In de primary van haar thuisstaat South Carolina gaat Nikki Haley vannacht een quasi-onmogelijk gevecht aan met Donald Trump, die 30 procent voorligt in de peilingen. Toch wil ze minstens tot in maart het duel verderzetten.
Nikki Haley is relatief jong (52), ze heeft rijke geldschieters, ze voert campagne alsof haar leven ervan afhangt, en laat geen meter grond onbetreden. Het enige waar het haar aan ontbreekt zijn kiezers. Of toch voldoende kiezers om de gedoodverfde winnaar Donald Trump het vuur aan de schenen te kunnen leggen in de strijd om de Republikeinse presidentsnominatie.
Ze kreeg onverwachte hulp van Donald Trump, toen ze in de kiesnacht haar nederlaag nogal triomfantelijk voorstelde, en The Donald een bijzonder zure overwinningsspeech ten beste gaf. Tot en met het volgens hem goedkope kleedje dat ze tijdens haar toespraak droeg, bekritiseerde hij. Een dag erna stelde hij op zijn online platform Truth Social dat al wie geld bijdraagt aan ‘Vogelbrein’ (zijn bijnaam voor Haley) zou verbannen worden uit MAGA-world.
Vorige maand werd ze derde in de caucus van Iowa, en tweede met plusminus 43 procent in de primary van New Hampshire. Op het moment van die primary bleven er slechts twee kandidaten over, en was de tweede plaats evengoed de laatste. New Hampshire was nochtans een staat met een ideaal kiespubliek voor Haley, met meer onafhankelijken dan Republikeinen, en Republikeinen die minder gelovig waren dan elders. Het mocht niet baten. Ja, ze won een meerderheid van de Onafhankelijke stemmen, maar ook dat hielp haar niet over de streep. . .
Haley, die lange tijd kritiek op Trump had gemeden, als zijn gewezen VN-ambassadeur, kon nu geld inzamelen op basis van dat dreigement en shirts verkopen die versierd werden met anti-Haley-uitspraken van Trump. Men dacht dat vrouwen misschien haar kant zouden kiezen na de opmerking over haar kleed. Men dacht dat haar ineens felle kritiek op Trump misschien aanhang zou opleveren. ‘Maar hoe overtuig je kiezers die Trump met Jezus gelijkstellen ervan om ineens een andere kandidaat te volgen’, zo vroeg een commentator zich af.
Al snel volgde een opdoffer in Nevada. Toegegeven: de caucus/primary in die staat was zo ingewikkeld dat zelfs Republikeinse kiezers er niet uit wijs geraakten. Caucus en primary vielen op verschillende dagen. Trump nam deel aan de caucus (waar kiesvertegenwoordigers te verdienen waren), Haley aan de primary (waar niks te verdienen was). Met 33 procent van de stemmen verloor ze van ‘geen van deze kandidaten’, die 60 procent behaalden. Het was zonder meer een zielig resultaat.
Maar haar moment zou komen in South Carolina, een staat waar ze tot twee keer toe tot gouverneur werd verkozen. Aangezien ze in een gemiddelde van peilingen 30 procent achterop ligt bij Trump voorspelt ze niet dat ze zal winnen. Maar ze wil het wel beter doen dan in New Hampshire. Wat wil zeggen, beter dan 43 procent van de stemmen. En trouwens, zegt ze intussen in haar talloze toespraken, Donald Trump won niet in zijn toenmalige thuisstaat New York.
‘De ideale kandidaat voor 2015’
Lukt het haar meer dan 43 procent te halen? Het is moeilijk South Carolina te peilen. De staat hanteert een systeem van open primary’s. Ook Democraten en Onafhankelijken mogen deelnemen aan de Republikeinse primary. En aangezien de opkomst bij de Democraten, die drie weken geleden stemden, bijzonder laag was, blijven er veel Democraten over die voor Haley zouden kunnen stemmen (men mag dan wel vrij stemmen, maar slechts in één van de primary’s). Knotts Gibbs, docent politieke wetenschappen in Charleston, South Carolina, rekent dat er in 2024 bij de Democraten 400.000 stemmen minder uitgebracht zijn dan in 2020. ‘Het is mogelijk dat sommige van deze mensen op Haley zullen stemmen.’
Maar Knotts Gibbs, en zijn collega-professor Danielle Vinson van Furman University uit Greenville, South Carolina, zien geen pad meer naar een overwinning, of zelfs maar een nipt resultaat. ‘De enige manier’, schrijft Vinson in een mail, ‘waarop ik haar de nominatie zie binnenhalen, is als iets Trump dwingt om uit de race te stappen’. Ze denkt aan een zware veroordeling in een van de federale rechtszaken of een gezondheidsprobleem. ‘Maar ik zie geen van die twee dingen gebeuren voor de presidentsverkiezingen van november 2024.’
Trump is nu eenmaal bijzonder populair in de staat, zegt Knotts Gibbs, ‘hij won twee keer in 2016, primary en verkiezingen, en won ook in 2020. Haley heeft een goede campagne gevoerd en tegen een andere kandidaat zou ze winnen. Maar niet tegen Trump.’
Anderen zijn minder lief. Een Republikeinse insider zei aan The Atlantic dat ze de perfecte campagne heeft gevoerd voor verkiezingen in 2015. Wat wil zeggen, een campagne uit het tijdperk voorafgaand aan Trump. Ze is voor lage belastingen, een kleine staat, en buitenlandse inmenging, net zoals George W. Bush dat was. Trump staat ook voor lage belastingen, maar voor een grote staat en terugtrekking uit de wereld. De kiezers staan in meerderheid aan zijn zijde.
Haley heeft aangekondigd dat ze minstens tot maart en Super Tuesday presidentskandidaat zal blijven, en vertegenwoordigers zal blijven vergaren. Misschien in de hoop dat ze uiteindelijk kiezers kan overtuigen dat Donald Trump onverkiesbaar is (hoewel hij de favoriet is in de peilingen), of in de hoop dat Trump inderdaad iets overkomt wat hem onverkiesbaar maakt. Afwachten of haar voornemen de primary in South Carolina overleeft.
Amerikaanse verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier