‘Nek-aan-nekrace naar het Witte Huis: wat zeggen de laatste peilingen?’

Professor Herman Matthijs (UGent en VUB) staat stil bij de meest recente politieke peilingen in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in de VS.

In de VS beslissen de kiesmannen van de staten de slag om het Witte Huis. Nationale peilingen zijn daardoor niet relevant, wel peilingen per staat en zeker in de staten waar Kamala Harris en Donald Trump in een nek- aan-nekrace met elkaar wedijveren.

De Amerikaanse president wordt niet rechtstreeks verkozen door de kiezers zoals in Frankrijk, maar indirect via een statelijk systeem, zo werd vastgelegd in een confederaal politiek compromis in 1789. 

Elke staat heeft evenveel kiesmannen als de optelsom van hun Senatoren en Huisleden (Florida bijvoorbeeld telt 2 senatoren en 28 huisleden en dat geeft 30 kiesmannen, Hawaï heeft 2 senatoren en 2 huisleden of 4 kiesmannen). Als enige niet-statelijk gebied krijgt Washington DC 3 kiesmannen. In totaal bestaat het college der kiesmannen uit 538 leden, de winnaar dient er minstens 270 te behalen. 

Peilingen  

We zijn op zowat 90 dagen van de Amerikaanse presidentsverkiezingen, die plaatsvinden op dinsdag 5 november 2024.

Wat is de huidige stand van zaken in de verdeling der kiesmannen en dit op basis van de laatste statelijke peilingen? 

De statistische afwijking in deze peilingen is doorgaans drie procent. Het gevolg is dat alle staten met een verschil van drie procent of minder niet toe te wijzen zijn aan een van de twee topkandidaten: de uittredende Democratische vicepresident Kamala Harris (60 jaar uit Californië, en Baptiste) of de Republikeinse gewezen president Donald Trump (78 jaar uit Florida en sinds 2020, en niet-denominatie christen). 

In november 2020 behaalde Biden 306 kiesmannen in 25 staten en ook Washington DC. Trump kwam toen uit op 232 kiesmannen in 25 staten. 

 Op basis van de meest recente statelijke peilingen kan men het volgende stellen: 

• Donald Trump is quasi zeker van 219 kiesmannen in 24 staten (o.a. Florida en Texas), 
• Kamala Harris is quasi zeker van 199 kiesmannen in 17 staten (o.a. Californië en New York) plus Washington DC. 

De zogenaamde ‘close to call‘-staten zijn goed voor 120 kiesmannen, verspreid over 9 staten.  

Concreet gaat het om de volgende staten met de cijfers van de laatste drie peilingen:     

• Arizona (11 kiesmannen) was in 2020 democratisch. Eén peiling geeft Harris een voorsprong van 2 procent, de andere twee peilingen zetten Trump op 2 procent en 5 procent voorsprong,  
• Georgia (16 kiesmannen) stemde in 2020 democratisch en in één peiling scoren Harris en Trump evenveel, één peiling geeft Harris 1 procentpunt meer en een andere peiling geeft Trump dan weer 2 procent voorsprong, 
• Michigan (15 kiesmannen) was in 2020 democratisch en volgens een peiling halen Harris en Trump evenveel, twee andere geven Harris een voorspring van respectievelijk 5 en 11 procent, 
• Nevada (6 kiesmannen) stemde in 2020 ook democratisch en nu staan Trump en Harris in één peiling gelijk, in één peiling haalt Harris 2 procentpunt meer, in een andere scoort Trump dan weer 1 procent meer,      
• New Jersey (15 kiesmannen) stemde in 2020 ook democratisch. Over deze staat bestaat er maar één recente peiling, die Trump 1 procentpunt voorsprong geeft,  
• North Carolina (16 kiesmannen) koos voor de republikeinen in 2020. De drie laatste peilingen zetten Trump op plus 1, 2 en 3 procentpunt, 
• Pennsylvania (19 kiesmannen) stemde democratisch in 2020 en geeft nu een verdeeld beeld met Harris op 1 procentpunt voorsprong en in een andere peiling heelt ze 4 procentpunt meer, maar er is ook een peiling die Trump 4 procentpunt voorsprong geeft,  
• Virginia (13 kiesmannen) koos voor de democraten in 2020 en geeft nu het volgende beeld: Harris heeft 1 en 4 procentpunt meer, Trump in één peiling 1 procentpunt voorsprong,   
• Wisconsin (10 kiesmannen) was democratisch in 2020 en volgens de recentste peilingen heeft Harris daar een voorsprong van 2 en 1 procentpunt, een andere peiling meent dat Trump 1 procent meer zal halen.  

Het resultaat is dat de Republikeinen in één ‘close to call’-staat (North Carolina) een voorsprong lijken te hebben, de Democraten in liefst acht staten. Hat valt ook op dat in de laatste twee weken Harris beter scoort in de peilingen dan president Joe Biden. Als Trump dezelfde staten binnen haalt als in 2020, dan is dat goed voor 235 kiesmannen. Zodoende moet hij er minstens 35 bij winnen in de lijst van de twijfelende staten. Als men de peilingen ziet in deze lijst van staten, is dat niet zo evident.  

Conclusie 

De slag om het Witte Huis zal gestreden worden in het oude industriële gbeied van de Grote Meren en in de ‘far west’ met Arizona en Nevada.

Op bijna 90 dagen voor de verkiezingen kan het nog alle kanten uit en zal er veel afhangen van het volgende: fouten in de media, de keuze van de Democratische running mate, de toestand van het land, flaters van Biden enzoverder.  

Maar het lijkt er wel op dat de winnaar van november aanstaande een nipte zal zijn met minder dan 300 kiesmannen. Dit laatste wijst nog eens op de enorme verdeeldheid in het land. Geen van beide kandidaten spreekt het andere kamp genoeg aan.

De laatste grote overwinningen dateren al van 1988 met G.W. Bush, die won met 426 kiesmannen en Ronald Reagan die er liefst 525 behaalde in 1984.