Vorig jaar in juni vernietigde het Amerikaanse Hooggerechtshof het arrest Roe v. Wade en kregen staten de vrijheid zelf over het recht op abortus te beslissen. In de weken daarna zag uroloog Doug Stein in Florida de aanvragen voor sterilisatie bijna verdrievoudigen.
In de tweede helft van 2022, zo blijkt uit data van zorganalist Komodo Health, lag het aantal sterilisaties bij mannen in de VS veel hoger dan in de jaren daarvoor. Rekening houdend met eerdere trends berekende The Economist dat de beslissing van het Hooggerechtshof leidde tot een stijging van 17 procent in de zes maanden na de uitspraak en zelfs van 29 procent tussen juli en september.
Het aantal vasectomieën neemt al langer toe in de VS. Tussen 2017 en 2021 steeg het aantal operaties jaarlijks met gemiddeld 4 procent. Maar het aantal Amerikaanse mannen dat aangeeft de ingreep te hebben ondergaan is lager dan 20 jaar geleden (en het aantal vasectomieën ligt nog steeds ver achter op het aantal sterilisaties bij vrouwen).
In 2002 bleek uit nationale gezondheidsenquêtes dat 6,9 procent van de mannelijke bevolking tussen 18 en 45 jaar ‘het knipje’ heeft gekregen. In de meest recente onderzoeken van 2017 en 2019 was dat 5,4 procent. The Economist schat dat ongeveer 20.000 mannen de korte, vrijwel pijnloze operatie hebben ondergaan tussen juli en december 2022.
Conservatieve staten
De stijging van het aantal sterilisaties doet zich voor in alle 46 staten, maar was het sterkst in staten waar het recht op abortus meteen na de uitspraak streng werd beperkt. In Arizona, Florida, Georgia, Tennessee, Texas en Utah klommen de stijgingspercentage tot boven de 40 procent.
De nieuwe patiënten waren niet alleen geconcentreerd in meer conservatieve staten, ze waren over het algemeen ook jonger dan de gemiddelde vasectomiekandidaat. Gegevens van Komodo laten zien dat er in het hele land een kleine maar consistente daling was in de gemiddelde leeftijd van patiënten in de tweede helft van 2022. In de praktijk van dokter Stein is het aantal kinderloze mannen onder de 30 die voor de ingreep kiezen sinds de uitspraak met ongeveer 50 procent gestegen.
Gendergelijkheid
Waarom drijft de strengere abortuswet mannen naar de operatietafel? Volgens Stein halen zijn patiënten meestal een van de volgende drie redenen aan. Sommigen maken zich zorgen dat ze, zonder toegang tot abortus, geen echte back-up hebben als hun primaire anticonceptiemethode zou mislukken – een castratie heeft een succespercentage van meer dan 99 procent. Andere mannen, die de ingreep al een tijdje overwogen, waren blijkbaar bezorgd dat vasectomie de volgende keer verboden zou kunnen worden. Een laatste groep mannen zag hun operatie als een daad van solidariteit met vrouwen.
Vasectomie is vaak een offer. Net als bij elke operatie is er sprake van hersteltijd en een risico op complicaties, hoe klein ook. En bij veel mannen zijn er ook misvattingen over hoe de ingreep hun gevoel van mannelijkheid zou kunnen beïnvloeden. Maar door hun sterilisatie nemen ze de verantwoordelijkheid voor anticonceptie op zich, en leggen ze die niet langer bij de vrouw. Studies hebben aangetoond dat hoge percentages vasectomie hand in hand gaan met gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Het ongedaan maken van Roe v Wade is een harde klap geweest voor de vrouwenrechten in Amerika. De stijging van het aantal mannelijke sterilisaties kan misschien een schrale troost bieden.
Vertaling: Lara Thierens
