Over Theresa May: ‘Het ergste wat verslaggevers kunnen doen, is proberen haar menselijk te maken’

‘Kan een premier voor wie sociale interactie zo’n kwelling is, niet beter uit haar lijden verlost kan worden?’ vraagt Lia van Bekhoven zich af.

Ik weet niet hoe lang ik het nog kan aanzien. Het is dat ik uit hoofde van mijn beroep geacht word het doen en laten van Britse premiers te volgen. Maar het is pijnlijk een regeringsleider als May bezig te zien die zo slecht op haar gemak is met mensen en media. Na twee jaar begint het op mijn zenuwen te werken.

In normale tijden zou Theresa May nooit aangemerkt zijn als kandidaat voor het premierschap. Maar de brexit veranderde alles. U weet hoe het ging. Premier David Cameron deed wat hij gezegd had niet te zullen doen en trad af. Een bloedbad volgde. Nadat de kopstukken uit de Conservatieve gelederen zichzelf en elkaar aan het zwaard geregen hadden, bleef er een kandidaat over. De koele, kalme Moeder Theresa was wat de partij nodig had. Ze was de ultieme tegenhanger van charismatische, chaotische gekken als Boris Johnson. Het was goed mogelijk dat het land naar de kloten ging, maar met May was de Conservatieve regeringspartij tenminste gered.

May is van huis uit een privépersoon. Het is een eigenschap die ze deelt met de Queen. Net zoals Elizabeth lijkt ze overal liever te willen zijn dan in de buurt van mensen. Maar waar Mays lichaamstaal schommelt tussen ongemak en paniek, is de Queen erin geslaagd alle emotie te onderdrukken. Met het gezicht op neutraal, haar default positie, heeft ze tenminste de toeschouwer bevrijd van plaatsvervangende gène.

May is geen acteur. Haar lichaamstaal spreekt boekdelen. De absurd diepe kniebuigingen die ze maakt voor de royals, de houterige danspasjes op een Afrikaanse school, de hand van Trump in de hare. Achter alle gebaren zit de blik van een gijzeling. Bij internationale bijeenkomsten lijkt ze verward en geïsoleerd. Ze is de persoon op het feest die niemand kent.

Een paar dagen geleden was ze op rondreis in Afrika. Omdat het ging om een handelsmissie werd de Britse regeringsleider op de hielen gevolgd door Britse media. O nee, dacht ik, alsjeblieft geen interviews. Toen het voorbij was stond er waarschijnlijk meer zweet in mijn handen dan in die van de premier.

Waar mogelijk worden ontmoetingen met het electoraat vermeden. May gaat interviews uit de weg en als ze mensen ontmoet, zijn die tevoren geselecteerd. Ze moet een van de minst zichtbare eerste ministers zijn in Europa. En de meest zwijgzame. In kabinetsbijeenkomsten zegt ze weinig en in privégesprekken niet veel meer. Een voormalig minister somde het verloop op van een conversatie. ‘Ze zit, jij praat. Ze blijft zitten. Ze kijkt je aan en dan vertrek je weer.’

Ik zag eens een interview van een halfuur met May zonder de indruk te hebben gehad dat ze een vraag oprecht beantwoordde. Ze was de koningin van het cliché en keek voortdurend alsof ze wilde dat het voorbij was. Het ergste wat verslaggevers kunnen doen, is proberen haar menselijk te maken. Gevraagd wat het ondeugendste was wat ze ooit gedaan had, zei ze dat ze toen ze jong was eens door een korenveld had gelopen. Het korenveldmoment werd de metafoor voor haar humorloze houterigheid. Een Maybot, noemde de Guardian haar. Een term die inmiddels is opgenomen in de betere woordenboeken.

In mijn omgeving veroorzaakt Mays ongemak opwellingen van medelijden en minachting. Plus de vraag of een premier voor wie sociale interactie zo’n kwelling is, niet beter uit haar lijden verlost kan worden.

‘U moet de ergste baan hebben in de wereld’, vroeg een vrouw uit het publiek haar tijdens een televisiedebat. ‘Hoe ontspant u zich?’ Het was een sympathieke vraag, maar Mays onzekerheid was zo groot dat ik overschakelde naar een andere zender. Het duurde uren voordat mijn kromme tenen weer recht waren. Het antwoord was trouwens koken.