‘Ik bedoelde het niet letterlijk’, zei oud-president Donald Trump nadat hij zijn aanhangers maande naar het Capitool te trekken op 6 januari.
Zonder het gepland te hebben vertelt een improviserende Donald Trump zijn verzamelde aanhangers op 6 januari dat hij met hen naar het Capitool gaat marcheren. Wanneer zijn stomverbaasde stafchef de toenmalige president na zijn toespraak tekst en uitleg vraagt reageert die als door de bliksem getroffen: ‘Ik bedoelde het niet letterlijk.’
In Landslide: The Final Days of the Trump Presidency reconstrueert auteur en journalist Michael Wolff de gebeurtenissen rond de bestorming van het Capitool op 6 januari. Wolff interviewde Trump in Mar-a-Lago, de golfclub in Florida waar de oud-president woont en kantoor houdt, en sprak met mensen uit zijn entourage. Het magazine New York publiceerde een voorpublicatie van het boek dat deze zomer verschijnt. Daarin zet Wolff Trump neer als een wereldvreemde ster die niet verantwoordelijk wil zijn voor het gedrag van zijn uitzinnige fans.
Want de duizenden aanhangers die die dag in Washington waren samengekomen om te betogen tegen Trumps verkiezingsnederlaag interpreteerden het zoals geweten wél als een bevel van hun leider. Kort na Trumps afscheidsspeech zouden ze het Capitool bestormen. Bij wat achteraf omschreven werd als een ’terreuraanval’ vielen vijf doden.
Wolff is inmiddels aan zijn derde Trump-boek toe. In Vuur en woede in het Witte Huis van Trump (2018), een instant bestseller, beschrijft Wolff de chaotische eerste maanden van Trumps presidentschap. In het schandaalboek omschreven zijn eigen medewerkers Trump – off the record – als een ‘weerspannige peuter.’ De toenmalige president dreigde met een proces tegen de auteur en zijn uitgever.
Verbaasd
Op 6 januari geeft Trump tijdens een bijeenkomst voor het Witte Huis de toespraak die de steen des aanstoots zal worden in de tweede impeachmentprocedure tegen hem. Ongeveer gelijktijdig komt het Congres samen om de kiesoverwinning van Democraat Joe Biden te bekrachtigen.
De meeste van Trumps adviseurs hebben reeds het zinkend schip verlaten. Schoonzoon en topmedewerker Jared Kushner vertoeft in het Midden Oosten – tot zijn eigen opluchting, schrijft Wolff. Kabinetsleden blijven stil over Trumps bewering dat er kiesfraude is gepleegd. Ook de politieke staff van het Witte Huis heeft de handdoek in de ring gegooid.
Enkel Trumps oude vriend Rudy Giuliani staat nog aan zijn zijde, maar die hangt zwaar aan de fles, schrijft Wolff, en verkeert volgens de auteur in een constante staat van opwinding, ‘bijna incoherent in zijn agitatie en manie.’
Alleen Trump en Giuliani geloven dat er nog een kans bestaat dat Trump alsnog als winnaar uit de bus komt. Vicepresident Mike Pence zal de stemming in het Capitool tegenhouden, is hun hoop. Naast Giuliani en Trump gelooft niemand er nog in, maar dat vertellen ze Trump niet, schrijft Wolff. Giuliani en Trump hangen constant aan de telefoon, zoals ’twee generaals die overleggen boven een kaart van het slagveld.’
Al vroeg beginnen Trump-aanhangers die dag te verzamelen op verschillende punten in Washington. Om 12 uur spreekt Trump ze toe voor het Witte Huis. ‘Jullie moeten kracht tonen, jullie moeten sterk zijn’, maant hij ze aan. Hij geeft een voorbereide speech, afgelezen van de teleprompter. En dan de nonchalant uitgesproken zin die niemand verwacht: ‘Na dit, trekken we naar daar (naar het Capitool, nvdr.), we’re going to walk down.’
Agenten van de geheime dienst trekken onmiddellijk Trumps stafchef Mark Meadows aan de mouw: de president wil naar het Capitool. ‘No way, dat gaan we niet doen’, zo blokkeert Meadows de president. Trump reageert verbaasd, aldus Wolff, alsof hij niet goed begrijpt waar zijn stafchef het over heeft. ‘Ik bedoelde het niet letterlijk’, zegt hij.
‘Perceptie’
Trump en zijn familie zien de aanval op het Capitool ontvouwen op de tv. Dochter Ivanka beschouwt het naar verluidt aanvankelijk als een kwestie van ‘perceptie’ die kan rechtgetrokken worden.
Wanneer de ernst van de bestorming doordringt in het Witte Huis, is Trump volgens Wolff ‘verward.’ Tegen Jason Miller, de compromisloze immigratiehardliner die de vele personeelswissels in het Witte Huis heeft overleefd en Trump door dik en dun bleef steunen, zegt Trump: ‘Dit ziet er verschrikkelijk uit. Dit zit heel slecht. Wie zijn deze mensen? Dit zijn onze mensen niet, deze idioten in deze pakken. Het zijn net Democraten.’
Pas na lang aandringen door zijn stafchef en anderen, ruim twee uur na het begin van de bestorming, stuurt Trump een sussende tweet de wereld in: ‘Ik vraag iedereen aan het Capitool om vreedzaam te blijven. Geen geweld! Denk eraan, WIJ zijn de Partij van Law & Order – respecteer de Wet en de mannen en vrouwen in het blauw. Dank u!’
Tegen dan zit Trump in zak en as, schrijft Wolff. De ‘constante monoloog’ is helemaal stilgevallen. Twitter heeft zijn account opgeschort – dan nog tijdelijk. Trump had altijd gezegd dat Twitter hem meer nodig had dan omgekeerd. ‘Ik weet niet wat ik moet doen’, zegt een verbouwereerde Trump tegen iemand die hem opbelt. De strijd tegen het ‘gestolen’ kiesresultaat lijkt nu voorgoed voorbij.
‘Als dit een poging tot staatsgreep was geweest’, besluit Wolff in de voorpublicatie, ‘dan was ze niet alleen mislukt, maar had ze haar aanvoerder eveneens getoond als een bijna willekeurige deelnemer, zonder strategie of methode.’ President Trump was ‘een bubbel grieven die op de een of andere manier los dreef van de tastbare gebeurtenissen, zelfs die gebeurtenissen die de waanideeën van de president bewaarheid wilden maken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
