Nieuw klimaatrapport: ‘CO2-verwijdering noodzakelijk om nettonuluitstoot te halen’

Om wereldwijd een nettonuluitstoot van koolstofdioxide (CO2) te bereiken, is het inzetten op CO2-verwijdering noodzakelijk. Dat zegt een nieuw rapport van de intergouvernementele werkgroep inzake klimaatverandering (IPCC) van de Verenigde Naties. Dat focust, na eerdere rapporten gericht op de oorzaken en impact van de klimaatverandering, op maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Het rapport geeft eerst een stand van zaken van de klimaatproblematiek en richt zich vervolgens op maatregelen die nodig zijn om de opwarming van de aarde te begrenzen. Zo was de gemiddelde jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen tussen 2010 en 2019 ‘hoger dan in eender welk voorgaande decennium’ en bestaat er nog een grote kloof tussen de klimaatbeloftes van landen en het beleid dat ze hebben uitgevoerd.

Toch is een beperking van de opwarming tot 2 en zelfs 1,5 graden Celsius in vergelijking met het einde van de 19e eeuw (afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs in 2015) nog altijd mogelijk, zeggen de IPCC-experten. Daarvoor zijn wel ‘snelle, ingrijpende en in de meeste gevallen onmiddellijke verminderingen van de uitstoot van broeikasgassen in alle sectoren’ nodig, en mogen de emissies ten laatste in 2025 pieken. Zonder bijkomende inspanningen stevenen we af op een opwarming van zowat 3,2 graden tegen 2100, waardoor onder meer de zeespiegel fors zou stijgen, extreme weersomstandigheden gebruikelijker zouden worden en veel dier- en plantensoorten zouden uitsterven.

Maatregelen

De klimaatexperten van de IPCC stippen verscheidene maatregelen aan die kunnen bijdragen aan een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Naast de vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen en een overgang naar duurzame energie, gaat het onder meer om een efficiënter gebruik van materialen en energie in de industrie, en het verhogen van grondstoffenefficiëntie in verstedelijkte gebieden. Maar ook ingrepen aan de vraagzijde zijn nodig, zoals het inzetten op elektrische auto’s en biobrandstoffen. Daarnaast kan aangepaste infrastructuur mensen helpen om duurzamer te leven en moeten gedragsveranderingen teweeg worden gebracht. Positief is alvast dat de prijzen van groene energie en heel wat duurzame technologieën de laatste jaren zijn gedaald.

In alle scenario’s is het inzetten op CO2-verwijdering wel noodzakelijk om een nettonuluitstoot te bereiken, benadrukt het rapport. Het gaat onder meer om herbebossing, oceaanbemesting en CO2-afvang en -opslag. Hoe en in welke mate CO2-verwijdering zal moeten worden toegepast, hangt af van hoe snel de verschillende sectoren erin slagen om hun uitstoot te verminderen.

Samenwerking

De IPCC-experten wijzen ook op het belang van wereldwijde samenwerking voor een succesvol klimaatbeleid. Ze benadrukken dat de impact op bijvoorbeeld ontwikkelingslanden en biodiversiteit niet uit het oog mag worden verloren.

Wat de bijbehorende kosten betreft, raamt het rapport die voor de periode van 2020 tot 2030 op ‘drie tot zes keer’ meer dan wat publieke én private partijen momenteel doen, voor scenario’s waarbij gemikt wordt op maximaal 1,5 tot 2 graden. Daarvoor is ‘voldoende globaal kapitaal’ beschikbaar, luidt het. Ondanks de veel hogere investeringen op korte termijn liggen de wereldwijde economische voordelen op de lange termijn volgens de meeste modellen hoger dan de kosten, benadrukken de experten bovendien.

Tweesprong

‘We staan op een tweesprong. De beslissingen die we nu maken, kunnen een leefbare toekomst verzekeren’, vat IPCC-voorzitter Hoesung Lee samen. ‘Ik ben bemoedigd door de klimaatinspanningen die worden ondernomen in vele landen. Er zijn beleidsmaatregelen, regulering en marktinstrumenten die doeltreffend blijken te zijn. Als deze worden opgeschaald en breder en eerlijker worden toegepast, kunnen ze ingrijpende uitstootverminderingen ondersteunen en innovatie stimuleren.’

Het rapport van de IPCC werd opgesteld door honderden auteurs die de voorbije jaren tienduizenden studies analyseerden.