Zowel Donald Trump als Hillary Clinton hebben in de staat New York hun toch al positieve peilingen overtroffen. Trump behaalt in voorlopige tellingen om en bij 60 procent van de stemmen, Clinton niet veel minder. Voor Ted Cruz en Bernie Sanders werd het een avond om te vergeten.
Het was al veelbetekenend dat de enige kandidaten die in de staat New York de resultaten afwachtten de uiteindelijke winnaars waren. Bernie Sanders en Ted Cruz hielden meetings in Pennsylvania, waar over een week wordt gestemd, en ook John Kasich was elders.
Bij het sluiten van de stembureaus om 3 uur in de Belgische nacht werd Donald Trump meteen tot overwinnaar bij de Republikeinen uitgeroepen. De exitpolls lieten geen twijfel bestaan. Bij de Democraten moest men een klein uur op bevestiging wachten, maar dan bleek Hillary Clinton niet veel minder fors te winnen dan Trump.
In beide gevallen deden de koplopers het beter dan hun peilingen lieten uitschijnen. Trump zit volgens voorlopige tellingen (met ongeveer 90 procent van de stemmen geteld) op 60 procent, tegen 25 voor Kasich en niet eens 15 procent voor Cruz, die tijdens een debat de ‘waarden van New York’ gehekeld had en die hiervoor op weinig begrip kon rekenen in de staat. Van de 95 Republikeinse delegates heeft Trump er al 89 binnen, tegen 3 voor Kasich en geen enkele voor Cruz. Van de nog niet toegekende 3 zal Cruz er wellicht geen enkele winnen.
Hillary Clinton staat voorlopig op 57,5 procent tegen 42,5 voor Bernie Sanders. De peilingen voorspelden een verschil van zowat 12 procent. Ze doet het, als dit verschil bevestigd wordt, wel iets slechter tegen Sanders dan in 2008 tegen Barack Obama, die ze in New York toen met 17 procent verschil versloeg.
Donald Trump, in een korte en voor zijn doen ingehouden en beleefde overwinningstoespraak, waarin hij zijn tegenstanders ‘senator’ en ‘gouverneur’ noemde -doorgaans heeft hij het over ‘Lyin’ Ted’ als hij over Cruz praat -, verklaarde dat zijn grote rivaal “senator Cruz” nu mathematisch “ongeveer” geen kans meer maakt om een meerderheid aan delegates binnen te halen. Dat bleek geen uur nadat Trump had gesproken inderdaad zo te zijn: Cruz kan in het beste geval Trump beletten een meerderheid van 1.237 te halen, maar zelf kan hij die meerderheid tijdens deze voorverkiezingen op eigen kracht niet meer halen. Cruz moet erop rekenen dat Trump ook onder de 1.237 delegates blijft, om dan in de tweede kiesronde op de partijconventie, als vele delegates ongebonden worden, afgevaardigden van The Donald af te snoepen. Maar met zijn forse winst in New York is het een stuk minder moeilijk voor Trump om die 1.237 te halen. Hij moet nu minder dan 60 procent van de resterende delegates halen, en als hij volgende week in een aantal voorverkiezingen goed presteert, zakt dat naar ongeveer 50 procent van wat daarna nog komt.
‘Race is zo goed als voorbij’
Het doet deugd te winnen bij de mensen die je het beste kennen, aldus Trump, die zich qua programma in zijn overwinningsspeech concentreerde op banen, handelsakkoorden en op macht. “Niemand zal nog met ons rotzooien” eens hij president is, stelde hij.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
“De race is zo goed als voorbij”, ging hij verder. “Het is echt aangenaam om delegates te winnen met feitelijke stemmen”. Met dat laatste verwees Trump naar Cruz die via onderhandelingen en het exploiteren van plaatselijke regels buiten proportie delegates had binnengehaald in Colorado en Louisiana.
“Het is een vervalst systeem. We keren terug naar de oude manier, wat betekent: jullie stemmen en jullie winnen”.
We gaan twee uur vieren, aldus Trump, en daarna trekken we weer op campagne.
Volgens de exitpolls deed Trump het in New York veel beter bij vrouwen dan in vorige primaries. Hij zou niet veel minder vrouwenstemmen hebben behaald dan mannenstemmen.
Ronduit gelukkig
Hillary Clinton leek ronduit gelukkig in haar veel langere overwinningstoespraak.
“Denk daaraan”, zei, onder luid applaus, “het punt is niet dat je onderuit gaat, het punt is dat je weer rechtstaat”.
“Jullie hebben vandaag nog eens bewezen dat er geen plaats is als thuis. New Yorkers, jullie hebben me altijd ingedekt, en ik heb altijd geprobeerd er voor jullie te zijn. Ik ben jullie erg, erg dankbaar dat jullie me vertrouwen met de ontzagwekkende verantwoordelijkheden die onze volgende president wachten”.
Ze reikte de hand aan haar rivaal: “Aan alle mensen die senator Sanders ondersteunden: ik geloof dat er veel meer is dat ons verenigt dan dat ons scheidt”.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Bernie Sanders en aan Republikeinse kant Ted Cruz hadden het momentum in de afgelopen weken aan hun kant, Sanders won in 8 staten, Cruz in 5, maar met het resultaat in New York zijn ze dat momentum wellicht weer kwijt.
Cruz is mathematisch uitgeschakeld (voor de eerste ronde dan toch), Sanders is theoretisch nog in staat om de meerderheid aan delegates te verwerven maar dan moet hij heel fors winnen in de resterende staten. Cruz werd helemaal weggeveegd. Sanders kon zich troosten met zijn overwinning bij de jongeren: bij de min 30-jarigen haalde hij volgens exitpolls 72 procent van de stemmen. In de andere groepen – zwarten, Spaanstaligen, vrouwen, ouderen – was het al Hillary wat de klok sloeg.
Volgende week zijn er voorverkiezingen in onder meer Maryland en Pennsylvania, waar Trump en Clinton de peilingen aanvoeren. Een week later is Indiana aan de beurt, waar Cruz er in sommige peilingen goed voorstaat.
Cruz en Sanders moeten de volgende weken zwaar scoren om geloofwaardig de koplopers te blijven bekampen, maar Clinton en Trump hebben nu uitgesproken de beste papieren.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier