‘Poetin vecht tegen de halve vrije wereld, hij kan niet winnen’

De nieuwe Poolse minister van Buitenlandse Zaken, Radek Sikorski, waarschuwt tegen Poetin. ‘Als hij wint, zal hij Oekraïne met de grond gelijkmaken en de inwoners in zijn leger dwingen om het als basis voor nieuwe oorlogen te gebruiken.’

Radek Sikorski wil met zijn nieuwe liberale coalitieregering schoon schip maken, om de schade te herstellen van acht jaar nationaal-conservatief bewind. Tegelijk maakt hij zich natuurlijk zorgen over de beer in het oosten.

Voelt u ook dat de waakzaamheid voor de Russische dreiging afneemt, en daardoor ook de steun voor de strijd van de Oekraïners?

RADEK SIKORSKI: Ik begrijp dat het gevoel van dreiging afneemt naarmate je verder van het strijdtoneel verwijderd bent. Europa geloofde dat de vrede op het continent eeuwig zou duren. Er was gewenning opgetreden – en nu moet er plots geïnvesteerd worden. 

De Hongaarse premier Viktor ­Orbán maakt hij er geen geheim van dat hij niet meer gelooft in de overwinning van Kiev en daarom toenadering zoekt tot Poetin. Hoe moeten we met hem omgaan?

SIKORSKI: We praten rustig met onze Hongaarse collega’s onder het genot van een kopje thee. We zullen zien wat eruit komt.

Veel experts betwijfelen of Hongarije nog wel een democratie is. De vorige Poolse regering verzette zich tegen EU-sancties tegen het land omdat ze zélf permanent de principes van de rechtsstaat schond en daarom zelf sancties vreesde.

SIKORSKI: Onze voorgangers zijn paradoxaal genoeg in twee dingen geslaagd. Eén: de Europese Unie heeft nu een systeem om het respecteren van de rechtsstaat in haar lidstaten te controleren. En twee: het Europees Hof van Justitie heeft tijdens het tijdperk van de partij Recht & Rechtvaardigheid (PiS) de functie van constitutioneel hof gekregen, en we verwelkomen die nieuwe rol.

Wat zou het betekenen voor de democratie en veiligheid in Europa als Donald Trump wordt herkozen als president van de VS?

SIKORSKI: Ik pleit er al jaren voor dat Europa zijn defensiemacht zou uitbreiden. De aandacht van de Amerikanen zal verschuiven naar de rivaliteit met China, ongeacht wie er in de VS aan de macht is. Daarom moeten we ervoor zorgen dat we militair op eigen benen staan. Die zorg wordt ook gedeeld door 80 procent van de Europese burgers.

Hoe stelt u zich het einde van de oorlog in Oekraïne voor? Kan Kiev nog winnen?

SIKORSKI: Weet u, in de jaren tachtig was ik oorlogsverslaggever in Afghanistan. Ik heb gezien hoe de Sovjet-Unie daar verloor. De Afghanen waren militair veel zwakker en niemand in het Westen verwachtte dat ze zouden winnen van zo’n imperium. Ik heb zelf door mijn verrekijker gezien hoe de Russen zich terugtrokken uit Kabul.

De Oekraïners hebben nu heel andere militaire opties, ze hebben de halve wereld achter zich, en hebben veel betere wapens dan de Afghaanse moedjahedien.

Sommige deskundigen verwachten geen triomfantelijke overwinning voor één partij, maar vrezen dat de gevechten nog jaren op een laag pitje zullen doorgaan.

SIKORSKI: Ja, maar zo’n bevroren conflict zou voor Rusland gigantische kosten met zich meebrengen, niet alleen militair maar ook vanwege de internationale sancties. Het kost veel geld om een leger van 500.000 man te onderhouden.

Hoe ver is Poetin verwijderd van een aanval op Polen of de Baltische staten?

SIKORSKI: Er wordt gedebatteerd over welk historisch punt we zojuist hebben bereikt in Europa. Is het zoals in 1914: kan er een wereldoorlog komen? Of is het misschien 1938 en moeten we een imperialistische dictator afweren? Ik geloof in het tweede. Poetin wil de geschiedenis ingaan als een nieuwe Peter de Grote. Als hij wint, zal hij Oekraïne met de grond gelijkmaken en de inwoners in zijn leger dwingen om het als basis voor nieuwe oorlogen te gebruiken. Oekraïne nu helpen is veel goedkoper dan Poetin later afschrikken, of terugslaan.

Rusland besteedt bijna een derde van zijn budget aan bewapening.

SIKORSKI: Poetin gelooft dat onze ideeën over democratie en dialoog een schijnvertoning zijn, en dat relaties tussen staten alleen worden bepaald door macht. Dat is de enige taal die hij begrijpt. Met die manier van denken volgt hij het pad van de Sovjet-Unie. Die mislukte omdat ze een wapenwedloop met het Westen begon, tot ze implodeerde. Poetin concurreert nu met de halve vrije wereld, hij kan niet winnen. 

© Der Spiegel