‘Abortus in de Franse grondwet: Marine Le Pen kon moeilijk anders dan dit gebaar van solidariteit met vrouwen steunen’

Met een zorgvuldig geregisseerde plechtigheid nam Frankrijk het recht op abortus in zijn grondwet op.

De ceremonie werd niet toevallig vorige week vrijdag gehouden, op de Internationale Vrouwendag. Op de Place Vendôme zette minister van Justitie Eric Dupond-Moretti voor een enthousiast publiek een oude drukpers in werking, waarmee het recht op abortus in de grondwet werd verankerd. De tekst zelf was enkele dagen daarvoor met een grote meerderheid goedgekeurd tijdens een gezamenlijke vergadering van de twee kamers van het parlement, de Assemblée Nationale en de Senaat. Dat moment in het paleis van Versailles was live te zien op televisie en op een groot scherm op de Place du Trocadéro, tegenover de Eiffeltoren in het hart van Parijs.

In een toespraak op de Place Vendôme onderstreepte president Emmanuel Macron het historische belang van de gebeurtenis. Het is voor hem ook geen eindpunt. Hij wil het recht op abortus ook graag opgenomen zien in het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie. Als abortus een plaats krijgt in de basiswetten in steeds meer landen zijn vrouwen, gelooft Macron, beter beschermd tegen de opmars van leiders van een reactionaire rechterzijde zoals Donald Trump, Jair Bolsonaro, Viktor Orban en Vladimir Poetin.

Dat abortus alsnog geen universeel verworven recht is, bleek recent onder meer in de Verenigde Staten en in Polen. In de VS schrapte het conservatieve Hooggerechtshof de federale bescherming van het recht op abortus. In Polen maakte een conservatief-nationalistische regering abortus zo goed als onmogelijk. Dat vrouwen in het algemeen nog bescherming kunnen gebruiken, bleek vorig weekend ook in Ierland. Daar werd bij referendum verrassend een voorstel afgewezen om een nog sterk door de rooms-katholieke kerk beïnvloede grondwet te wijzigen in de zin van meer gendergelijkheid.

Maar Macron dacht zeker ook aan Frankrijk en de kans dat extreemrechts het met Marine Le Pen na de verkiezingen in 2027 voor het zeggen krijgt. Er zijn weinig landen waar het recht op abortus wettelijk al zo goed beschermd was als in Frankrijk. De grondwet moet die bescherming nu onomkeerbaar maken.

Le Pen kon moeilijk anders dan dit gebaar van solidariteit met vrouwen steunen. Maar, sneerde ze vorige week, dit wordt wel de enige overwinning van Macron in de tien jaar van zijn presidentschap. Het was in ieder geval een zeldzaam moment van eensgezindheid over de partijgrenzen heen. Een zeldzaam moment ook waarop de president alvast weer even de steun van een meerderheid van de Fransen in de rug kon voelen.