Steeds vaker valt het woord ‘genocide’ in de media, maar ook in dagelijkse gesprekken. Dat kan voor een banalisering van het begrip zorgen, meent professor internationaal en humanitair recht Chris De Cock (VUB/UGent).
Wat is genocide?
Wanneer een groep met opzet een andere etnische of religieuze groep met opzet uitroeit, is er volgens het Genocideverdrag (1948) sprake van genocide.
Chris De Cock: ‘Die opzet is belangrijk: bij mogelijke genocide moet je kunnen aantonen dat er sprake was van die uitdrukkelijke intentie. Dat onderscheidt genocide van andere internationale misdaden, zoals oorlogsmisdaden of misdaden tegen de mensheid.’
‘Met andere woorden: niet elke massamoord valt onder de juridische definitie van genocide, zoals gedefinieerd in het Genocideverdrag.’
Welke genocides zijn officieel erkend volgens het internationaal recht?
De Cock: ‘Naast de Holocaust zijn ook de genocide in Srebrenica in 1995, waar 8000 moslimmannen vermoord werden door de troepen van Ratko Mladic, en de Rwandese genocide in 1994 als dusdanig erkend door internationale rechtscolleges.’
Waarom volstaat een academische consensus niet om een genocide te erkennen? Politiseert dat de erkenning dan niet?
De Cock: ‘Genocides worden in se erkend door een nationaal of internationaal rechtscollege. Dat neemt natuurlijk niet weg dat er ook sprake kan zijn van politieke erkenningen van genocides.’
‘Maar zo’n politiek proces houdt toch bepaalde risico’s in. Denk maar aan de erkenning van de Armeense genocide (1915) en de controverse die daarmee gepaard ging.’ (Turkije weigert de dood van 1 à 1,5 miljoen Armeniërs als een genocide te erkennen, nvdr)
Kunnen we de oorlog in Gaza – zowel de terreurdaden van Hamas op 7 oktober als het Israëlische antwoord daarop – een genocide noemen?
De Cock: ‘Ik zou daar voorzichtig mee zijn. De beginselverklaring van Hamas heeft inderdaad de vernietiging van Israël als doelstelling. Daarnaast hebben ook bepaalde Israëlische regeringsleden bijzonder verontrustende verklaringen afgelegd omtrent het einddoel van het Israëlische optreden in de Gazastrook.’
‘Het conflict tussen Hamas en Israël is bijzonder intens, maar dat wil niet meteen zeggen dat het om genocide gaat. Er zijn wel aanwijzingen dat Hamas bij zijn aanval op 7 oktober misdaden tegen de mensheid heeft begaan, aangezien de Hamasstrijders het op de burgerbevolking hadden gemunt.’
‘Aan de andere kant wordt er soms op gewezen dat Israël zich mogelijks schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdaden, omdat ze te weinig rekening zouden houden met burgerslachtoffers. Dat moet echter nog onderzocht worden. Maar wat genocide betreft: die juridische definitie is bijzonder complex en mag je niet zomaar politiseren.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier