Het nieuwe boek van de gerenommeerde journalist Bob Woodward schetst een hallucinant beeld van het Witte Huis onder Donald Trump. Vijf vragen aan politicoloog en hoogleraar Amerikaanse politiek Bart Kerremans (KU Leuven).
‘Fear: Trump in the White House’ is gebaseerd op interviews met ingewijden van het Witte Huis, nota’s van vergaderingen, persoonlijke dagboeken en overheidsdocumenten. Het boek verschijnt pas op 11 september, maar in de media zijn er al fragmenten uit verschenen.
Volgens The Washington Post onthult het boek onder meer hoe topadviseurs Trump voor al te gekke beslissingen behoeden door documenten van zijn bureau te stelen en beschrijft het in geuren en kleuren de weinig flatterende manier waarop hooggeplaatste medewerkers en de president over elkaar spreken.
Commentaar van politicoloog en hoogleraar Amerikaanse politiek Bart Kerremans (KU Leuven) op basis van vijf vragen.
Wat zijn volgens u de meest opmerkelijke onthullingen?
BART KERREMANS: De informatie die we nu al kennen, bevestigt in feite het beeld dat we al hadden: dat van een chaotisch Witte Huis en medewerkers die proberen te vermijden dat Trump bepaalde beslissingen neemt. Zo is er onder meer zijn voormalige economische topadviseur Gary Cohn die documenten over een terugtrekking uit het handelsakkoord met Zuid-Korea en het Noord-Amerikaans handelsverdrag NAFTA van zijn bureau in het Oval Office wegneemt.
Dat wijst op twee zaken: dat met deze president het probleem blijkbaar zo groot is dat zijn eigen medewerkers hem wantrouwen en dat het in zijn directe omgeving een spontane gedachte is dat ze de schade moeten beperken.
Het Witte Huis doet het boek af als ‘oplichterij, gefabriceerde verhalen van misnoegde (ex-)werknemers’ met de bedoeling de president in een slecht daglicht te stellen. Ook minister van Defensie James Mattis en stafchef John Kelly ontkennen dat ze Trump achter zijn rug belachelijk maken. Is er reden om te twijfelen aan de geloofwaardigheid?
Hoe dom een bepaalde beslissing van Trump ook zou kunnen zijn, die medewerkers hebben simpelweg het recht niet om documenten te verdoezelen
KERREMANS: Twijfel en voorzichtigheid zijn altijd gezond, het is best om dit boek kritisch te benaderen. Het gaat ook om hedendaagse informatieverzameling, vooral getuigenissen. Maar Bob Woodward is natuurlijk niet de eerste de beste. Hij heeft een stevige reputatie als geloofwaardige journalist, alleen al door zijn onthulling van het Watergate-schandaal.
Bovendien bevestigen de onthullingen van Woodward ook zaken die al eerder door meer twijfelachtige bronnen naar buiten zijn gebracht. Vanuit het Witte Huis is het ook moeilijk overeind te houden dat het stuk voor stuk om rancuneuze (ex-)medewerkers gaat die allemaal op dezelfde manier zouden reageren. En over Trumps persoonlijkheid hebben zijn tweets ons toch al een en ander geleerd – denk aan de open oorlog met minister van Justitie Jeff Sessions.
In het geval van Mattis en Kelly, die Trump ‘een idioot’ genoemd zou hebben maar dat staalhard ontkent: een van de twee liegt natuurlijk – ofwel hijzelf ofwel de bron(nen) van Woodward. Van Kelly weten we alleszins dat die in het verleden al dubieuze verklaringen heeft afgelegd.
Wat betekent dit in essentie? Woodward zelf noemt het stelen van documenten ‘niets minder dan een administratieve staatsgreep’.
KERREMANS: Het is op zijn minst heel problematisch te noemen. Hoe dom een bepaalde beslissing van Trump ook zou kunnen zijn, die medewerkers hebben simpelweg dat recht niet. Want wie beslist welke risico’s bepaalde beslissingen inhouden? In een systeem waar de president politiek verantwoordelijk is, is dat een torenhoog grondwettelijk probleem.
Krijgt dit nog belangrijke gevolgen, denkt u?
Dit overtuigt zijn aanhangers nog meer van hun denkbeeld: dat van president Trump die gedwarsboomd wordt
KERREMANS: Niet meteen voor de genoemde (vroegere) medewerkers, want je moet dat hard kunnen maken met waterdichte bewijzen.
Of dit Trumps presidentschap kan schaden? Je kan dat zien als een bokswedstrijd. Politieke gevolgen ontstaan meestal niet op een dag, net zoals knock-out gemept worden ook niet alleen het gevolg is van de laatste uppercut, maar van een opeenstapeling van slagen. Dit is een stevige mep, maar geen die hem knock-out zal slaan. Maar als hij ooit ‘KO’ is, bijvoorbeeld tegen de verkiezingen van 2020, dan kan dat mede als gevolg hiervan zijn.
Anderzijds is het ook zo dat een en ander veel van zijn aanhangers nog meer overtuigt van hun denkbeeld, namelijk dat president Trump gedwarsboomd wordt.
Een ‘serieuze mep’ zou ook het Ruslandonderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller kunnen worden. Mogen we daar überhaupt nog iets van verwachten?
KERREMANS: Dat is momenteel onmogelijk te zeggen. In de Amerikaanse media staat af en toe dat een doorbraak in de lucht hangt, maar één ding is zeker: vóór de midterm elections (in november, nvdr.) zal daar niets uit voortkomen. Dat kan Mueller ook niet maken, want het zou hem op beschuldigingen van beïnvloeding van de verkiezingen komen te staan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
