Pandora Papers: Poetins voormalige vicestafchef investeerde via offshores in België

Toen Vladimir Poetin premier van Rusland was, werkte Kirill Androsov als vicestafchef van de Russische regering. Uit de Pandora Papers blijkt dat Androsov in 2015 via offshores investeerde in het Hemiksemse metaalbedrijf Lamifil en in 2018 een miljoenenlening verstrekte aan ondernemer Frank Monstrey.

Quizvraag: wat hebben Christian Dumolin (76) en Frank Monstrey (56) gemeen? Antwoord: beiden zijn succesvolle West-Vlaamse ondernemers. Dumolin bouwde dakpannenproducent Koramic in Kortrijk uit tot een familieholding actief in onder meer vastgoed en verschillende industrieën. Monstrey vergaarde rijkdom met het petroleumbedrijf Nostrum en is nu actief in de vastgoedsector. Ze staan ook op de lijst met rijkste Belgen van journalist Ludwig Verduyn: Monstrey op plaats 295, Dumolin op plaats 56. En – zo blijkt nu uit de Pandora Papers – ze sloten allebei financiële deals met de Rus Kirill Androsov (49), vandaag directeur bij vermogensbeheerder Atlas Asset Management in Singapore.

Androsov is niet zomaar de eerste de beste: de voormalige vicestafchef van de Russische regering (2008-2010) was ook al Russisch viceminister van Economische Ontwikkeling én bestuurder bij luchtvaartmaatschappij Aeroflot en de Russische spoorwegen.

Van Hongkong naar Hemiksem

Het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) kreeg toegang tot miljoenen vertrouwelijke documenten over offshoreconstructies, en deelde die onder meer met Knack, De Tijd en Le Soir. In de gelekte gegevens vonden we opmerkelijke informatie over een tot nog toe onbekende aandeelhouder van Lamifil, de aluminium- en koperdraadproducent uit Hemiksem met 265 werknemers.

Het metaalbedrijf is grotendeels in handen van Lessius NV, dat op zijn beurt voor de helft (plus 1 aandeel) toebehoort aan Koramic, de holding van Christian Dumolin. Maar voor de andere helft behoorde Lessius sinds 2015 toe aan Kluisberg Investment Holdings in Hongkong. Dat bedrijf bleek op zijn beurt, via een fonds en een trust in Singapore, uiteindelijk eigendom van de Rus Kirill Androsov.

Hoe kwam Androsov überhaupt in Hemiksem terecht? ‘Lamifil had een filiaal in Rusland, maar onze Russische partner daar was niet de beste man, vooral een praatjesmaker’, zegt Dumolin. ‘Op een dag wilde hij zijn aandelen verkopen. Hij zei dat hij iemand kende – Androsov – die zijn aandelen wilde overkopen. Hij geloofde in de producten van Lamifil, zei hij, en zo is Androsov onrechtstreeks aandeelhouder geworden. Ook de bankiers wisten dat.’

In ieder geval stelden sommige banken wel vragen. Op 2 mei 2017, zo blijkt uit de gelekte documenten, stuurde Dumolin daarover een mail naar Androsov: ‘Beste Kirill, hopelijk stel je het goed. We ontvingen onlangs een vraag van Commerzbank Belgium over de uiteindelijk begunstigden van Lamifil en Lessius.’ De bank wilde dat weten in het kader van een project in Paraguay. ‘We hebben geprobeerd de info tot Koramic te beperken aangezien wij één aandeel meer hebben dan jij. Maar ze hebben aangedrongen om ook info te krijgen over de andere aandeelhouder van Lessius.’ Uiteindelijk werd de info wel aan de bank bezorgd.

Anderhalve maand later liet Koramic weten dat ook JP Morgan (Londen) meer info wilde over de eigenaar van het fonds in Singapore. Ook die info werd gedeeld. Maar toen JP Morgan ook nog eens polste naar de bronnen van Androsovs vermogen, werd de gevraagde info volgens de gelekte documenten níét prijsgegeven.

‘Liever geen Russische aandeelhouders’

‘Onze Belgische bankiers hebben altijd geweten dat Androsov aandeelhouder was en ze hebben daar nooit een opmerking over geformuleerd’, reageert Dumolin. ‘Hij was een bekende persoon in Rusland. Ik weet dat hij in Singapore woonde en een internationaal businessman was. Maar ik heb nooit meer vragen gesteld over hem, moet ik zeggen. Vorig jaar is hij eruit gestapt en heeft hij zijn aandelen verkocht aan (…) een heel bekende Duitser.’

Dat matcht met de info die we vinden in het Belgische UBO-register (waarin de ‘uiteindelijk begunstigden’ van onze bedrijven vermeld staan): een Duitser staat nu aangegeven als mede-eigenaar van Kluisberg in Hongkong en van Lamifil in Hemiksem.

‘Ik heb nooit een speciale band gehad met Androsov en heb nooit van banken iets negatiefs over hem vernomen’, zegt Dumolin. ‘Wel heb ik van een bank vernomen dat ze liever hadden dat wij geen Russische aandeelhouders hadden, zonder specifiek te refereren aan Androsov. Ik vond het dan ook goed dat hij zijn aandelen verkocht heeft aan de Duitser, die door onze banken fit & clean bevonden is. Meer kan ik niet doen.’

‘Een correcte zakenman’

De offshoreprovider Asiaciti, die vorig jaar van de Singaporese overheid een boete van ruim een miljoen dollar kreeg omdat hij tekortschoot in zijn antiwitwasverplichtingen, beheerde de trust en het fonds in Singapore gelinkt aan Androsov. In 2019 boog Asiaciti zich over een aantal ‘Russische cases’. Toen bleek dat ook Asiaciti zelf vragen had over de activa die in het Singaporese fonds werden ondergebracht, zo valt op te maken uit de gelekte documenten.

Kent Dumolin zelf eigenlijk de oorsprong van Androsovs geld? Dumolin: ‘Waar zijn vermogen vandaan komt, weet ik niet. De banken hebben dat bekeken. Ik heb wel gepraat met advocaten en investeringsbankiers in Rusland en ze noemden hem een correcte zakenman met wie je zaken kon doen.’

Monstrey & de Maagdeneilanden

Uit de Pandora Papers blijkt ook dat Androsovs vennootschap Saffron International Assets Ltd op de Britse Maagdeneilanden in september 2018 een lening van 4,5 miljoen dollar gaf aan zakenman Frank Monstrey. Om te tonen dat hij voldoende middelen had om de lening terug te betalen, stuurde Monstrey een lijst met zijn bezittingen op – waaronder vastgoed in België, Frankrijk en Zwitserland.

Monstrey had de 4,5 miljoen dollar nodig om te investeren in het Luxemburgse vastgoedproject Project Baron. Hij verzekerde dat hij de lening kon terugbetalen, tegen een interestvoet van 12 procent, dankzij inkomsten uit het project Sterea – de transformatie van de hippodroom van Sterrenbeek tot een gemengd golf- en vastgoedcomplex.

Monstrey bevestigt dat Androsov hem in 2018 geld leende. ‘Het gaat om een commerciële transactie tussen partijen, die behoort tot de commerciële vertrouwelijke sfeer.’ Androsov kent hij naar eigen zeggen al een kwarteeuw. ‘In 1995-1996 heb ik met hem samengewerkt in het kader van de ontwikkeling en bouw van een internationaal hotelproject in Sint-Petersburg. We hebben tot op vandaag een goede relatie onderhouden.’ Waarom klopte Monstrey niet gewoon aan bij een bank voor de lening? ‘Het type financiering dat Saffron heeft verleend is een financiering met een hoger risico, wat zich vanzelfsprekend vertaalt in een hogere rentevoet. Dat soort financiering wordt door banken niet verstrekt.’ Monstrey geeft voorts mee dat de lening van 4,5 miljoen nog niet is terugbetaald, en dat het Project Baron in Luxemburg niet is doorgegaan.

We namen contact op met Androsov in het kader van wederhoor, maar ontvingen geen reactie.