‘Na de commotie over een ongewenste kus buigt Spanje zich weer over de vorming van een regering’

In Spanje overstemde een incident na de finale van het wereldkampioenschap voetbal voor vrouwen deze zomer het resultaat van de parlementsverkiezingen. Tijdens de huldiging van de Spaanse wereldkampioenen kuste de bondsvoorzitter een speelster ongewenst vol op de mond. Het duurde lang voor de man, de bond en een goed deel van officieel Spanje begreep dat de felle reactie van de speelsters geen detail was. Ze legden de vinger op de wonde van de discriminatie en het seksisme in het voetbal en tegelijk in de hele samenleving.

Maar ook de verkiezingen legden een probleem bloot. De centrumrechtse Partido Popular van Alberto Nunez Feijoo haalde onverwacht niet genoeg stemmen om met het radicaalrechtse Vox, dat ook slechter scoorde dan verwacht, te kunnen besturen. Omdat ook de sociaaldemocraten van premier Pedro Sanchez aan een coalitie met het radicaallinkse Sumar niet genoeg hebben, sukkelt het land in een impasse. Feijoo is nog tot eind deze maand aan zet, maar omdat verder niemand met Vox in zee wil, maakt hij geen kans om genoeg steun bijeen te harken. Met de steun van vijf regionale partijen zou Sanchez daar wel in kunnen slagen.

Hij moet het dan vooral eens proberen te worden met de Catalaanse separatistische partij Junts van Carles Puigdemont, die sinds het ongrondwettelijke referendum over Catalaanse onafhankelijkheid in 2017 in ballingschap in België leeft. Er wordt gepraat en Sanchez deed de Catalanen ook al bepaalde toegevingen. De strafwet werd aangepast, Catalanen die in 2017 werden opgepakt, zijn vrijgelaten en er zijn afspraken over het gebruik van regionale talen in het parlement. Maar Puigdemont wil amnestie voor wat in 2017 is gebeurd en een nieuw referendum over onafhankelijkheid. Dat ligt moeilijker.

Als Sanchez er na Feijoo niet in slaagt om een regering te vormen, volgen er nieuwe verkiezingen. Feijoo plant alvast een grote betoging en veel lokale actie tegen de Catalaanse eisen. Ook omdat de Spaanse grondwet niet duidelijk is over amnestie, is een vergelijk niet evident. Bovendien is ook ter linkerzijde niet iedereen gewonnen voor een deal met Puigdemont, die nooit veel respect had voor de Spaanse instellingen.

Wellicht hangt veel af van de peilingen over een maand of zo, en de kans van deze of gene om nieuwe verkiezingen te winnen. En wat er ook van zij: Junts wil de kwestie van een nieuw Catalaans referendum maar op tafel leggen als er met haar steun een regering is gevormd. Erg stabiel kan zo’n constructie in die omstandigheden nooit zijn.