Het vroegere hoofd van de WHO, Gro Harlem Brundtland, over de Chinese aanpak van de coronacrisis, de fouten die Europa maakte en de gevaren van een volgende pandemie.
Gro Harlem Brundtland (81), voormalig hoofd van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en minister-president van Noorwegen, is sinds twee jaar medevoorzitter van het Global Preparedness Monitoring Board. Die expertengroep wijst regeringen op het gevaar van nieuwe infectieziekten. Het verslag dat de groep in september 2019 presenteerde, had een profetisch karakter. ‘De wereld loopt een acuut risico op vernietigende epidemieën of pandemieën’, waarschuwde ze. ‘Die zullen veel mensenlevens kosten maar ook economieën ontwrichten en sociale chaos veroorzaken.’
President Donald Trump wil dat Amerika uit de WHO stapt. Wat vindt u daarvan?
Gro Harlem Brundtland: Die beslissing gaat in tegen de Amerikaanse belangen en is fout. Maar Trump is niet almachtig, het Amerikaanse Congres is er ook nog.
Trump verwijt de WHO onder één hoedje te spelen met China, dat in de coronacrisis veel te lang informatie heeft achtergehouden. Klopt dat?
Brundtland: China heeft te traag gereageerd en te laat toegegeven dat de besmetting kon overgaan van mens op mens. Of dat bewust is gebeurd, weet ik niet. China is een groot land waar veel concurrerende belangen meespelen. Je mag niet te snel oordelen.
In januari kreeg China zelfs nog lof van Tedros Adhanom Ghebreyesus, de directeur-generaal van de WHO. Was dat niet overdreven?
Brundtland: Misschien. Wellicht hoopte hij zo beter met de Chinezen te kunnen samenwerken.
Soms kun je voorzorgsmaatregelen beter voorrang geven op persoonlijke vrijheid.
Zag u in september al een pandemie aankomen?
Brundtland: Eerst hoopte ik dat de ziekte alleen door dieren werd verspreid, maar half januari was het al duidelijk dat mensen elkaar konden besmetten. Ik ging er toen van uit dat de WHO zo snel mogelijk de hoogste alarmfase zou uitroepen.
Dat zou pas veel later gebeuren, op 30 januari.
Brundtland: De experts waren het er niet over eens of alle criteria voor een pandemie vervuld waren. Maar voor de internationale bestrijding van het virus maakte het wellicht weinig verschil. De meeste epidemiologen in de afzonderlijke landen wisten al voor het WHO-alarm welk risico ons te wachten stond.
En toch reageerden de Europese overheden traag. En enkele weken later was het continent met de beste nationale gezondheidssystemen het centrum de pandemie.
Brundtland: Ook Europa heeft fouten gemaakt. De overheden waren te optimistisch over de draagkracht van de zorginstellingen en hebben de besmettelijkheid van het virus onderschat.
Wat vindt u van de Zweedse aanpak?
Brundtland: De Zweedse experts hoopten dat het zonder een lockdown snel tot groepsimmuniteit zou komen, maar ze hebben zich vergist.
Kunnen we leren van de snelle en strenge aanpak van Aziatische landen als Taiwan, Zuid-Korea en Vietnam?
Brundtland: Ja. Hun voorbeeld toont aan dat je voorzorgsmaatregelen soms beter voorrang kunt geven op persoonlijke vrijheid.
Welke les trekt u nog uit de coronacrisis?
Brundtland: Dat vliegtuigreizen strenger gereglementeerd moeten worden. Ze zijn een haard van besmettingen.
Kan een volgende pandemie erger zijn?
Brundtland: Helaas wel. Misschien krijgen we een even besmettelijk maar nog dodelijker virus dan corona. We moeten veel beter voorbereid zijn.
Up-to-date overzicht: alles wat u moet weten over de coronacrisis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
