De 79-jarige Anthony Fauci is een rockster onder virologen, de ‘Rolling Stones’ van zijn sector, en de man die de Amerikanen slecht nieuws moet brengen. Hij werkte onder zes presidenten, coördineert de strijd tegen aids sinds president Ronald Reagan en adviseert nu president Donald Trump inzake covid-19. Trump is niet zijn makkelijkste klant.
Waarom ben je nog niet ontslagen, vroeg een journalist van Science Magazine aan Anthony Fauci, een man die dezer dagen zo vaak wordt geïnterviewd dat iemand suggereerde dat hij een dubbelganger aan het werk heeft gezet – de Amerikaanse Marc Van Ranst, zo wordt hij bij ons genoemd.
Het is een cruciale vraag die vele Amerikanen bezighoudt. Fauci antwoordde op een voor hem typische manier: diplomatisch, zolang de feiten daar ruimte voor laten. ‘Je moet de president dit nageven,’ zei hij, ‘hij luistert, ook al verschillen we soms van mening. Hij kiest zijn eigen weg. Hij heeft zijn eigen stijl. Maar als het ertoe doet, luistert hij naar wat ik te vertellen heb.’
De journalist porde hem: Fauci maakt zich altijd sterk dat hij voor een feitelijk correcte uitleg kiest. Hoe voelt hij zich als hij naast een president staat die bewijsbaar onfeitelijke en onware dingen beweert?
‘Wat wil je dat ik doe?’ antwoordde de arts. En wat later, nadat hij had uitgelegd dat hij na presidentiële fouten de ‘geschikte’ personen alarmeert die op de president kunnen inpraten, en de fouten kunnen rechtzetten: ‘Maar ik kan niet naar de microfoon springen en hem wegduwen’.
Tegenover de Washington Post stelde hij: ‘Als je met slecht nieuws afkomt, kan een president, afhankelijk van zijn karakter, zeggen: ik wil die kerel niet meer in mijn buurt hebben, hij is de luis in de pels. En dus besliste ik dat ik alleen maar de waarheid zou spreken, gebaseerd op het beschikbaar bewijsmateriaal en mijn wetenschappelijk oordeel.’
Je mag nooit je eigen geloofwaardigheid vernietigen. En je wilt niet ten oorlog trekken tegen een president. Je moet een moeizaam evenwicht vinden zodat je de waarheid kunt blijven vertellen.
Aan nieuwssite Politico gaf hij deze samenvatting: ‘Je mag nooit je eigen geloofwaardigheid vernietigen. En je wilt niet ten oorlog trekken tegen een president. Je moet een moeizaam evenwicht vinden zodat je de waarheid kunt blijven vertellen’.
Evenwicht
Dat is het lot van Anthony Fauci. Hij moet harde waarheden verkondigen in dienst van een president die houdt van goed nieuws, al dan niet echt. Zij die niet van Trump houden, en vrezen dat de president te ongeduldig is om de lockdownadviezen en -maatregelen te laten duren, denken dat het aan Fauci is – en in iets mindere mate het wetenschappelijk hoofd van het presidentieel coronateam Deborah Birx – om de president een te snelle koerswijziging uit het hoofd te praten.
Enkele keren gooide Fauci zich wel ongeveer voor de presidentiële microfoon. Toen Trump beweerde dat er weldra een vaccin zal zijn, preciseerde de dokter even later tijdens dezelfde persbijeenkomst dat een dergelijk vaccin mogelijk 18 maanden op zich zou laten wachten. Toen Trump de besmettingsgolf relativeerde, benadrukte hij de ernst. Terwijl Trump zijn eigen verantwoordelijkheid relativeerde en bijna tegelijk sprak van een ‘perfecte respons’ op de crisis, gaf Fauci een genuanceerd beeld van problemen en fouten. Hij is een van de weinigen die de president publiekelijk tegenspreekt en toch, alsnog, in functie blijft.
Fauci en Birx moeten werken met een president die een diep wantrouwen toont voor specialisten en die zijn eigen instincten en politieke doelstellingen vaak prefereert boven wetenschappelijke argumenten. Maar als iemand dat kan, zeggen zijn vrienden, dan is het wel Fauci.
Hij is een van de weinigen die de president publiekelijk tegenspreekt en toch, alsnog, in functie blijft.
Hij werd eind 1940 in Brooklyn, New York geboren. Zijn ouders waren uit Italië afkomstig, en hadden een apotheek die tegelijk diende als een soort adviescentrum voor minder fortuinlijke migranten.
Anthony was een beursstudent, die naar eigen zeggen, behalve in de apotheek, ook in zijn jezuïetenschool had geleerd dat je in je leven je medemens moet dienen. Bij de jezuïeten heeft hij mogelijks ook zijn talent voor diplomatie ontwikkeld.
‘Dr. Fauci, you’re killing us’
Hij studeerde voor arts en specialiseerde zich in immuniteitsziekten.
In 1984, in volle aidscrisis, werd hij directeur van het Nationaal Instituut voor Allergie en Besmettelijke Ziekte, een baan die hij tot vandaag behoudt, en die hem aan het hoofd brengt van de strijd tegen opeenvolgende epidemieën.
De aidscrisis was wellicht voor hem persoonlijk de zwaarste. Fauci zag van heel dichtbij hoe jonge Amerikaanse mannen bij duizenden stierven. President Ronald Reagan deed er vijf jaar over alvorens hij de ziekte zelfs maar bij naam noemde. De overheid reageerde niet of ondermaats. De Reagans negeerden pleidooien en smeekbeden van hun aan aids stervende vriend, de acteur Rock Hudson.
En Fauci kreeg het te verduren van homogroepen en aidsactivisten, die op een bepaald moment met 1500 voor zijn kantoor manifesteerden. Een van de slogans was: ‘Dr. Fauci, you’re killing us‘. De manifestanten eisten onder meer dat experimentele medicijnen sneller vrijgegeven zouden worden (iets wat president Trump nu vraagt in verband met corona).
Op dat moment schreef Larry Kramer een toneelstuk waarin Fauci de rol van slechterik kreeg. De dokter ging naar de voorstelling. En hij nodigde de activisten die voor zijn kantoor hadden gemanifesteerd uit op ‘wijnparty’s’. Ze dachten: hij probeert ons te paaien. Honderden flessen wijn later had hij hen ervan overtuigd dat hij aan hun kant stond. Hij wist de conservatieve moraliserende president Reagan te overtuigen tot meer actie. Er kwam een compromis rond medicijnen. Enkele activisten van toen zingen tot vandaag de lof van Fauci die, verklaarde een van hen, ‘geen anti-homobot in zijn lijf had’, in tegenstelling tot de rest van de ploeg van Ronald Reagan. Diezelfde activisten geloven dat hij het vertikt met pensioen te gaan tot zolang er geen aidsvaccin beschikbaar is.
Na de aidsepidemie onder Reagan en diens opvolger George H.W. Bush volgden bij elke president epidemieën. Onder Bill Clinton was er onder meer het westnijlvirus, onder George W. Bush SARS en antrax en onder Barack Obama de varkensgriep en ebola.
Tijdens de ebolacrisis vond hij in Obama een partner in redelijkheid die, in tegenstelling tot sommige Republikeinse gouverneurs, geen automatische quarantaine wilde instellen voor verplegend personeel dat terugkeerde uit Afrika. Fauci omhelsde voor de camera’s een verpleegster die tijdens haar vakantie dreigde opgesloten te worden. Zolang dat personeel geen tekenen van de ziekte vertoonde, was er volgens alle wetenschappelijke studies geen enkel besmettingsgevaar, argumenteerden Fauci en Obama.
‘Tony had speciale vaardigheden: een vermogen om te communiceren, grote integriteit en een inzicht in de politiek – het besef dat je door uit de politiek weg te blijven wetenschappers kunt beschermen.’
Zijn lange staat van dienst maakt dat Fauci in het parlement, bij Republikeinen zowel als Democraten, een solide reputatie heeft, en een geloofwaardigheid die zich na zijn talloze interviews uitstrekt tot een breed publiek.
‘Hij combineert een buitengewoon intellect met een houding die je niet laat voelen dat hij “de slimste mens ter wereld” is’, zegt Steny Hoyer, leider van de Democratische fractie in het Huis van Afgevaardigden. ‘Hij bedelft je niet onder moeilijke woorden of moeilijke concepten, hij wil geen ontzag inboezemen. Hij brengt gewoon de ernst van de situatie over en hoe we moeten reageren.’
De Republikein Matt Schlapp, officieus adviseur van de president en voorzitter van de American Conservative Union, noemt hem vergelijkbaar met ‘de Rolling Stones, een naam die iedereen vermeldt als koploper in het vakgebied.’ Hij wordt ook wel een rockster onder virologen genoemd.
‘Er zijn meer wetenschappers van wereldklasse’, verklaarde Donna Shalala, die onder president Clinton minister van Volksgezondheid was, aan de New York Times. ‘Maar Tony had speciale vaardigheden: een vermogen om te communiceren, grote integriteit en een inzicht in de politiek – het besef dat je door uit de politiek weg te blijven wetenschappers kunt beschermen.’
De politieke vaardigheden met gegarandeerde steun van de twee partijen legden hem geen windeieren.
Toen president Trump in de maanden voor de coronacrisis uitbrak het budget van Fauci (5,89 miljard dollar) met 769 miljoen dollar wilde verminderen, koos het parlement voor Fauci en wees het deze bezuiniging van de hand.
De termen ‘innemend’ en ‘charmant’ komen vaak terug om Fauci te omschrijven. Het zijn de kwaliteiten waarmee hij in het verleden presidenten en activisten wist te paaien.
Tijdens de covid-19-crisis kampt Fauci met een wispelturige president. In eerste instantie minimaliseerde de president het risico. In februari verklaarde hij dat het aantal besmettingen ‘over enkele dagen dicht bij nul zal zitten’. Hij ging ervan uit dat het virus in de lente vanzelf zou verdwijnen, zoals de griep dat doet. Fauci toonde zich sceptisch.
De president bewierookte en bewierookt de mogelijkheden van het antimalariamiddel hydroxychloroquine. Hij plaatste een bestelling in India. Fauci benadrukte in talloze interviews, met steeds vermoeider raspende stem, dat het bewijsmateriaal rond hydroxychloroquine ‘anekdotisch’ is, en dat er meer onderzoek nodig is om te bepalen in welke omstandigheden welke dosissen eventueel effect hebben.
Doodsbedreigingen
Fauci en Birx overtuigden de president om een serie lockdownadviezen en -maatregelen uit te vaardigen. Maar kort daarna begon Trump te twijfelen aan wat hijzelf had aanbevolen. Hij stelde een verregaande versoepeling van de maatregelen tegen Pasen in het vooruitzicht, sprak over vollopende kerken voor de paasdiensten en het heropstarten van de economie.
De dag nadat de president tijdens zijn dagelijkse persconferentie over volle kerken had gemijmerd, trokken Fauci en Birx, beladen met pancartes en de recentste prognoses, naar het Witte Huis. Ze stelden twee miljoen Amerikaanse doden in het vooruitzicht als Trump de lockdown zou opheffen. Als de lockdownmaatregelen wel werden aangehouden, zou het dodencijfer tussen 100.000 en 200.000 komen te liggen. Nog die dag, tijdens zijn volgende persconferentie, leek de president echt overtuigd van de ernst van de zaak. Hij deelde de prognoses over Amerikaanse doden, en liet zijn idee van een ‘normale’ paasviering varen.
Tijdens zijn persconferenties wordt de president omringd door medewerkers die bij hem slijmen. Vicepresident Mike Pence is wat dat betreft kampioen. Hij dankt om de andere zin Trump voor zijn ‘leiderschap’. Fauci – hoe diplomatisch hij ook is – doet daar niet aan mee. Hij houdt enige kritische afstand, en corrigeert de president af en toe. Dat valt niet goed bij het extremer deel van de achterban van Trump, die Fauci associëren met de ‘deep state’, het onzichtbare complot van specialisten en establishment om Trump tegen te werken.
Er kwamen doodsbedreigingen tegen Fauci, die intussen beveiligd wordt. Men probeert een wig te drijven tussen hem en Deborah Birx, die meer geneigd is de president naar de mond te praten, en die zich af en toe laat betrappen op niet zo feitelijke uitspraken. De rechterzijde kiest voor Birx, terwijl Fauci beter scoort en het vertrouwen heeft van wie Trump niet zo gunstig gezind is.
Fauci en Birx kennen mekaar goed en werken samen sinds de aidscrisis in de jaren 80. Zij ontkennen geschillen en hebben het over een complementariteit, waarin ze mekaar bijna zonder woorden aanvoelen. ‘Zij moet een beetje meer respect tonen, want zij is politiek benoemd,’ legde Fauci uit. ‘Maar als het erop aankomt de wetenschap uit te leggen, zijn we eensgezind.’
Donuts
Hoe bescheiden Fauci ook overkomt, een breder publiek kent hem sterallures toe. Op de website van The Atlantic worden enkele uitwassen van die roem geschetst. Een bakker in Rochester, New York, verkoopt tienduizenden donuts met de beeltenis van Fauci. De twitteraccount @FauciFan heeft meer dan 15.000 volgers. Meer dan 10.000 mensen hebben een petitie ondertekend om hem tot de ‘meest sexy man ter wereld’ van het tijdschrift People te laten verkiezen. Enzovoort enzovoort.
https://twitter.com/benhulac/status/1247173908513599490Benjamin J. Hulachttps://twitter.com/benhulac
You can buy Dr. Fauci-inspired donutshttps://t.co/ju37T0tFcP
— Benjamin J. Hulac (@benhulac) April 6, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Zelfs president Trump noemt hem, na zijn talloze interviews, ‘een grote tv-ster’. Commentatoren denken dat die sterstatus, gekoppeld aan het groot vertrouwen bij het publiek, Trump ervan weerhoudt de dokter aan de kant te schuiven. Vooralsnog, want de Amerikaanse pers maakt gewag van groeiende irritatie bij de president. Op dagen van verhevigde irriratie laat Trump de dokter nauwelijks aan het woord komen tijdens zijn persconferentie. Je merkt tijdens dergelijke persconferenties hoe bedenkelijk Fauci soms toekijkt.
Gekoppeld aan de idolatrie bij een deel van het publiek voor Fauci is er bezorgdheid. Hij wordt weliswaar getest op het virus, maar hij zit zeker in de risicogroep. Hij is sportief en loopt of wandelt minstens vijf kilometer per dag. Maar hij werkt lange dagen, 16 uur per dag, en komt nauwelijks aan enkele uren slaap toe.
Wat hem vooral wakker houdt, is het virus, en de levende nachtmerrie die het veroorzaakt.
‘Wat ik doe’, vertelde hij aan de Washington Post, ‘is het aanvaarden. Het is niet mijn doel dat slechte dingen gebeuren zodat mensen kunnen afzien. Mijn doel is te reageren en lijden en dood te voorkomen door iets waarvan ik weet dat het onvermijdelijk komt.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
