Noord-Korea en de VS: wat als het tot een kernoorlog komt?

De spanning tussen de VS en Noord-Korea loopt op. Het risico van een escalatie is niet denkbeeldig. Het Britse kwaliteitsblad The Economist maakte een draaiboek van een nucleaire oorlog tegen wil en dank.

We schrijven maart 2019. Onder de codenaam Foal Eagle houden de Verenigde Staten en Zuid-Korea grootschalige militaire oefeningen, waarbij 20.000 Amerikaanse en ongeveer 300.000 Zuid-Koreaanse troepen ontplooid worden. De oefeningen vinden plaats tegen de achtergrond van voortdurende rakettests vanuit Noord-Korea.

De voorbije twee jaar heeft het Noord-Koreaanse regime succesvolle testlanceringen van verschillende intercontinentale raketten uitgevoerd. Bij de recentste proef werd een tweetrapsraket getest die élke stad in de Verenigde Staten kan raken. De raket was voorzien van een harnas waarmee de kernkop beschermd werd tijdens zijn vlucht door de atmosfeer. Hij had ook het vermogen om afleidingsprojectielen af te vuren om de raketafweermechanismes te verwarren.

Uit de zevende nucleaire test in januari 2019 was gebleken dat Noord-Korea in staat was om een thermonucleaire raketkop af te vuren met voldoende kracht om in een gebied van 70 vierkante kilometer alle leven uit te roeien. Volgens sommige inlichtingenrapporten zouden de Noord-Koreanen hun test tijdens de Foal Eagle-manoeuvres willen houden. Daarbij zouden ze van plan zijn een nucleaire explosie op grote hoogte uit te voeren, vergelijkbaar met de oefeningen die de VS en Rusland in 1962 deden om hun wapenarsenaal te testen.

Waar andere kernmachten zoals Pakistan en India zich tevredenstelden met ondergrondse kernproeven, wil de Noord-Koreaanse president Kim Jong-un uitpakken en het finale bewijs leveren dat zijn nucleaire vermogen gerespecteerd hoort te worden.

Voor de Amerikaanse president Donald Trump is zo’n test een rode lijn. Bij het begin van zijn getroebleerde presidentschap had Trump nog gezworen dat Noord-Korea nooit een intercontinentale raket zou hebben. In juni 2017, enkele dagen voordat Noord-Korea zijn eerste succesvolle intercontinentale rakettest afrondde, had Trump nog verklaard dat het ’tijdperk van strategisch geduld’ met Kim Jong-un voorbij was.

Sindsdien heeft Amerika de sancties tegen het Noord-Koreaanse regime verder aangescherpt. De Russische en Chinese bedrijven die het regime bevoorraden staan op een zwarte lijst. De financiële inkomsten die het land via buitenlandse criminele netwerken incasseert, zijn afgesneden. Maar aangezien China niet bereid bleek om verregaande hulp te verlenen, bleken die maatregelen too little too late. Het zou de snelle ontwikkeling van het nucleaire programma in Noord-Korea niet afremmen.

Achterban paaien

Tot dan had president Trump de waarschuwingen van defensieminister Jim Mattis en zijn nationale veiligheidsadviseur Herbert R. McMaster ter harte genomen. De risico’s om militaire actie te ondernemen waren te groot, benadrukten ze. Maar Trump is niet langer bereid te luisteren. Mattis staat naar verluidt op het punt om ontslag te nemen, onder andere omdat hij er niet van overtuigd is dat Kim Jong-un in staat is een raket buiten de atmosfeer te krijgen. McMaster was al ontslagen en vervangen door voormalig VN-ambassadeur John Bolton, een havik die indertijd een van de voornaamste pleitbezorgers was voor de Irakoorlog. Bolton vertelde de president dat de nucleaire test op grote hoogte op korte termijn te gebeuren stond. Hij was altijd al hevig voor een regimewissel in Noord-Korea geweest.

Zo ver wil Trump niet noodzakelijk gaan. De Chinese president Xi Jinping had hem al gewaarschuwd dat zulke acties ‘ernstige gevolgen’ zouden hebben. Het is onduidelijk of China bereid zou zijn om Noord-Korea ter hulp te schieten zoals het dat al eerder had gedaan, al denken ze in Washington van niet. China zou ongetwijfeld wel reageren als er Amerikaanse troepen benoorden de 38e breedtegraad zouden komen, die de grens tussen Noord- en Zuid-Korea markeert.

De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in was aanvankelijk tegen elke vorm van preventieve aanval, aangezien zijn land bij een misrekening de gevolgen zou dragen. Maar na aanhoudend gesar vanuit Washington staakt hij zijn verzet. Trump voelt de drang om aan zijn achterban te tonen dat hij nog altijd gespierde beslissingen durft te nemen. Hij vraagt zijn militaire adviseurs om een plan. Het moet krachtig genoeg zijn om Kim twee keer te doen nadenken voordat hij zou overwegen om terug te slaan, maar niet zodanig drastisch dat het tot een oorlog leidt. Kim zou vast beseffen dat zijn eventuele reactie voor een escalatie zou zorgen die zijn dynastie zou vernietigen – en zijn kernprogramma dient net om die te bestendigen.

Het Pentagon wil de raket het liefst in de opstijgfase neerhalen, met onderscheppingsraketten die afgevuurd worden vanuit torpedojagers. Maar de nieuwste SM3-Block2A-raketten, de enige raketten die snel genoeg zijn voor een interceptie, blijken nog niet klaar voor gebruik. Daarom vat het Pentagon het plan op om een salvo kruisraketten af te vuren vanuit een onderzeeër in de Japanse Zee, die de raket op de grond zou vernietigen. Daarbij is het van cruciaal belang om snel informatie te krijgen via spionagesatellieten en drones, zodat de lanceerbasis kan worden aangevallen voordat de raket gelanceerd wordt.

Kim krijgt een boodschap: alle tests zullen voortaan op dezelfde manier worden beantwoord. Een eventuele agressieve reactie zal gecounterd worden met een aanval op zijn nucleaire en raketbasissen.

Maar ook Trump krijgt een waarschuwing uit zijn entourage: hoewel Kim Jong-un als vrij rationeel te boek staat, zou hij door zijn politieke situatie weleens genoodzaakt kunnen zijn om te reageren. In het meest optimistische scenario zou Kim een gebaar durven te stellen zoals de beschieting van het Zuid-Koreaanse eiland Yeonpyeong in 2010. Een ander scenario is dat hij net zo goed kan stoppen met zijn tests, in de wetenschap dat hij intussen toch de middelen heeft om het Amerikaanse vasteland te raken.

In eerste instantie lijkt de operatie een succes. Er is weinig collaterale schade, en er zijn amper indicaties dat de raket een actieve kernkop had (een kernkop wordt in een robuust harnas verpakt opdat hij niet per ongeluk zou ontploffen). Ondanks Kim Jong-uns gebruikelijke dreigementen om ‘Amerika van de aardbodem te vegen’ en Seoul te herschapen in ‘een zee van vuur’ lijkt er niets te gebeuren. Trumps populariteit schiet de hoogte in, wat hem inspireert tot een tweet: ‘Dikke Kim kreeg net zijn verdiende loon. SAD!’ Triomfantelijk kleineert hij zijn generaals vanwege hun voorzichtigheid, die hem had tegengehouden eerder op te treden.

Terwijl Trump het succes van zijn aanval nog aan het uitsmeren is, beveelt Kim de elite-eenheden van zijn 180.000 manschappen tellende special operations-macht om een serie hit-and-run-aanvallen op doelwitten in Zuid-Korea uit te voeren. Sommige troepen rukken op via een netwerk van tunnels onder de gedemilitariseerde zone, andere gebruiken miniduikboten en antieke An-2-tweedekkers, die laag vliegen en voor moderne radars vrijwel niet te traceren zijn. Ondertussen was de Noord-Koreaanse vloot al druk bezig zeemijnen te leggen in de West- en Oostzee om de handelsroutes te verstoren. Noord-Korea lanceert ook een serie cyberaanvallen op de infrastructuur in het Zuiden.

Misrekening

Met zijn aanvallen hoopt Noord-Korea net genoeg te doen om een gevoel van paniek en onzekerheid onder de Zuid-Koreaanse burgers te veroorzaken. Drastische acties, zoals zenuwgas gebruiken in de omgeving van Seoul, worden achterwege gelaten om geen verpletterende vergelding van de Amerikanen te veroorzaken. Adviseurs verzekerden Kim Jong-un dat de acties de druk op de Zuid-Koreaanse regering zouden verhogen, zodat die genoodzaakt zou zijn om haar veto te stellen tegen een verdere escalatie die tot een regelrechte oorlog zouden leiden.

Dat blijkt een grove misrekening. Omdat de bondgenoten twijfelden over de Noord-Koreaanse plannen hielden ze terdege rekening met de mogelijkheid dat deze sabotage-aanvallen een prelude zijn van een groter offensief. Daarom werd besloten om alle buitenlanders uit Zuid-Korea te evacueren. Ongeveer 150.000 Amerikanen, 40.000 Japanners en bijna 1 miljoen Chinezen werden geëvacueerd. De evacuatie was een boodschap voor het Noorden: de vergelding is ophanden.

Amerikaanse en Zuid-Koreaanse bevelhebbers adviseren hun regeringen nu om zich op het ergste voor te bereiden. De militaire oefeningen die op het moment van de aanval al aan de gang waren, waren bedoeld om OPLAN 5015 in te oefenen, een geheim plan dat bedacht was als reactie op de groeiende rakettendreiging. De oefening kan snel realiteit worden, waarschuwden ze. Waar de aanvankelijke plannen uitgingen van een conflict dat vergelijkbaar zou zijn met de eerste Koreaanse Oorlog (waarbij grote troepenhoeveelheden in defensieve formaties ontplooid werden, om vervolgens in de tegenaanval te gaan), bevat het nieuwe plan precisiebombardementen en speciale eenheden die achter de vijandelijke linies opereren.

Eerst moet de verrassend dodelijke Noord-Koreaanse luchtafweer uitgeschakeld worden. Eens dat gebeurd is, zouden raketten, slimme bommen en kolossale ‘bunkerbrekers’ inbeuken op de nucleaire sites, raketlanceerinstallaties en commandoposten, terwijl de Zuid-Koreaanse speciale eenheden ‘onthoofdingsraids’ uitvoeren om Noord-Koreaanse leiders om te brengen. Door preventief toe te slaan, zo was de redenering, zou een eventuele oorlog beperkt en kort blijven.

Maar er is één groot probleem. De Zuid-Koreaanse en Amerikaanse bevelhebbers zijn niet helemaal zeker of het plan zal werken. Buiten het actieplan om de Noord-Koreaanse luchtafweer uit te schakelen, is er weinig bekend over eventuele geheime nucleaire sites. In combinatie met het onherbergzame berglandschap en 60 jaar Noord-Koreaanse ervaring met tunnelconstructies bestaat dus de mogelijkheid dat sommige nucleaire faciliteiten intact blijven. Misschien zitten er in grotten wel mobiele raketlanceerders verstopt.

Zenuwgas

De VS gooien minstens 500 tactische vliegtuigen in de strijd. Dat aantal is nodig om voldoende mankracht te hebben om alle doelwitten uit te schakelen. Hoewel die operaties enkele weken zouden kunnen duren, meent men dat het als signaal sterk genoeg is om Kim Jong-un duidelijk te maken dat het menens is, en dat een tegenaanval geen goed plan zou zijn.

De Noord-Koreaanse president beseft dat de tijd in zijn nadeel speelt. Ook hij hoopt op dit moment nog een regelrechte oorlog te vermijden. Ondanks zijn gebruikelijke bombarie weet hij dat hij die altijd zou verliezen. Tegelijk beseft hij dat de snelle troepenontplooiing in het Zuiden betekent dat de tegenstander een preventieve aanval kan lanceren die de belangrijkste wapens zou uitschakelen. Nee, dan kan hij beter zelf een krachtig waarschuwingsschot afvuren, meent Kim.

Met zijn meer dan 14.000 artillerie-eenheden, waarvan er ongeveer 1000 Seoul binnen bereik hebben, kan hij snel veel schade aanrichten. Maar als hij inderdaad het spervuur zou ontketenen waarmee zijn regime altijd heeft gedreigd, leidt dat snel naar een point of no return. Bovendien moet hij nog beslissen hoeveel langeafstandsartillerie hij wil blootgeven om de counter van het Zuiden te beantwoorden. Daarom opteert hij voor een beperkt salvo dat minder dan een uur zal duren. Daarna zal hij zijn artillerie verplaatsen naar minder kwetsbare plekken. Kims boodschap voor Trump is: dit is maar een voorproefje van wat Zuid-Korea en zijn bondgenoten kunnen verwachten als ze doorgaan met hun oorlogsplannen.

Het heeft niet het effect dat Kim Jong-un voor ogen had. Ondanks hints dat hij het hierbij zou laten, aangezien er al duizenden militairen en burgers zijn omgekomen, voelen de Zuid-Koreanen en de Amerikanen zich genoodzaakt te reageren.

Volgens de Amerikaanse en Zuid-Koreaanse inschattingen zou een Noord-Koreaanse aanval in enkele uren tijd zo’n 100.000 slachtoffers in de regio rond Seoul maken. Ze willen snel handelen, en besluiten het OPLAN 5015-plan onmiddellijk te ontplooien. Tegelijk stuurt Trump een niet mis te verstane boodschap naar Kim: als hij het zou aandurven een raket met een kernkop af te vuren, heeft Amerika een nucleair antwoord klaar dat ‘hem en zijn land van de kaart zal vegen’.

De brutaliteit van de aanvankelijke aanval slaat Kim Jong-un met verstomming. Grote delen van zijn enorme maar technologisch onbehouwen militaire infrastructuur worden uitgeschakeld. De tankdivisies die hij naar het Zuiden stuurt, rijden zich vast in de smalle valleien op hun route. Alle artillerie die zichtbaar was in open veld werd met klinische precisie uitgeschakeld. Raketlanceerders die hij veilig opgeborgen acht in diepe grotten worden verpulverd door zware bunkerbommen. De Noord-Koreaanse leider ontsnapt twee keer ternauwernood aan de dood wanneer bommen zijn commandobunkers treffen.

Wanneer de onmiddellijke vernietiging van zijn regime op til lijkt, besluit hij strijdend ten onder te gaan. De artillerie die hij tot dan toe gespaard heeft, richt het vizier op Seoul. Een aantal projectielen bevat chemische raketkoppen. Speciale eenheden die al in het Zuiden aanwezig waren, krijgen het bevel gifgas te lossen in dichtbevolkte gebieden. Al snel doen geruchten de ronde dat er ook biologische wapens werden ingezet.

Wanneer hij zich realiseert dat zijn dagen geteld zijn, besluit Kim Jong-un het laatste deel van zijn nucleaire arsenaal te lanceren. Hij maalt niet om de gevolgen voor zijn vijanden of voor zijn eigen volk, dat al zoveel te lijden heeft gehad. Hij blijft net lang genoeg in leven om de lancering van twee intercontinentale raketten en drie middellangeafstandsraketten te zien. Zoals verwacht worden de langeafstandsraketten neergehaald door de Patriot-afweersystemen. Maar tot zijn genoegen ziet hij nog hoe twee korteafstandsraketten die, als naalden in een hooiberg van raketten, een ware ravage aanrichten in Seoul.

Make America safe again

De aanvankelijke dodentol wordt geraamd op 300.000, maar de effecten van de nucleaire straling betekenen dat velen in de daaropvolgende maanden zullen sterven. Donald Trump krijgt te horen dat hij geen andere keuze heeft dan de aanval te vergelden met een nucleaire aanval op het Noorden. Er wordt besloten om de modernste kernbom via een B2-stealthbommenwerper te laten vallen. De bom is accuraat genoeg om het aantal burgerdoden en de radioactieve neerslag te beperken. Tenminste, daar hopen de Amerikanen op.

Na de vierde kernbom is de oorlog voor Noord-Korea voorbij. Kim Jong-un en zijn commandanten liggen tot stof herleid in hun bunkers, alle raketten en artillerie zijn vernietigd. Ondanks het gebruik van relatief bescheiden wapens zijn er honderdduizenden doden gevallen. Meer dan 1 miljoen mensen probeerden Pyongyang te verlaten uit angst voor een volgende aanval. Door de chaos en de toenemende voedselschaarste wordt China aan zijn grens geconfronteerd met een humanitaire catastrofe. De Chinezen klagen ook dat het dodelijke radioactieve materiaal de Chinese steden binnenwaait.

Niemand weet hoe een verbouwereerde Xi Jinping zal reageren. De schok brengt de aandeelmarkten over de hele wereld aan het wankelen. Het is de aankondiging van een wereldwijde recessie. Maar op Twitter toont Donald Trump zich onversaagd: ‘Kernaanval op Seoul door boze Kim was SLECHT! Had geen andere keuze dan terug te bombarderen. Maar dankzij mijn acties is Amerika weer veilig!’

© The Economist