‘Moderne zwarte slaven in Libië? Europa is medeplichtig’

Sandrine Ekofo, juriste en voorzitter van de Antwerpse jongerenverening Kilalo, over de Afrikaanse vluchtelingen die als moderne slaven verhandeld worden in Libië: ‘Maatregelen die we in Europa nemen hebben nefaste gevolgen voor andere mensen elders ter wereld, het wordt tijd dat we dit inzien.’

We leven nog steeds in een wereld waarin mensen gereduceerd worden tot koopwaar. Het is een onvoorstelbare en gruwelijke realiteit. Voor ons in België is het misschien een ver-van-mijn-bed-show al brengen onder andere sociale media de gebeurtenissen ook naar ons toe.

Vier jaar geleden ging ik samen met studiegenoten naar de bioscoop om de film 12 Years a Slave van Steve McQueen te bekijken. We waren allen ontroerd door het waargebeurde verhaal van de Afro-Amerikaanse Solomon Northup die gevangen werd genomen en verkocht werd als slaaf. Pas twaalf jaar later, in 1853, werd hij bevrijd en schreef hij zijn gelijknamige biografie.

Allen dachten we toen na over hoe fantastisch het is dat slavernij vandaag verboden is. Ik besef nu hoe naïef we waren. Het is 2017 en mensen worden wel degelijk nog steeds als slaven verhandeld.

Slaven in Libië

Volgens een reportage van CNN, bevestigd door verschillende andere bronnen, worden vandaag in Libië zwarte mensen als slaven verkocht voor een schamele prijs van 700 dinar, omgerekend zo’n 430 euro. De beelden in de reportage lijken uit andere eeuwen te komen. Terwijl ik deze woorden neerschrijf, worden medemensen verkracht, ontvoerd, gemarteld, gesmokkeld en onderworpen aan dwangarbeid.

Hoe kunnen zulke onmenselijke praktijken – die al een aantal jaren gaande zijn – in Mauritanië, Libië en andere delen van de wereld plaatsvinden zonder dat er een collectieve Europese verontwaardiging volgt?

Raakt het ons niet omdat het zwarte vluchtelingen zijn die de miserie van hun thuisland ontvluchten op zoek naar een betere toekomst op ons continent? Vandaag is onze solidariteit met deze zwarte vluchtelingen ver te zoeken. Hebben zij geen recht op een menswaardig bestaan? Zijn we zo immuun geworden dat dit leed ons niet raakt?

Medeplichtig

Europa kijkt niet enkel toe, maar is ook medeplichtig. Onze politieke leiders kozen ervoor koste wat kost de Libische kustwacht te financieren om vluchtelingen buiten de Europese grenzen te houden. Maatregelen die we in Europa nemen hebben nefaste gevolgen voor andere mensen elders ter wereld, het wordt tijd dat we dit inzien.

Kan Europa alle miserie uit de wereld helpen? Uiteraard niet, dat is ook haar verantwoordelijkheid niet. Maar ze zal geconfronteerd worden met ellende als ze blijft bijdragen aan de destabilisatie van fragiele staten in Afrika door wapens te verkopen aan dictators, grondstoffen in de regio te plunderen of dubieuze migratiedeals te sluiten met corrupte regeringen.

Ook Afrikaanse landen zijn medeplichtig aan de slavenhandel in Libië. Afrikaanse leiders dragen zelfs een grotere verantwoordelijkheid omdat hun slecht bestuur inwoners dwingt hun thuisland te ontvluchten.

Het is pijnlijk te moeten vaststellen dat mensen die ooit vluchtten voor oorlogen, instabiliteit en armoede vandaag als beesten in Noord-Afrika verkocht worden. Zolang Europa én Afrika samen geen antwoord bieden op de grondoorzaken van gedwongen migratie zullen jonge mannen en vrouwen het slachtoffer blijven van onmenselijke praktijken zoals de slavenhandel in Libië.