Nobelcomité ‘luidt alarmklok’ met vredesprijs voor Japanse anti-kernwapenorganisatie

De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar de Japanse anti-kernwapenorganisatie Nihon Hidankyo, een groepering van slachtoffers van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Voor het Vlaams Vredesinstituut luidt het Nobelcomité zo ‘de alarmklok’.

Het Nobelcomité merkt op dat nu al bijna 80 jaar lang geen nucleaire wapens gebruikt werden in oorlogen. Daaraan hebben de ‘uitzonderlijke inspanningen van Nihon Hidankyo en andere vertegenwoordigers van de Hibakusha (overlevenden van de atoombomaanvallen, red.) in grote mate bijgedragen’, stelt het comité. ‘Het is daarom alarmerend dat het taboe rond het gebruik van nucleaire wapens vandaag onder druk staat.’

Bij de aanvallen met atoombommen op de twee Japanse steden kwamen in 1945 naar schatting 120.000 mensen om. Evenveel mensen bezweken in de maanden en jaren erop aan brand- en stralingswonden. Het Nobelcomité wijst erop dat er een dag komt waarop de overlevenden van Hiroshima en Nagasaki niet langer onder ons zijn ‘als getuigen van de geschiedenis. Maar met een sterke herinneringscultuur en blijvende betrokkenheid dragen nieuwe generaties in Japan de ervaring en boodschap van de getuigen uit. Ze inspireren en onderwijzen mensen over de hele wereld. Op die manier helpen ze het nucleaire taboe te handhaven, en dat is een voorwaarde voor een vreedzame toekomst voor de mensheid.’

De bekendmaking van de Nobelprijs gebeurt in een tijd met vele zware conflicten over de hele wereld, in het Midden-Oosten, Oekraïne, Soedan en vele andere landen. ‘De kernmachten moderniseren en verbeteren hun arsenaal, nieuwe landen lijken zich voor te bereiden om kernwapens te verkrijgen en er wordt gedreigd kernwapens te gebruiken in oorlogen die bezig zijn’, stelt het Nobelcomité. ‘Op dit moment in de geschiedenis is het goed om onszelf eraan te herinneren wat kernwapens zijn: de meest vernietigende wapens die de wereld ooit heeft gezien.’

Nihon Hidankyo werd in 1956 opgericht als een groepering van lokale verenigingen van Hibakusha, samen met slachtoffers van kernwapentests in de Stille Oceaan. De groep groeide uit tot de grootste en invloedrijkste Hibakusha-organisatie.

Doemdagklok

Het Vlaams Vredesinstituut vindt het helemaal terecht dat de Nobelprijs voor de Vrede voor de tweede keer in zeven jaar gaat naar een campagne tegen kernwapens.

‘De Doemdagklok geeft hen gelijk, het is anderhalve minuut voor 12’. Die klok geeft aan hoe dicht de mensheid staat bij een zelf veroorzaakt einde van de beschaving. ‘Nucleaire ontwapeningsinspanningen liggen vandaag zo goed als stil en nucleaire dreigementen worden geuit’, stelt Nils Duquet, directeur van het Vredesinstituut. ‘Er zijn ook heel wat kernwapenstaten betrokken in conflicten die vandaag woeden. Dat maakt het risico op gebruik acuut.’

Voor het Vredesinstituut zijn de getuigenissen van de Hibakusha, de Japanse term voor slachtoffers van de aanvallen met atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, essentieel ‘in een parcours naar een kernwapenvrije wereld’. Zij ‘hebben er met hun verhaal mee voor gezorgd dat het gebruik van kernwapens bijna 80 jaar lang een taboe bleef. Dat taboe dreigt vandaag doorbroken te worden door kernwapenstaten die betrokken zijn in conflicten.’

Kernwapens in België

Voor een wereld zonder kernwapens is niet alleen vredeseducatie van belang, maar ook transparantie over de kernwapens op het eigen grondgebied is ‘essentieel, want een belangrijke stap richting een gezamenlijk initiatief met de bondgenoten om de kernwapens uit Europa weg te halen’. Vlaanderen en België hebben daarin ook een rol te spelen. ‘Door bruggen te bouwen tussen kernwapenmachten en de rest van de wereld kunnen ook wij een actieve rol spelen richting nucleaire ontwapening.’

Ook Pax Christi Vlaanderen feliciteert Nihon Hidankyo. ‘De Hibakusha zijn niet alleen getuigen van de gruwelijke gevolgen van nucleaire oorlogvoering, maar ook krachtige stemmen voor vrede en ontwapening’, klinkt het in een reactie. De organisatie noemt de onvermoeibare inzet van de Hibakusha voor een nucleair verbodsverdrag ‘een inspiratie voor iedereen die gelooft in een veilige, vreedzame wereld zonder kernwapens’

Daarnaast wijst Pax Christi er ook op dat het risico op gebruik van kernwapens niet meer zo hoog is geweest sinds de Cubacrisis van 1962, en dat er ook in ons land kernwapens opgeslagen liggen. ‘Toch heeft België geen inspraak in of en wanneer deze wapens ingeschakeld zullen worden”, zegt Pax Christi-directeur Orry Van de Wauwer. “Bij inzet zijn het echter wel Belgische piloten die hun leven op het spel zetten. De aanwezigheid van Amerikaanse kernwapens maakt België bovendien een doelwit voor vijandige staten van de VS. Dit is een realiteit die we niet langer kunnen negeren.’