De oorlog in het Midden-Oosten escaleert en de olieprijs klom in een paar dagen van 70 naar 75 dollar per vat. De hamvraag is: zal die prijs doorstijgen naar 100 dollar? Of juist dalen naar 50 dollar, zoals sommigen denken? Niet onbelangrijk voor onze economie en portemonnee.
De olieprijs steeg de voorbije drie dagen door de toenemende spanningen in het Midden-Oosten. Een week geleden werd 70 dollar voor een vat Brent-olie betaald, nu 75 dollar. Is dit nog maar het begin van een felle stijging van de olieprijs? Velen vragen het zich af, zeker nu de Israëlische premier Benjamin Netanyahu wraak wil nemen voor de Iraanse raketaanval op Israël eerder deze week.
Als er oorlog woedt in het Midden-Oosten wordt al snel teruggedacht aan de Jom Kipoeroorlog die in 1973 uitbrak. De gevechten tussen Israël en Arabische staten zoals Syrië en Egypte zorgden toen voor een drastische stijging van de olieprijzen. Dat deed de westerse economieën op hun grondvesten daveren.
Een van de gevolgen toen was dat er in ons land tussen november 1973 en begin 1974 zes autoloze zondagen werden ingevoerd. Niet zoals tegenwoordig uit milieuoverwegingen, wel omdat er een olietekort dreigde. In het jaar na het uitbreken van de Jom Kipoeroorlog steeg de olieprijs met meer dan 200 procent. Het zorgde voor een economische crisis en hoge werkloosheid.
Grondstof
Ondanks de energietransitie zijn we vandaag nog altijd erg afhankelijk van fossiele brandstoffen. Olie speelt een belangrijke rol in onze samenleving, niet alleen als brandstof voor auto’s en verwarming, maar ook bijvoorbeeld als grondstof voor allerlei kunststoffen. Als olie duurder wordt, wordt zowat alles duurder. Dat betekent dat de inflatie opnieuw zou stijgen, net nu die nu onder controle lijkt te zijn door het rentebeleid van de centrale banken.
Goed nieuws voor uw portemonnee: het leven wordt minder snel duurder
Onmiddellijk na de Iraanse aanval op Israël steeg de olieprijs scherp met zo’n 5 procent. Dat was de grootste stijging in één dag sinds de oorlog tussen Israël en Hamas één jaar geleden uitbrak. Momenteel schommelt de olieprijs rond 75 dollar per vat, vijf dollar meer dan een week geleden.
De olieproducerende landen bieden veel meer olie aan dan er vraag naar is. En dat zorgt voor lagere prijzen.
Het plaatje ziet er iets anders uit als we kijken naar de schommelingen van de olieprijs op wat langere termijn. Een jaar geleden moest 90 dollar en meer worden betaald voor een vat Brent-olie. In dollar is de olie nu 17 procent goedkoper dan een jaar geleden. En toen Rusland in februari 2022 Oekraïne binnenviel, steeg de olieprijs zelfs tot meer dan 120 dollar per vat. Daar zijn we vandaag erg ver van verwijderd. Op wat langere termijn gezien is er een dalende trend van de olieprijs en staat die vandaag eerder laag.
Overaanbod
Hoe komt het dat de olieprijs vandaag zo laag is? Kort gezegd, omdat er te veel olie op de markt is. De olieproducerende landen bieden veel meer olie aan dan er vraag naar is. En dat zorgt voor lagere prijzen. De mindere vraag is een gevolg van de vertraging van de wereldeconomie, vooral door minder sterke economische groei in China.
Sommige waarnemers denken dat de kans groter is dat de olieprijs de komende tijd zal zakken naar 50 dollar per vat, dan stijgen naar 100 dollar.
Ondertussen bieden ‘opkomende’ olielanden als Brazilië, Guyana en Suriname steeds meer olie aan. Ook de VS hebben hun productie de laatste tijd opgedreven. Bovendien zijn er in de Opec+-groep, dat is het oliekartel Opec plus bondgenoten zoals Rusland, ook nog landen die meer olie oppompen dan afgesproken. Daarbij wordt met de vinger gewezen naar Kazachstan, Rusland en Irak. Dat alles drukt de olieprijs.
Straat van Hormuz
Kan de escalerende oorlog in het Midden-Oosten de olieprijs nu opnieuw de hoogte injagen? Wat als Israël bijvoorbeeld de Iraanse olie-infrastructuur zou bombarderen? In augustus pompte Iran bijna 3,4 miljoen vaten olie per dag op. Ondanks de westerse sancties is dat goed voor 3 procent van de wereldproductie. Als de Iraanse olieproductie door de oorlog wordt getroffen, heeft dat volgens experts een eerder beperkte invloed op de prijs. , Het overschot aan olie kan het wegvallen van het Iraanse aanbod vrij makkelijk opvangen.
Maar wat als Iran de Straat van Hormuz zou blokkeren? Dat is een zeestraat tussen Iran en Oman waarlangs nu een derde van alle olie wereldwijd wordt vervoerd. Dan zou de olieprijs serieus kunnen doorstijgen, zelfs tot 100 dollar per vat.
Slag om de arm
Sommige waarnemers denken dat de kans groter is dat de olieprijs de komende tijd zal zakken naar 50 dollar per vat, dan stijgen naar 100 dollar. Zij zijn ervan overtuigd dat Israël noch Iran olieproductie en -transport niet in gevaar zal brengen. De VS én China hebben beide landen erop gewezen, zo menen die experts, dat er geen sprake van kan zijn dat ze olieproductie en -transport platleggen, omdat zo economische groei van de VS en China en bij uitbreiding de hele wereld zou worden getroffen.
Daarnaast benadrukken die waarnemers ook de aangekondigde verhoging van de olieproductie van de Opec+-groep in 2025. Dit in combinatie met de al grote olievoorraden zal zorgen voor een overaanbod aan olie en dus voor nog lagere prijzen. Daar komt dan ook nog de vertragende wereldeconomie bij en dus nog minder vraag naar olie. Daarom zien sommigen de olieprijs zakken naar 50 dollar per vat.
Maar bij alle vooruitzichten houden ook de experts die denken dat de olieprijs fel zal zakken een slag om de arm: het kan heel anders lopen als in het Midden-Oosten toch een totale oorlog uitbreekt. Dan kan de olieprijs sterk stijgen, wat we onvermijdelijk ook in onze portemonnee zullen voelen. Het blijft dus uitkijken wat er de volgende dagen, weken en maanden in het Midden-Oosten gebeurt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier