Midterm verkiezingen in VS: de kippen, de lapdance en de stand-in

Terwijl alle peilingen voor deze Amerikaanse midterm verkiezingen winst voorspellen voor de Republikeinen, ja wellicht controle van zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat, gaat het in races die cruciaal zijn niet zelden (ook) over trivia. Zoals in de staat Iowa, waar de vrouw die met haar motor naar de schietclub rijdt en die goed is in het castreren van varkens, wellicht zal winnen van de man die kijft op de kippen.

Maar eerst: wat gebeurt er dinsdag in de Verenigde Staten? Er zijn midterm verkiezingen, dat wil zeggen verkiezingen halverwege de presidentiële termijn van vier jaar.

Het hele Huis van Afgevaardigden wordt gekozen, maar die verkiezing trekt relatief weinig aandacht. De Republikeinen hebben de meerderheid in het Huis en zullen die behouden, wellicht vergroten, is de verwachting.

In 36 staten wordt een gouverneur verkozen. Die races doen er wel toe, zeker lokaal, en ook nationaal, al was het maar omdat een gouverneurschap nog wel eens de springplank is naar een presidentiële kandidatuur.

De meeste aandacht gaat naar de Senaat. Senatoren worden voor 6 jaar gekozen. Momenteel hebben de Democraten 53 van de 100 zetels, terwijl de Republikeinen er 45 bezetten. 2 senatoren zijn onafhankelijk, maar stemmen eerder met de Democraten.

Over 36 van de 100 zetels wordt dinsdag beslist, 21 Democratische en 15 Republikeinse. Als de Republikeinen 6 zetels bijwinnen hebben ze de controle over de Senaat.

Zes is niet heel veel. In Midterms verliest de partij van de president (in dit geval de Democraten) bijna altijd. President Obama is op dit ogenblik niet populair – 45 procent van de bevolking, volgens sommige peilingen zelfs minder, ondersteunt zijn beleid. Dat helpt de Democraten niet. Ze lopen van hem weg, benadrukken de meningsverschillen die ze met hem hebben, en nodigen hem in elk geval niet uit om op campagne te komen. Er is een derde element waarom de Republikeinen allicht fors zullen winnen: de zetels die openstaan, werden verworven in 2008, toen Obama zijn eerste termijn won. In de Democratische vloedgolf van 2008 hebben de Democraten Senaatszetels behaald in gebieden die traditioneel veeleer Republikeins stemmen. De verwachting is dat de meeste van die zetels zullen terugkeren naar de Republikeinen.

Dat de Republikeinen 6 zetels van de Democraten zullen afsnoepen is vrijwel gegarandeerd. Maar het zou kunnen dat de Democraten of Onafhankelijkheden een of enkele van de 15 zetels van Republikeinen winnen. Dat maakt de Republikeinse meerderheid van de Senaat nog net geen zekerheid.

Misschien moeten we trouwens tot december of januari wachten op een definitieve uitslag. In Louisiana en Georgia wordt een tweede ronde ingelegd als in de eerste ronde niemand 50 procent haalt. Vooral in Louisiana (waar dan in december een tweede ronde volgt) is dat een kansrijke optie. In Georgia zou de tweede ronde in januari zijn.

Maakt het veel uit dat de Republikeinen de meerderheid in de Senaat verwerven? De Republikeinse meerderheid zal “niet voldoende groot zijn om zwaar door te wegen“, zegt hoogleraar Bart Kerremans (KU Leuven).

Maar ze kan het leven van de president moeilijker maken. De aanstelling van rechters door de president kan door de Senaat tegengehouden worden. De president is vooral de buffer kwijt die hem beschermde tegen voorstellen uit het Huis, zal misschien vaker zijn veto moeten gebruiken.

Tot dusver is er in deze verkiezingsronde 4 miljard dollar uitgegeven aan campagnes, ongeveer 3 miljard euro. Het meeste geld gaat naar de nipte races, waarvan we er in wat volgt drie beschrijven. (en het meeste geld gaat naar negatieve advertenties – het zwartmaken van de tegenstander, eerder dan uitleg over het eigen programma).

.

De strijd om Iowa, castratie versus jurisprudentie

.

Niet later dan zaterdag herhaalde de Democratische leider in de Senaat, Harry Reid, dat de Senaatsrace in de staat Iowa van cruciaal belang was. “D’r is geen andere manier om het te zeggen”, verklaarde hij volgens de politieke nieuwssite Politico. Als Joni Ernst – de Republikeinse kandidaat voor Iowa – verkozen wordt, betekent dit volgens Reid dat de Republikeinen de meerderheid in de Senaat binnenhalen.

Enkele uren later publiceerde de Des Moines Register, dé krant van Iowa, een peiling waarin Ernst met 51 tegen 44 procent voorlag op haar Democratische tegenkandidaat Bruce Braley. Tot dan was de race statistisch gelijk.

De campagne gaat over dingen die er toe doen, en dan vooral aan de kant van Ernst, die tegen een nationaal minimumloon is, die de foetus als een persoon beschouwt, die tegen het homohuwelijk is (dat gelegaliseerd is in Iowa), die voor het recht is om in het openbaar wapens te dragen, voor een verplicht begrotingsevenwicht, enzoverder.

Maar wat belangrijker is, blijkens de peiling: Ernst is een van ons, vinden de ondervraagden, terwijl Braley, dat is een advocaat.

De 44-jarige Ernst, moeder, getrouwd met een gepensioneerde militair, is allesbehalve doorsnee. Ze “diende” in Koeweit tijdens de recentste Golfoorlog, ze gaat er prat op dat ze van boerenkomaf is, dat ze varkens niet alleen kan voeren, maar ze ook castreert – en dat zij de ideale persoon is om het “vet weg te snijden in Washington” (dat klinkt beter in het Engels, waar de uitdrukking “to cut pork” is). Ze poseerde terwijl ze op haar motor naar de schietclub reed.

Wat hoorden de kiezers intussen van de Democratische kandidaat? Dat hij, op een onbewaakt moment had gezegd dat als men hem niet verkoos dan allicht de oudere senator van Iowa, “een boer uit Iowa die nooit rechten studeerde”, voorzitter zou worden van het Gerechtelijk Comité in de Senaat. Laat je in Iowa nooit negatief uit over een boer, en al zeker niet als je zelf advocaat bent, een erg gewantrouwd beroep.

Even later was er de lieve buurvrouw die zijn echtgenote aan hun buitenverblijf scharreleieren kwam schenken. Mevrouw Braley had die eieren geweigerd omdat ze te veel last had van de kippen die te pas en te onpas op de eigendom van de Braley’s belandden. Braley liet vragen of kippen, die toch geen huisdieren zijn, niet konden geweerd worden uit de wijk (hij ontkende later dat die vraag een dreigement inhield, en een rechtszaak impliceerde).

In Iowa kan het er nog net meer door als je op boeren scheldt, maar laat kippen in een eierproducerende staat met rust.

De toon was gezet, Ernst, die nog altijd ongeveer woont waar ze geboren is, tegenover de advocaat uit Washington. De advocaat, eerst favoriet, zal het waarschijnlijk verliezen. En Ernst worden al presidentiële ambities toegedicht. Castreren in Washington!

Er speelt een element authenticiteit. Ernst lijkt overtuigd van haar boodschap, hoewel die niet altijd rijmt met wat bewoners vinden. Braley is veel meer op zijn hoede.

Wat scheelt er met Kansas? Lapdances

Het is geen nieuw gegeven. In 2004 werd het de titel van een bestseller: What’s the Matter with Kansas? In dat boek legt Thomas Frank uit hoe de staat Kansas, die ooit een kloeke arbeidersbeweging had, al vele decennia lang conservatieve Republikeinen verkiest. Hoe kiezers, in de formulering van Frank, ertoe gebracht worden tegen hun eigenbelang te stemmen. Tegen minimumloon, tegen betaalbare gezondheidszorg en sociale voorzieningen, en zich op sleeptouw laten nemen door kandidaten die beweren “hun christelijke waarden” te vertegenwoordigen, eerder dan hun belangen. Een van de vaststellingen in het boek was ook dat kiezers makkelijk af te leiden, want kort van aandacht waren.

Kansas heeft dinsdag twee verkiezingen die nationaal belang hebben. Er is in eerste instantie een verkiezing voor het gouverneurschap, waarbij de Republikein Sam Brownback herverkiezing zoekt. Brownback heeft Kansas sinds 2012 in een ultraliberaal experiment gedompeld, waarbij de belastingen drastisch werden verlaagd, en zelfs helemaal afgeschaft voor bedrijven. De redenering was dat deze verlaging de economische activiteit zodanig zou stimuleren dat de inkomsten niet alleen gelijk zouden blijven maar zelfs zouden toenemen. De lastenvermindering zou werken als “een shot adrenaline”, zei hij – een dubieuze woordkeuze voor iemand die fervent tegen drugs gekant is.

Vooralsnog is van die adrenaline, jobcreatie, bijkomende activiteit, extra inkomsten, niets te merken. De staat is van een budget met surplus gevallen in een deficit dat 700 miljoen dollar bedraagt en elke maand aangroeit. Omdat de rekeningen niet meer kunnen betaald worden, geraken straten niet hersteld, worden scholen gesloten en ambtenaren naar huis gestuurd. Per maand wordt het deficit groter, maar het argument van Brownback is dat zijn revolutie nog even de tijd moet krijgen. De toestand is nu al rampzalig. Zelfs de verenigingen van zakenlui, die in principe lage belastingen genegen zijn, spreken zich nu uit tegen Brownback. 100 Republikeinen zijn naar de Democraten overgestapt.

Brownback hinkte hopeloos achterop in de peilingen, tot in september werd onthuld dat zijn Democratische tegenstander Paul Davis 16 jaar geleden, als ongehuwde twintiger, een lapdance had gekregen. “Dat valt niet goed bij de mensen van Kansas”, was een commentaar, “Hoe moeten we dat aan onze kinderen uitleggen?” Alsof een lapdance erger is, zei komiek Bill Maher, dan het ruïneren van een staat.

Davis moest zich verantwoorden – de zaak waar hij de lapdance kreeg, was eigendom van een cliënt van het advocatenkantoor waarvoor Davis indertijd werkte, hij was door zijn baas meegetroond (in zijn eigen versie). De politie was binnengevallen op zoek naar drugs. De identiteit van Davis was genoteerd maar er was hem niets ten laste gelegd. “Ik heb een foute inschatting gemaakt door mee te gaan”. Maar zelfs na die verontschuldiging ging de campagne wekenlang over lapdances, en de vermenging van werk en plezier.

De onthulling viel te vroeg, er zijn nog een paar tegenvallende belastinginkomsten op gevolgd, en Davis heeft intussen weer een lichte voorsprong in de peilingen.

De Senaatsrace gaat tussen de uittredende senator, Pat Roberts, een Republikein, en Greg Orman, een onafhankelijke. De 78-jarige Roberts, die ongeveer zijn halve actieve leven in de Senaat heeft gesleten, is een van de Republikeinen die wel eens zou kunnen verliezen. Hij heeft geen woning meer in Kansas, zo weinig is hij nog aanwezig in de staat die hij vertegenwoordigt. Dat, om de bron van daarnet te vermelden, valt niet goed bij de mensen van Kansas. Hij verblijft bij vrienden, telkens hij in de staat moet zijn. “Ik heb volledige toegang tot de fauteuil”.

Zijn tegenstander, die de fauteuiluitspraak tot vervelens toe in advertentie heeft laten herhalen, heeft in de recentste peiling een minuscule voorsprong.

De stuntman van Alaska

Mark Begich, die Democratisch senator voor Alaska hoopt te blijven, is een van die Democratische kandidaten die geen kans onbenut laat om zijn meningsverschillen met president Obama in de verf te zetten. Obama was niet zijn enige probleem. Hij besloot zijn campagne op gang te trekken met filmpje van een sneeuwmobielrit.

Het filmpje kreeg een positieve respons tot de Republikeinse tegenkandidaat, Dan Sullivan, de vraag stelde of Begich wel zelf had gereden. De campagne van Sullivan liet een sneeuwmobielspecialist verklaren dat hij zeker wist dat Begich niet zelf had gereden, maar zich had laten vervangen.

Doet het er toe? Niet echt, allicht, of ook weer wel: als de reclamefilmpjes al niet te vertrouwen zijn, en dat zijn ze vaak niet, is dan de kandidaat te vertrouwen?

In de peilingen ligt Sullivan licht voorop.

Er zijn volgens waarnemers steeds meer campagnes waar de kandidaten bang zijn om originele standpunten in te nemen, als ze die al zouden hebben. In die campagnes zonder veel inhoud nemen de trivia en de persoonlijke aanvallen vaak de plaats in van de inhoud. Maar ook in campagnes met inhoud worden de aanvallen vaak prominenter dan de standpunten. .

Tot slot, omdat het toch wel een opmerkelijk gegeven is, nog een van de vele campagnefilmpjes waarin Democratische kandidaten hun meningsverschillen met president Obama in de verf zetten. Hier gaat het om Alison Lundergan Grimes, die voor de Senaat opkomt in Kentucky. Ze kampt er met de Republikeinse leider in de Senaat, Mitch McConnell. Ze stond lang goed in de peilingen maar zou de laatste dagen wat zijn teruggezakt.