Voor het eerst in 26 jaar hebben de staatsleiders van Duitsland en Frankrijk gezamenlijk het Europees Parlement in Straatsburg toegesproken. Ze bundelen opnieuw hun krachten zoals hun voorgangers Kohl en Mittérand deden op 7 november 1989, en ze willen snelle, eengemaakt aanpak van de vele drama’s die zich in Europa al tien jaar voordoen.
Voor het eerst in 26 jaar hebben de staatsleiders van Duitsland en Frankrijk gezamenlijk het Europees Parlement in Straatsburg toegesproken. Ze deden dat heel bewust, Bondskanselier Angela Merkel en Frans president François Hollande. Ze herdachten er de 25e verjaardag mee van de hereniging van Duitsland; ze bundelen opnieuw hun krachten zoals hun voorgangers Kohl en Mittérand deden op 7 november 1989; en ze willen snelle, eengemaakt aanpak van de vele drama’s die zich in Europa al tien jaar voordoen.
François Hollande beet de spits af met een open pleidooi voor politieke en financiële eenmaking in de Unie. Zijn betoog ontwikkelde drie begrippen: solidariteit, verantwoordelijkheid, vastberadenheid. Alleen zo kunnen de 28 lidstaten samen de krisissen bedwingen: de financiële krisis (de bankenkrisis), de sociale krisis (de werkloosheid), de humanitaire krisis (de vluchtelingenstroom), de veiligheidskrisis (Oekraine, het Midden-Oosten, Noord-Afrika). Hij gaf toe dat de buitengrensbewaking van de Unie, Frontex, te traag heeft gereageerd op de migratie, en dat de EU in verspreide slagorde tussenkomt in Syrië en Irak. De EU moet dringend een demokratisch alternatief uitwerken tegen IS en tegen Assad.
Hollande beriep zich ook op Mittérand, die in 1989 uitriep: “Le nationalisme, c’est la guerre”. Ik ga verder, zei Hollande: “Le souverainisme, c’est le déclinisme”. Ongebreideld nationaal belang is neergang. Toen Marine Le Pen van uiterst rechts Hollande, de “vicekanselier van de provincie Frankrijk”, bezwoer zich niet te onderwerpen aan Berlijn, Brussel of Washington, en Gabriele Zimmer namens de linkse GUE stelde dat Europa wel degelijk achteruitgang heeft veroorzaakt in de zuidelijke lidstaten door een groeiende kloof tussen arm en rijk en een te strak soberheidsbeleid, maakte Hollande zich boos.
Politieke plicht om vluchtelingen op te vangen
“Er zijn hier mensen die uit Schengen willen, uit de eurozone willen, er zijn hier nationalisten, ekstremisten, populisten, er zijn er zelfs die uit de demokratie willen. Zo’n land kan maar beter opstappen”. Liberaal fractieleider Guy Verhofstadt deed er nog een schepje bij: “20 miljoen doden in de oorlog, dat was niet de schuld van Europa, maar van de natiestaten”. Merkel van haar kant negeerde straal de beschuldiging van een nieuwe Duitse dominantie.
Zij legde de klemtoon op respect en verdraagzaamheid. Ook voor haar is meer integratie nodig, vooral op het gebied van buitenlandse politiek, de gemeenschappelijke defensie (een standpunt waarin ze bijval kreeg van Guy Verhofstadt), en ontwikkelingssamenwerking.
De afspraken van Dublin voor asielzoekers (registratie in het eerste EU-land waar een asielzoeker voet aan wal zet) “zijn voorbijgestreefd”, zei Merkel, “er is méér Europa nodig. We hebben de politieke en morele plicht om vluchtelingen op te vangen, maar we moeten open kaart spelen: duidelijk maken wie mag blijven, en voor wie in Europa geen toekomst is weggelegd. Er moeten ook vaste voorwaarden opgelegd worden aan de nieuwkomers: kennis van de taal, gehoorzaamheid aan de wetten, aanpassing aan de regels. Maar collectieve uitwijzingen kunnen niet, vulde Manfred Weber namens de EVP aan. Merkel zei het anders: “Elke vluchteling is een mens”.
Rol van Turkije
Voor de socialistische fractieleider Gianni Pittella was de val van de Muur “de geboorte van het Nieuwe Europa”. Ook de socialisten zijn niet langer te vinden voor een “intergouvernementeel model”, compleet achterhaald volgens Pittella. Hij vond het onwelvoeglijk dat de EU jaarlijks duizend miljard euro misloopt omdat geen belasting wordt geheven op de enorme winsten die gemaakt worden. Hij eiste een volledige begrotingsunie, en bescherming tegen werkloosheid. Eenzelfde geluid bij de Groenen. “Duurzaamheid is onmogelijk zonder fiscale eenmaking”, zei Rebecca Harms. Zij greep het VW-schandaal aan om de macht van de autolobby te verketteren, maar bond wel in toen Merkel haar vroeg ook oog te hebben voor de tewerkstelling.
Instemming kreeg ze wel van beide staatsleiders toen de rol van Turkije aan bod kwam. Harms gaat mee in de belangrijke bemiddelingsrol die Ankara kan spelen in de vluchtelingenkrisis, maar ze eist tegelijk dat de Turkse president Erdogan ook voor zijn verantwoordelijkheid wordt gesteld: hij heeft een nefaste rol gespeeld bij de binnenlandse eskalatie tegen Koerden, Syriërs en minderheden.
‘Gà dan toch weg’
Europa is te slap, vinden vrijwel alle partijen, zij het om uiteenlopende redenen. “Waarom heeft Parijs niet eens geprotesteerd tegen de boete van 9 miljard euro die Washington zomaar oplegt aan de Franse BNP Paribas bank ?”, vroeg de onafhankelijke Bruno Gollnich zich af. En Nigel Farage van UKIP – de Britse irredentisten eisten met plakkaatjes het recht op uittreding – maakte zich vrolijk over de neergang van Frankrijk. “Your voice is a pipsqueak”. Voor hem is er gewoon Duitse autarchie in de EU. Wat begon als een nobel project van vrede, is nu compleet verrot. Kantelpunt wordt voor Farage het Britse referendum over het lidmaatschap. “We want our country back”. Waarop parlementsvoorzitter Martin Schulz de lachers op zijn hand kreeg, toen hij gevat reageerde: “Maar gà dan toch weg, nu onmiddellijk”.
Europese gedachte
Het was een opsteker voor de Europese gedachte, het bezoek van Merkel en Hollande. Tegen de groeiende euroscepsis in, overtuigden zij het gros van de 751 parlementsleden dat Europa wél resultaten boekt, en vooral geslaagd is in zijn belangrijkste opdracht: de vrede handhaven. Een verdieping van de integratie moet de nationale soevereiniteit verzwakken, en een sterkere eksterne aanwezigheid Europa de rol en de invloed geven die het verdient. Dat kan alleen “met verregaande defensiesamenwerking, één EU-zetel in de VN, een economische EU-regering, en een gemeenschappelijk asiel- en migratiesysteem”, besloot Guy Verhofstadt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier