Volgens Midden-Oostenkenner Koert Debeuf zijn de aanvallen van de Verenigde Staten in Jemen niet het begin van een breder conflict in de regio. Maar zolang de oorlog in Gaza voortduurt, blijft de situatie zeer zorgwekkend. ‘Er moet veel meer druk op Israël worden gezet.’
Donderdagnacht vielen de Verenigde Staten samen met bondgenoten als het Verenigd Koninkrijk en ook Nederland doelwitten van de Houthi’s in Jemen aan. Die militie veroorzaakt al wekenlang chaos in de Rode Zee, met aanvallen op vaak ook commerciële schepen die passeren. Het is een reactie op de oorlog die Israël ondertussen al meer dan drie maanden in Gaza voert, maar de gevolgen voor de wereldhandel werden met de dag groter. President Joe Biden benadrukte dat de VS omzichtig te werk probeerden te gaan met het uitkiezen van doelwitten, maar het blijft in het kruitvat dat het Midden-Oosten is een grote gok.
Koert Debeuf (Midden-Oostenkenner, verbonden aan de VUB): De reactie was absoluut noodzakelijk. Een aanzienlijk deel van de wereldhandel passeert via de Rode Zee, en de Houthi’s maken de doorgang daar bijna onmogelijk. De internationale cargobedrijven lieten ondertussen al 80 procent van hun schepen een omweg via Afrika maken, in plaats van door het Suezkanaal te varen. Voor grote schepen lopen de extra kosten op tot miljoenen euro’s. Dat is een ramp voor de wereldeconomie. Het is heel begrijpelijk dat de Verenigde Staten – als behoeders van de internationale handel – dat proberen te stoppen.
Is de aanval van de VS ook gevaarlijk? De Houthi’s lijken die reactie net te willen uitlokken.
Debeuf: Het is een nieuwe stap in het conflict in het Midden-Oosten. De Houthi’s worden bewapend, gefinancierd en aangestuurd door Iran. Dat land speelt geopolitieke biljart: het probeert in de Rode Zee druk te zetten op de VS en Europa om een harder standpunt in te nemen tegenover Israël. De oorlog in Gaza moet stoppen.
De VS blijven Israël ondertussen wel steunen.
Debeuf: Er is een verschil tussen wat de VS publiekelijk en achter de schermen zeggen. Biden kan moeilijk openlijk zeggen dat de oorlog moet stoppen, zeker als dat vervolgens niet gebeurt. Hij zou daarmee gezichtsverlies leiden, net nu in de VS de campagne voor de presidentsverkiezingen begint. Biden heeft geprobeerd om het tijdelijke staakt-het-vuren van eind vorig jaar te verlengen. Dat is mislukt. Ik hoop dat iedereen nu wel echt wakker is geschoten. Er moet nog veel meer druk op Israël worden gezet. De VS hebben dat land niet onder controle.
Is dit dan ook de escalatie met Iran waar al lang voor werd gevreesd?
Debeuf: Het kan in het Midden-Oosten heel snel uit de hand lopen, dus natuurlijk zijn dat zorgwekkende evoluties. Ik heb alleen niet de indruk dat Iran zich nu rechtstreeks zal mengen in de oorlog. Misschien was Iran zelfs op voorhand gewaarschuwd. Er zijn tussen Iran en de VS nog altijd wel open communicatielijnen.
Wat kan er de komende dagen nog meer gebeuren?
Debeuf: De Houthi’s zullen aanvallen blijven uitvoeren op schepen, en daarop zullen waarschijnlijk nog wel meer tegenaanvallen volgen. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft al aangekondigd dat hij ook Hezbollah in Libanon wil aanvallen. Dat zou pas een echte escalatie zijn van het conflict.
Israëlisch-Palestijns conflict
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier