Is Oekraïne dankbaar genoeg? Britse, Amerikaanse en zelfs Poolse bondgenoten vinden van niet.
Toen Marcin Przydacz, de topadviseur van de Poolse president Andrzej Duda, vorige week stelde dat Oekraïne ‘zijn appreciatie moet tonen’ voor de steun die het krijgt van Polen, reageerde Oekraïne furieus. Ambassadeurs werden op het matje geroepen, verwijten heen en weer geslingerd. Voor twee landen die elkaar voortdurend als broeders benoemen een hoogst opmerkelijk tafereel.
Ook op de NAVO-top in Vilnius van afgelopen maand gaf zowel Brits defensieminister Ben Wallace als de Amerikaanse Nationale Veiligheidsadviseur Jake Sullivan te kennen dat Oekraïne best wel wat dankbaarheid mag tonen voor de westerse inspanningen. ‘We zijn Amazon niet’, reageerde Wallace op een zoveelste Oekraïense vraag om meer wapens.
Aan de Oekraïense kant is men als de dood voor die discussie. Sinds 24 februari 2022 vecht het voor zijn voortbestaan. Het betaalt daarvoor een enorme prijs: grote materiële schade, ecologische catastrofes, tienduizenden mensenlevens en een getraumatiseerde bevolking. Bovendien stelt Oekraïne zijn strijd graag voor als een strijd om de vrijheid van heel Europa. Als Oekraïne Rusland niet had tegengehouden, zo luidt het adagium in Kiev, dan was Rusland gewoon verder gegaan. In die logica draagt Oekraïne bij aan de collectieve veiligheid van het Westen, en is het Westen Oekraïne evenzeer dank verschuldigd. Het is een argumentatie die buurlanden kunnen volgen, maar verder van de Russische grens wordt afgedaan als ongegrond.
Nóg meer wapens? Wij zijn Amazon niet.
Ben Wallace, Brits minister van Defensie
Zeker nu Oekraïne met zijn groots aangekondigde tegenoffensief voorlopig geen spectaculaire resultaten boekt, zorgt dat aan de westerse kant voor de nodige irritatie. Hoewel steun aan Oekraïne voorlopig niet echt ter discussie staat, moeten politici dat nog steeds verkocht krijgen aan hun achterban. Zonder Joe Biden in het Witte Huis zou het onzeker zijn of de (aanzienlijke) militaire steun voor Oekraïne intact blijft.
Het is een gevaar dat Volodymyr Zelensky maar al te goed lijkt te begrijpen. Tijdens een diplomatieke bijeenkomst in Oezjhorod wees hij zijn diplomaten erop dat er ‘een moeilijke conjunctuur’ aankomt vanwege de vele verkiezingen in de komende maanden. Ambassadeurs van Oekraïne horen ‘de gemoederen te bedaren’ wanneer het er politiek hevig aan toegaat in de buurlanden, vindt Zelensky. ‘Hou het hoofd koel, maar blijf niet stil’, aldus de Oekraïense president. Het is nooit te laat voor een bedankje.
