‘Ik sta erop dat onze soldaten er keurig bijlopen, met modieus geknipte haren’: de getuigenis van een Oekraïense burger (Mensen van het jaar)

Door de Oekraïense burgers als Mens van het jaar uit te roepen, brengt Knack hommage aan hun weerbaarheid, inventiviteit en moed. Hanna Bazdyreva (42) getuigt over haar haar schoonheidssalon, die ze geregeld naar het front verhuist.

Voor Hanna Bazdyreva begon de oorlog al acht jaar eerder, toen Rusland in 2014 opstanden organiseerde in de Donbas. ‘Toen gingen mijn ogen open. Het was alsof ons huis in brand stond, en de buurman benzine op de vlammen gooide.’ Bazdyreva trok meermaals naar de regio Donetsk om er vrijwilligerswerk te gaan doen. Ze leerde er haar vriend kennen, die er voor de speciale eenheden vocht.

Wereld

Wereld

‘Mijn dochtertje woont liever in België dan in Kiev’: de getuigenis van een Oekraïense burger (Mensen van het jaar)

Toen de oorlog op 24 februari begon, hadden Hanna en haar partner alle mogelijke scenario’s al doorgenomen. ‘Hij belde me op om 3.20 uur, op een onbekend gsm-nummer, om te melden dat de oorlog begonnen was. Ik heb mijn familie gewaarschuwd, en heb dan de hond uitgelaten. Dat lijkt misschien raar, maar dat moet natuurlijk ook gebeuren.’ Bazdyreva besloot meteen om in Kiev te blijven, waar ze een schoonheidssalon uitbaat. Het bleek een slimme gok. ‘Vooraf hadden we drie plekken in gedachten om naartoe te vluchten. We hebben enorm veel geluk gehad. Al die plekken zijn in de eerste dagen hevig gebombardeerd.’

Het duurde nog twee maanden voor Bazdyreva haar vriend terugzag. ‘Hij was in de buurt van Tsjernobyl toen de aanval begon. Zijn eenheid was te slecht bewapend om terug te vechten, dus moest hij zich terugtrekken. Daarna hielp hij bij de evacuatie van Irpin, Borodjanka en Boetsja. Sinds de zomer zien we elkaar weer vaker.’ Ze glimlacht. ‘We spreken eigenlijk niet veel over zijn werk. We hebben het over de hond, over het weer.’

Bazdyreva besloot al snel haar steentje bij te dragen. Sinds enkele maanden rijdt ze geregeld over en weer naar de bevrijde gebieden: naar Irpin, Andriivka, Borodjanka, Boetsja. Daar knipt ze de haren van de inwoners en biedt hen manicure aan, allemaal gratis. ‘Zodat ze zich weer een beetje een mens voelen. Ze hebben maanden zonder elektriciteit gezeten en verschrikkelijke dingen meegemaakt. Sommigen van hen hadden nog nooit in hun leven een manicure gehad. Het lijkt banaal, maar het is duidelijk dat het hen enorm helpt.’

Wereld

Wereld

‘Als er plots een plunderaar in je huis staat, vecht je terug, uit alle macht’: de getuigenis van een Oekraïense soldate (Mensen van het jaar)

Eigenlijk is het een vorm van mentale hulp, vindt Bazdyreva. ‘In Oekraïne gaan vrouwen niet naar de psycholoogkos maar naar de schoonheidsspecialist. Het is een van de weinige beroepen waarbij mensen een buitenstaander in hun intieme sfeer toelaten. En het is een teken dat onze landgenoten in de bevrijde gebieden er niet alleen voor staan. Vaak vinden ze het onvoorstelbaar dat mensen uit Kiev begaan zijn met hen.’

Ze reist ook geregeld naar Oekraïense legereenheden om daar soldaten bij te knippen. ‘Bij de Russen lopen de soldaten erbij als vogelverschrikkers: ongewassen, ongeschoren, in smerige uniformen. Van Oekraïense soldaten kan ik dat niet aanvaarden. Ik sta erop dat onze jongens er keurig bijlopen, met modieus geknipte haren. Ze moeten waardigheid uitstralen. Waardigheid is ons meest betrouwbare wapen.’

De verhalen die ze in haar schoonheidssalon te horen krijgt, zijn verschrikkelijk, zucht ze. ‘Onlangs vertelde een mevrouw uit de buurt me hoe ze haar familie aan het begin van de oorlog had uitgenodigd om naar haar huis op het platteland te gaan. Maar toen ze daar waren, werd het dorp bezet door de Russen. Haar man werd op straat door de bezetters opgepakt en doodgeschoten. Ze vond hem uiteindelijk in een veld vol lijken. Bijna alle lichamen hadden gebroken armen en benen en droegen sporen van foltering. (zwijgt) Ik kan me zelfs niet voorstellen hoe ze zich gevoeld moet hebben. Het is niet te bevatten.’

Aan het raam van haar schoonheidssalon hangt al enkele maanden een aankondiging. De dag waarop Vladimir Poetin sterft, werkt ze een hele dag gratis. ‘Ik trommel al mijn medewerkers op als het zover is’, zegt ze. ‘Dan laten we champagne aanrukken en trekken we onze mooiste jurkjes aan. Ik begrijp natuurlijk dat niet alleen Poetin het probleem is. Maar dat feestje moeten we onszelf gunnen.’