Paus neemt ‘klerikale status’ van Roger Vangheluwe af: wat betekent dat?

Roger Vangheluwe, die jarenlang zijn minderjarige neef misbruikte, is door de paus gelaïciseerd of teruggebracht naar de lekenstatus. Wat betekent dat?

Roger Vangheluwe (87) blijft een bisschop en priester, zegt kerkjurist Rik Torfs donderdag aan persagentschap Belga. Eerder maakte de nuntius, de pauselijke vertegenwoordiger in ons land, bekend dat paus Franciscus de klerikale status van de voormalige bisschop van Brugge heeft ontnomen.

Roger Vangheluwe, die jarenlang zijn minderjarige neef misbruikte, is door de paus gelaïciseerd of teruggebracht naar de lekenstatus. ‘Dat betekent dat hij de rechten en plichten verbonden aan de wijding tot priester en bisschop verliest’, legt Torfs uit. ‘Vangheluwe kan wel nog geldig biecht horen in stervensgevaar.’

Ook ‘ontdopen’ is strikt gezien niet mogelijk

Zijn bisschop- en priesterwijding is vergelijkbaar met het doopsel. Dat wordt door de Katholieke Kerk beschouwd als een eeuwigdurend merkteken. Het sacrament kan dan ook niet worden opgeheven en ‘ontdopen’ is strikt gezien niet mogelijk.  

Volgens de kerkjurist heeft een nieuwe getuigenis geleid tot de beslissing van de paus. Vangheluwe kan namelijk niet twee keer voor hetzelfde worden veroordeeld. Toen het schandaal rond de bisschop in 2010 losbarstte, legde het Vaticaan hem nadien al een straf op. Vangheluwe moest toen België verlaten en zich laten behandelen. 

‘De Kerk is nu uitgepraat’, besluit Torfs. ‘Vangheluwe kan nu niet meer gestraft worden en kan gaan en staan waar hij wil.’

Met de Franse abdij in Solesmes waar hij momenteel verblijft, is evenwel afgesproken dat Vangheluwe er verder in afzondering kan verblijven. De Belgische bisschoppen hebben erop aangedrongen dat hij dat effectief doet.

Boete doen

Woensdag werd Vangheluwe zelf op de hoogte gebracht van de maatregel. Hij vroeg om te mogen verblijven in een bezinningsoord om er te bidden en boete te doen, zonder verder contact met de buitenwereld. 

De paus drukte daarnaast ‘zijn nabijheid uit met de slachtoffers van misbruik’. De nuntius laat weten dat de paus zich blijft inzetten ‘om deze plaag in de Kerk uit te roeien’.

Naar aanleiding van de VRT-reeks ‘Godvergeten’ kreeg de problematiek seksueel misbruik in de Kerk opnieuw grootschalige aandacht. Bisschop Johan Bonny had in september 2023 een gesprek met Vangheluwe, waarin hij hem vroeg om zijn titel van bisschop en priester op te geven. Vangheluwe stuurde daarop zelf een brief naar het Vaticaan, maar over de inhoud daarvan is niets bekend.

Ook premier Alexander De Croo drong er bij het Vaticaan op aan de bisschopstitel van Vangheluwe af te nemen.

Rik Devillé niet onder de indruk: ‘Had al in 1997 moeten gebeuren’

Het afnemen van de klerikale status van Vangheluwe is niets meer dan ’tijdverlies’, zegt priester Rik Devillé in een reactie.

Devillé is ‘absoluut niet onder de indruk’. ‘Dit komt veel en veel te laat’, reageert hij. ‘Het had in 1997 al moeten gebeuren, of in 2010 (toen het schandaal rond Vangheluwe losbarstte, red.). Nu zijn we weer 14 jaar later. Dit heeft geen enkele betekenis, zelfs geen symbolische. Het herinnert er enkel aan hoe lang de slachtoffers er op hebben moeten wachten.’

Voor Devillé illustreert de beslissing ‘dat de bisschoppen enkel aan hun imago denken’. ‘Ze kunnen nu zeggen: “kijk wat we verwezenlijkt hebben”. Maar als dit voor hen een trofee is, is het eerder pijnlijk dan positief.’

Waar de slachtoffers echt nood aan hebben volgens de priester uit Buizingen, is effectieve erkenning. Devillé heeft het dan over respect betonen aan de slachtoffers, tijd aan en met hen spenderen, hen uitnodigen en met hen in gesprek gaan. ‘Maar de menselijkheid en empathie ontbreekt nog steeds’, zegt hij. ‘Daar verandert deze beslissing over Vangheluwe niets aan.’