewapende mannen in tactische uitrusting die het parlement van de staat Michigan bestormden uit protest tegen lockdownmaatregelen. Of van de militieleden, eveneens met aanvalswapens, die standbeelden van slavenhandelaars of conquistadores beschermen tegen beeldenstormers. Neonazi’s slingeren ondertussen ‘rassenverraders’ naar het hoofd van witte betogers.
Opgang extreemrechtse terreur
Terrorisme-experts waarschuwen al langer dat het rechts-extremisme in Amerika niet alleen groeit, maar ook gewelddadiger wordt. ‘En onvrede om de coronacrisis en om antiracismebetogingen hebben dat gewelddadig extreemrechts sentiment recent nog aangewakkerd’, zegt professor Bruce Hoffman, een vooraanstaand terrorisme-onderzoeker, verbonden aan de Georgetown-universiteit en denktank Council on Foreign Relations.
Recente voorbeelden van extreemrechts terrorisme zijn legio, zegt Hoffman. In maart doodde de federale politiedienst FBI in Kansas City een man die een autobom wilde doen ontploffen in een ziekenhuis waar coronapatiënten werden behandeld. In Virgina reed een leider van de racistische Ku Klux Klan in op zwarte betogers. Maar tijdens Black Lives Matter-betogingen duiken ook op gewapende extremisten op die de beweging steunen: het zijn ultra-libertairen die politie en overheid haten.
‘De VS zijn momenteel zo onrustig en chaotisch dat uiterst-rechtse groepen en uiterst-linkse ultra-libertairen elkaar vinden in hun haat voor de overheid’, aldus Hoffman. ‘Beide kampen willen bovenop de huidige instabiliteit zoveel mogelijk bijkomende chaos veroorzaken om de ondergang van het systeem te ‘versnellen’ en iets nieuws op te bouwen. Dat is de gemeenschappelijke drijfveer.’
Boogaloo
De ‘boogaloo’-beweging (een referentie naar een obscure film) ontstond op het internet en is uitgegroeid tot codetaal voor een nieuwe burgeroorlog, waarbij verschillende kampen tegenover de overheid zullen komen te staan. De ‘boogaloo bois’ dragen dikwijls aanvalswapens in het openbaar en gaan gekleed in militaire outfits. Ze zijn voornamelijk van extreemrechtse snit, maar niet uitsluitend.
Daarnaast sturen ook witte nationalisten aan op geweld. Anti-overheidsextremisten vervolledigen het plaatje. Hoffman wijst op de diepe verdeeldheid en polarisering in de Verenigde Staten als katalysator van het recente politiek geweld. ‘Terrorisme en politiek geweld vindt niet plaats in een vacuüm: het teert op verdeeldheid in de maatschappij.’
President Donald Trump gooit vaak olie op het vuur, zegt Hoffman. Zo riep hij zijn aanhangers op dat ze hun staat moesten ‘bevrijden’ van al te strenge lockdownmaatregelen. ‘Trumps verantwoordelijkheid is onmiskenbaar. Keer op keer blijkt dat uiterst-rechtse geweldenaars zijn woorden aangrijpen om hun acties te legitimeren. Of hij bewust aansturt op geweld kan ik niet zeggen, maar zijn woorden worden wel zo geïnterpreteerd.’
Sociale media spelen ook een grote rol in het radicaliseren van beïnvloedbare jonge mannen, aldus Hoffman. ‘Het algoritme van Facebook schotelt ze suggesties voor van extremistische pagina’s!’ Ook op de populaire app TikTok circuleren korte clips van jonge boogaloo-aanhangers die hun wapens showen.
Zonder de ontwrichting van de coronapandemie zou het allicht niet zo’n vaart gelopen zijn, vermoedt Hoffman. ‘Veel mensen zijn hun vertrouwen in de overheid volledig kwijt. Er werd ze verteld dat het snel zou overwaaien maar nu gaan we richting 150.000 doden. Miljoenen mensen verloren hun baan. De toekomst is onzeker, en onzekerheid voedt onrust en mogelijk instabiliteit.’
Antifa
Trump geeft antifascisten de schuld van recente rellen in de VS, terwijl veel bewijs opduikt dat ook anti-overheidsbetogers uit extreem-rechtse of libertaire hoek betogingen trachtten te kapen en rellen hebben aangestookt. Toch kondigde de president per tweet aan dat hij Antifa wil aanmerken als een terroristische organisatie.
‘Onbegrijpelijk’, verzucht Hoffman. ‘Ik sta ervan te kijken hoezeer het Witte Huis en justitie zich blindstaren op een groep die je van geen enkel terroristisch incident kan verdenken.’ De antifascistische beweging, overgewaaid uit Europa begin vorige eeuw, zoekt voornamelijk de confrontatie op met extreemrechts.
Ja, er was de Antifa-aanhanger die vorig jaar een gesloten centrum van immigratiepolitie ICE probeerde in de as te leggen, weet Hoffman. Maar veel verder dan straatgevechten en vernielingen gaan aanhangers van de beweging niet. Ze heeft niet één dode op het geweten. Extreemrechts wél.
Volgens de Anti-Defamation League, een Amerikaanse ngo die racisme in kaart brengt, is het leeuwendeel van de terreuraanslagen in Amerika de voorbije tien jaar toe te schrijven aan rechts-extremisten. Vorig jaar vielen 42 doden bij terreuraanslagen in de VS: 86 procent daarvan staat volgens de ADL op het conto van rechts-extremisten.
In een Walmart in El Paso schoot een witte nationalist vorig jaar 23 mensen dood, voornamelijk latino’s. Ook Joden worden geviseerd: bij een aanslag op een synagoge in California vielen vorig jaar één dode en drie gewonwden.
Antifa beantwoordt niet aan de gebruikelijke definitie van een terroristische organisatie, aldus Hoffman. De antifascistische beweging is niet centraal georganiseerd. Er is geen leider die kan worden opgepakt. Geen geldstromen die kunnen worden uitgevlooid.
‘Ze zetten al eens een auto in de fik, gooien ruiten in of meppen alt-rightfiguren in het gezicht’, besluit Hoffman. ‘Is dat terrorisme? Bovendien is het lang niet duidelijk dat alle recente incidenten wel aan Antifa toe te schrijven zijn. Niet iedereen die zich in het zwart hult of die anarchistische ideeën uitdraagt is noodzakelijk Antifa. Het is een containerbegrip geworden.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
