Op huisbezoek in Fayetteville: ‘We hebben er een handje van weg om tegen ons economisch belang te stemmen’

In Fayette, Georgia, hopen de Democraten op een eerste overwinning sinds 1976. Knack ging mee op huisbezoek.

Fayetteville is een stadje van niemendal in Georgia. Maar zoals in de rest van de staat groeit de bevolking en groeien de economische kansen. Die bevolking van het stadje is nog altijd niet groot – er wonen goed 20.000 mensen – maar ze is sinds 1980 wel bijna verachtvoudigd. Het kiesdistrict Fayette telt nu zo’n 120.000 inwoners.

Fayette stemde de voorbije decennia betrouwbaar Republikeins, maar de marge verkleint en de hoop bij Democraten vergroot.

‘Breek me de bek niet open over hoop’, gromt een vrouw in het Democratisch partijhoofdkwartier in Fayetteville, ‘ik ben nog altijd de post-traumatische stress uit 2016 niet te boven’. Andere vrijwilligers knikken instemmend. Toen was er hoop dat met Hillary Clinton een eerste vrouwelijke president verkozen zou worden. Meer: toen was het bijna een zekerheid, gesymboliseerd door de champagne die het Hillary-team liet ontkurken in de uren voor het resultaat bekend werd. ‘Racisme, seksisme,’ moppert de vrouw, ‘Kamala heeft veel te overwinnen.’

Enkele vrijwilligers stromen samen om een zoveelste deur-aan-deur-actie te ondernemen en kiezers alsnog te overtuigen om hun stem uit te brengen.

Ik kan mee met Bill en Ronald, die voorzien worden van een app waarop ze kunnen aflezen in welke huizen ze moeten aankloppen. Dat zijn de huizen van mensen die in het verleden Democratisch hebben gestemd, en die volgens officiële lijsten hun stem nog niet vervroegd uitgebracht hebben.

Waarom worden alleen sympathisanten van de Democratische Partij aangesproken?

Bill: ‘Het komt er nu op aan de eigen basis te mobiliseren. En eerlijk gezegd: ik heb er geen zin meer in de discussie aan te gaan met een Trumpsupporter. Dan kom je nooit meer thuis, en met de beste wil overtuig je hem niet.’

Bill (67) is een gepensioneerde leraar. Hij is zijn leven lang een aanhanger van de Democraten. Hij heeft al vele campagnes achter de rug, altijd als vrijwilliger, nooit als kandidaat. Dit keer gelooft hij dat de winst voor het grijpen ligt.

‘In 2004 won George W. Bush in Fayette met 42 procent voorsprong. In 2020 verloor Biden in dit kiesdistrict met nog amper 7 procent. De bevolkingsgroei speelt in ons voordeel. Dit keer moet het lukken.’

Hij heeft net gehoord dat meer dan de helft van de kiezers in Fayette hun stem al hebben uitgebracht, en beschouwt dat als een goed teken.

Ronald, een eind jonger, maar zoals Bill een leraar sociale studies en geschiedenis, is minder optimistisch. ‘We hebben er in het zuiden een handje van weg om tegen ons economisch belang in te stemmen.’

Hij heeft in Georgia eerder campagne gevoerd, zegt hij, in 2016, toen Hillary verloor, in 2018, toen Stacey Abrams net geen gouverneur werd. Hij bidt dat het voor hem persoonlijk geen drie verliezende campagnes op rij wordt.

In 2019 was hij in North Carolina vrijwilliger voor Kamala Harris, in haar toenmalige verliezende presidentscampagne.

Toen ging ze door voor links.

‘Ik zou haar positie van toen al als centrumrechts omschrijven. Ze werd erop aangepakt dat ze als procureur massaal mensen de gevangenis in gooide. Ze verdedigde dat beleid destijds, tegen wat mij betreft heel goede argumenten.’

We zijn intussen in een eerste wijk beland. Bill heeft de dezelfde straten al eerder afgewerkt. Ronald maakt per huisnummer een notitie op de app: ‘Nog niet gestemd, is van plan op verkiezingsdag te stemmen.; ‘nog niet gestemd, overweegt stem op vrijdag’; ‘reeds gestemd, stemde Harris.’

Van winkelkar naar mandje

Bill en Ronald hanteren een verschillende aanpak. Bill staat klaar met brochures om mensen duidelijk te maken hoe en waar ze kunnen stemmen. Ronald ondervraagt de kiezers, wil vernemen wat hun grootste problemen zijn, en op wie ze zullen stemmen.

Over wat dat grootste probleem is, is er opvallende eensgezindheid: de levensduurte. De huur is drastisch verhoogd, waar je tot enkele jaren geleden, als je uitkeek, een hele winkelkar kon vullen met honderd dollar heb je nu nog een mandje vol.

Ronald legt uit dat Harris plannen heeft om de lasten op lage en middelgrote inkomens te verlagen.

Onze bezoeken leiden eerder naar arme buurten. Misschien omdat Ronald en Bill zich bekendmaken als Harris-supporters, is er geen kritiek op Biden te horen, maar af en toe zie je wel een bewoners sceptisch kijken als ze horen hoe Ronald de plannen tegen levensduurte van Harris aanprijst.

Bill vindt iemand die op Trump heeft gestemd. ‘Ze was vriendelijk. Ze wenste ons het beste.’ Ronald noteert: ‘Heeft gestemd, stemde Trump.’

Enkele personen willen niet bekendmaken op wie ze gestemd hebben, ‘wat niet noodzakelijk betekent dat ze op Trump stemden’, zegt Bill. ‘Vooral voor oudere mensen is het stemgeheim – hun eigen stemgeheim – soms heilig.’

Ronald botst op een ander probleem. Nadat hij minutenlang een vrouw heeft bepraat om alsnog te stemmen, bekent ze dat ze geen stemregistratie heeft.

De termijn om haar te registreren is verstreken. ‘Niets aan te doen.’

Het is nog enkele dagen mogelijk om vervroegd te stemmen. Daarna is het wachten tot dinsdag om op verkiezingsdag een stem uit te brengen.

Hoe zit dat in België, wil Bill weten, moet je je daar ook registreren om te kunnen stemmen, of gaat het automatisch?

Automatisch.

Ronald: ‘Hier maakt men het onnodig lastig om te stemmen. En dat wordt maar niet opgelost, omdat het bepaalde mensen goed uitkomt dat niet iedereen gaat stemmen.’

‘Erger dan Trump’

Waarom is hij zo bezorgd over deze verkiezingen?

‘Wel’, zegt hij, ‘Donald Trump kan verliezen. Maar hij heeft intussen wel bewezen dat de beveiliging van de democratie niet werkt. Als ik had uitgespookt, wat hij heeft gedaan, zat ik allang in de gevangenis. Maar hij niet. Integendeel, hij zet al negen jaar een van de twee grote partijen in dit land naar zijn hand. Hij vult die partij met mensen die denken als hij. Als hij verliest, zal de volgende leider van de Republikeinen om zich te bewijzen nog meer radicaal willen zijn – erger dan Trump. Zelfs als Trump verliest, zijn we niet klaar met de autoritaire dreiging.’

Bill is het er niet mee eens. ‘Daar is een oplossing voor: een electorale pandoering. Trump verliest na 2016 elke verkiezing. De Republikeinen zijn misschien Trumpiaans geworden, maar ze willen wel verkiezingen winnen. Een pandoering zal niet alleen Trump maar ook het Trumpisme verslaan.’

Of het een pandoering wordt, wil hij niet voorspellen. Het ziet er niet naar uit.

Helemaal aan het einde van de bezoeklijst hebben we een probleem met nummer 168 van Johnson Avenue. Google Maps leidt ons naar enkele huisloze bomen. Ronald, die zijn extra kilo’s al op heel wat appartementstrappen heeft gehesen, heeft geen zin om verder te zoeken. ‘Niet thuis’, noteert hij op zijn app.