Na verrassingsaanval van Hamas tegen Israël: honderden doden aan weerszijden

Nadat Hamas zaterdagochtend een offensief lanceerde tegen Israël zijn volgens Israëlische media minstens 300 doden gevallen in hun land. Aan Palestijnse kant, in de Gazastrook, wordt het dodental voorlopig op 234 geschat. Een onbekend aantal Israëlische militairen en burgers is gegijzeld en overgebracht naar Gaza.

Op zaterdagochtend drongen Palestijnse troepen of milities onder leiding van Hamas, de groep die Gaza controleert, Israël binnen via land, lucht en water. Ze bereikten volgens het Israëlische leger 22 steden of militaire bases, van waar ze een onbekend aantal gijzelaars meenamen naar Gaza. Tegelijk met het offensief werden duizenden raketten op Israël afgevuurd. Zaterdagavond werd er volgens het Israëlisch leger nog op vijf plaatsen in zuidelijk Israël gevochten. Ook zaterdagavond werd een tweede golf aan raketten op Israël afgevuurd.

Op dat moment gewaagde Israël officieel van 250 Israëlische doden en 1400 gewonden. Mediaverslagen, onder meer in de Jerusalem Post, hadden het kort nadien over 300 doden.

Israël startte in de loop van zaterdag met represaille-acties. De elektriciteitstoevoer vanuit Israël richting Gaza werd afgesneden, en er werden grootschalige bombardementen uitgevoerd. Onder meer drie torengebouwen werden vernield. De bewoners werden op voorhand gewaarschuwd.

Volgens Artsen zonder Grenzen werden bij de bombardementen een ziekenhuis en een ambulance getroffen. Daarbij kwamen twee mensen om het leven, onder meer de ambulancier.

De meest recente balans aan Palestijnse kant, afkomstig van het ministerie van Gezondheid van Gaza, komt uit op 234 Palestijnse doden. Ze kwamen om bij de de bombardementen door Israël en de militaire acties in Israël.

‘We zullen wraak nemen’

Israël riep honderdduizenden reservisten op. In een tv-toespraak zei premier Benjamin Netanyahu: ‘We zijn in oorlog en we zullen winnen’. Hij noemde zaterdag een ‘zwarte dag’ voor Israël, en kondigde aan dat het leger met volle kracht zal terugslaan tegen Hamas.

‘Het Israëlische leger zal al zijn macht gebruiken om Hamas te vernietigen’, zei Netanyahu in een korte verklaring. ‘We zullen ze tot het bittere einde aanvallen en met geweld wraak nemen op deze zwarte dag, die ze over Israël en zijn volk hebben gebracht’, zei hij. Netanyahu omschreef Gaza als een ‘stad van het kwaad’ en verklaarde: ‘al die plaatsen waar Hamas zich verbergt (…) gaan we in ruïnes veranderen’. ‘Ik zeg tegen de bevolking van Gaza: ga daar nu weg, want we gaan overal met al onze kracht optreden.’ Niettemin kondigde Netanyahu langdurige gevechten aan. ‘Deze oorlog zal tijd vergen’, zei hij. ‘Er liggen nog uitdagende dagen voor ons.’ Hij nodigde de oppositie uit om deel uit te maken van een uitgebreide regering.

Mohammed Deif, leider van de militaire vleugel van Hamas, zei dat de bedoeling van de operatie erin bestond ‘de vijand duidelijk te maken dat de periode waarin hij zonder rekenschap te geven kon huishouden voorbij is’.

‘We staan aan de vooravond van een grote overwinning’, zei dan weer Ismail Haniyeh, de politieke leider van Hamas. Hij kondigde op tv aan dat het plan is om de strijd uit te breiden naar de Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem: ‘Genoeg is genoeg, de cyclus van intifada’s (opstanden) en revoluties om ons land en onze gevangenen die wegkwijnen in bezettingsgevangenissen te bevrijden, moet worden voltooid’. Verondersteld wordt dat Hamas zal proberen de Israëlische gijzelaars te ruilen tegen Palestijnse gevangenen.

Ook richtte Haniyeh zich tot andere Arabische landen. Hij zei dat Israël hun geen enkele bescherming kan bieden.

Het Israëlische leger riep de inwoners van de Gazastrook op hun huizen ‘onmiddellijk’ te verlaten. Een woordvoerder meldt op X, tot voor kort Twitter, dat de verrassingsaanval van Hamas ‘het Israëlische leger dwingt in woonplaatsen toe te slaan’. De waarschuwingen gelden in verschillende delen van de dichtbevolkte Gazastrook, een gebied met zo’n twee miljoen inwoners.

Mairav Zonszein, een Israëlische analist van de International Crisis Group, een organisatie die onderzoek doet naar conflicten, vroeg zich af ‘waar inwoners naartoe moeten als zij niet kunnen vertrekken’. De Gazastrook grenst aan Egypte en Israël maar het is vrijwel onmogelijk het gebied te verlaten. Ooggetuigen melden aan de BBC dat inwoners van het gebied in de nacht van zaterdag op zondag hun huizen verlieten om te schuilen in onder meer scholen van de Verenigde Naties.

50 jaar na Yom Kippoer

De aanval kwam er terwijl Israël probeert een vredesverdrag te sluiten met Saoedi-Arabië, en terwijl het land intern verdeeld is over de gerechtelijke hervorming die premier Netanyahu wil doordrukken, een hervorming die leidde tot massale protestbetogingen.

De militaire actie van Hamas kwam er op een dag na vijftig jaar na de Yom Kippoer-oorlog.

Na de aanval vanuit Gaza kwam het ook tot bloedige incidenten op de Westelijke Jordaanoever. Tijdens confrontaties met het Israëlisch leger en met joodse kolonisten kwamen daar zes Palestijnen om het leven.

VS-president Biden, die een moeilijke relatie heeft met Netanyahu, zegde de steun van zijn land aan Israël toe. Zondag zouden topgesprekken plaatsvinden over de mogelijkheid van militaire steun van de VS.

In Teheran en in Turkije werden vreugdemanifestaties georganiseerd uit sympathie met de aanval.

Saoedi-Arabië riep de vechtende partijen op om een escalatie te vermijden. China noemde zich ‘zeer bezorgd’ over de gevechten, en riep beide partijen op tot ’terughoudendheid’.