Probleem voor Biden: ‘jazzman’ Cornel West wordt presidentskandidaat voor Groenen

De bekende linkse filosofie- en religieprofessor Cornel West (70) heeft aangekondigd dat hij namens de Groene Partij een gooi doet naar het VS-presidentschap. ‘Ik wil aan het hoofd van het Imperium komen om het te ontbinden’, liet hij weten. In 2020 voerde West campagne voor Bernie Sanders. Democraten vrezen dat de kandidatuur van West de Republikeinse presidentskandidaat kan helpen.

Cornel West is een bekende mediafiguur, goedlachs, optimistisch – hij spreekt iedereen aan met broeder of zuster, en dolt als de beste, soms op het vermoeiende af. Dat is het jazzelement in hem. ‘Ik heb me er altijd over verbaasd ‘, schreef hij ooit, ‘dat onvrije mensen zoals zwarten in de VS de meest vrije vormen creëerden. Zoals in blues en jazz. Ik heb er vaak over nagedacht hoe wij, de slachtoffers van de Amerikaanse democratie, zulke odes aan de democratische individualiteit en gemeenschap uitvonden’. Hij noemt zich ‘een bluesman in het geestesleven, een jazzman in de wereld van ideeën, altijd in beweging’.

West was ooit een wonderkind. Hij ging een jaar te vroeg naar Harvard, en haspelde er zijn studies af in drie jaar in plaats van vier – zodat zijn ouders konden besparen op studiekosten. De jazzman werd professor aan drie prestigieuze universiteiten, Harvard, Yale en Princeton, en had vaak bonje met de autoriteiten van die universiteiten, met name in Harvard.

Standpunten

Zijn politieke standpunten zijn een eind links van de Democraten, ook een stuk links van de linkervleugel van de Democraten. Hij wil geen maatregelen in de marge: hij wil armoede ‘afschaffen’, zoals slavernij ooit afgeschaft werd. Hij wil dakloosheid ‘afschaffen’.

Het aspect ‘altijd in beweging’ tekent de politieke geschiedenis van West. Niet dat zijn ideeën zo verschuiven. Daarin is hij redelijk constant. Hij wijst, met Martin Luther King, geweld af (en daarmee Malcolm X en de Zwarte Panters). West is altijd ‘een christen-socialist’ geweest, geen marxist (want het marxisme is volgens hem niet te verzoenen met het christendom). Hij poneert al decennia dat het racisme pas te overwinnen is als sociaal onrecht wordt aangepakt (afgeschaft). Want er is wel vooruitgang geboekt inzake racisme, redeneert hij, maar die vooruitgang kwam er op een moment dat de inkomensongelijkheden weer groter werden, en daardoor de maatschappelijke spanningen weer toenamen. In die zin zijn bezorgdheden over de toenemende invloed van racistische groeperingen voor hem ten dele naast de kwestie.

Die gewelddadige racisten zijn er weliswaar, maar de inkomenskloof is het grotere kwaad. En de strijd tegen de inkomenskloof kan volgens hem verbindend werken, en ook kiezers van ‘broeder Trump’ aanspreken. Politiek moet voor West gevoerd worden vanuit het belang van de minstbedeelden, en hij wil de minderbedeelden in de Trumpaanhang viseren. Voeg daaraan toe: een afkeer van Wall Street en grote bedrijven, een afkeer van oorlog (hij bepleit een onmiddellijk staakt-het-vuren in Oekraïne) en internationalistische en pro-Palestijnse standpunten zoals ze zelden te horen zijn van een Amerikaans politicus, en je weet dat hij niet verkozen zal worden aan het hoofd van het ‘imperium’.

Wervend optimisme

Een ander aspect van zijn campagne kan wel wervend werken: zijn optimisme. Hij zegt dat zijn kandidatuur erop gericht is ‘het beste’ in het land naar boven te brengen, inventiviteit en solidariteit onder meer.

Het is niet inzake zijn opvattingen dat Cornel West in beweging is, hij is in beweging inzake tactiek. Hij voerde campagne voor Obama (die hij later allerlei tekortkomingen verweet), hij voerde campagne voor andere Democraten, en vooral voor de onafhankelijke senator Bernie Sanders, toen die, als Democratische kandidaat, president wilde worden. Hij voerde in 2000 campagne voor Ralph Nader, die presidentskandidaat was voor de Groene Partij, en later voor Jill Stein, die ook namens de Groene Partij het presidentschap zocht.

Waarom heeft hijzelf dit keer de Groene Partij gekozen, en niet de Democratische Partij?

De Groene Partij was een tweede opstap. Cornel West had op 5 juni zijn kandidatuur aangekondigd namens de piepkleine, slecht georganiseerde en controversiële People’s Party. Die partij bood op dat moment nog in geen enkele staat toegang tot presidentsverkiezingen. Bovendien hangen de partijleider beschuldigingen rond seksueel wangedrag en lukrake ontslagen boven het hoofd.

Na enkele dagen maakte West bekend dat hij de nominatie van de Groene Partij zal zoeken. Zijn kansen op die nominatie zijn groot, en de Groene Partij geeft toegang tot de presidentsverkiezingen in bijna alle staten (47 van de 50 staten in vorige edities).

Waarom de Groenen en niet de Democratische Partij?

De uitleg daarover is wat Democraten zorgen baart. De argumenten die West naar voor schuift, zijn breed gedeeld binnen de linkervleugel van de Democratische Partij. Hij verwijst naar de rol van Biden in de militaire campagne in Oekraïne, of het feit dat Democraten het budget van Defensie intact laten terwijl ze snoeien in sociale uitgaven om het schuldenplafond te kunnen verhogen.

Hij stelt dat Biden in de pas loopt van grote bedrijven, de farmaceutische industrie en Wall Street, en niets of toch veel te weinig doet om de inkomenskloof in het land aan te pakken. En hij verwijst keer op keer naar de obstructie die ‘broeder Bernie’ van het partijapparaat ondervond. Dat was toen Sanders de Democratische presidentskandidaat wilde worden in 2016 en 2020. Zijn conclusie: ‘Een echt linkse kandidaat zal nooit de nominatie van de Democraten winnen’.

De Groene presidentscampagnes hebben in het recente verleden mogelijkerwijs twee Republikeinse presidenten opgeleverd. In 2000 droeg Ralph Nader, onder meer in het extreem betwiste Florida, bij tot de uiteindelijke winst van George W. Bush, en in 2016 hielp Jill Stein Donald Trump. Dat jaar won ze in drie cruciale staten – Wisconsin, Michigan en Pennsylvania – meer stemmen dan Hillary Clinton nodig had gehad om Trump te verslaan. De marge was klein en men kan niet veronderstellen dat alle Groenkiezers voor Hillary hadden geopteerd, maar het zou zonder Stein nipter zijn geweest. Stein zelf liet in die staten de stemmen hertellen.

Bidens betwiste kalender

Wat 2024 zal brengen is koffiedik kijken, maar op dit ogenblik lijkt het land af te stevenen op een duel tussen een ex-president, die met zware juridische problemen kampt, en een uittredende president, van wie een meerderheid in zijn eigen achterban vindt dat hij beter niet opnieuw kan kandideren.

Voor linkse Democraten en Bernie-kiezers, die snakken naar een alternatief voor Biden, is Cornel West nu een optie.

Nieuwssite Axios opperde deze week nog een extra probleem voor Biden. Hij heeft de kalender van de Democratische primary’s laten herschikken, zodat het Bidenvriendelijke South Carolina als eerste aan de beurt komt. Volgens Axios lijkt het er meer en meer op dat de vroegere openers Iowa (caucus) en New Hampshire (primary) zich niet neerleggen bij die beslissing en hun voorverkiezingen toch eerder zullen organiseren. Dat zou hen sancties van de nationale partij opleveren.

Axios laat daarover plaatselijke partijleiders aan het woord die bereid zijn de sancties te trotseren. Het gevolg van de rebellie zou zijn dat Biden niet op de lijst komt van die eerdere voorverkiezingen (hij kan toch moeilijk zijn eigen kalender overtreden). De Democraten zouden, met andere woorden, het primaryseizoen starten met twee overwinningen van alternatieve kandidaten. Tot dusver hebben Robert Kennedy Junior en Marianne Williamson hun kandidatuur gesteld. Dat zou niet het ideale begin zijn voor Bidens primarycampagne.