Maak kennis met Aleksei Navalny, de luis in de pels van Poetin

Maak kennis met de voornaamste uitdager van Russisch president Vladimir Poetin, alvast gevaarlijk genoeg om een zuuraanval mee te maken.

In 2018 vinden in Rusland presidentsverkiezingen plaats. Grootste uitdager van huidig president Vladimir Poetin is de oppositieleider Aleksei Navalny, al mag die zich (voorlopig) niet kandidaat stellen. Dat zijn popuplair oppositiewerk niet wordt gesmaakt, blijkt uit de recente zuuraanval waardoor hij 85% van zijn zicht aan zijn rechteroog verloor.

Navalny, advocaat en financieel expert van opleiding, sloot zich in 2001 aan bij de sociaalliberale en reformistische partij Jabloko (appel in het Russisch), waar hij zich stapsgewijs opwerkte tot de partijtop. In 2007 werd hij na interne strubbelingen uit de partij gezet en stichtte de nationaaldemocratische beweging “Het volk”, dat volgens sommigen ook xenofobische trekjes vertoonde. In 2008 werd Navalny internationaal bekend als internetfenomeen die de corruptie van de Russische politieke elite aan de kaak wil stellen. De veertigjarige man, die ten Westen van Moskou opgroeide, publiceerde meermaals geheime documenten op zijn website waaruit bleek dat tal van overheidsbedrijven en politici zich schuldig maakten aan grootschalige corruptie.

Anti-Corruptie Stichting

Zo bracht hij de voormalige voorzitter van de Senaat Vladimir Pekhtin in verlegenheid toen bleek dat die met overheidsgeld landgoed had gekocht in Miami. Bovendien kocht Navalny aandelen van overheidsbedrijven waardoor hij inzicht kreeg in het financiële reilen en zeilen van de overheid. Op aandeelhoudersvergaderingen bracht hij grote bedrijven zoals Transneft in de problemen en ontpopte hij zich tot luis in de pels van de corporatistische politieke elite.

In 2011 richtte hij de Anti-Corruptie Stichting op, waarmee hij bleef strijden tegen fraudepraktijken in het politieke bestel. Op die manier groeide Navalny uit tot informele oppositieleider en werd hij in 2012 door Time Magazine verkozen tot een van de honderd meest invloedrijke personen ter wereld. In 2013 deed Navalny een gooi naar de sjerp in Moskou, en gebruikte daarbij de slogan ‘Partij van de dieven en de zwendelaars’ om het Verenigd Rusland van president Vladimir Putin te ridiculiseren. Navalny behaalde 27% van de stemmen en eindigde daarmee achter huidig burgemeester Sergei Sobyanin.

Poltiek proces

Dit resultaat werd als een succes beschouwd, gezien de moeilijke politieke context waarin hij campagne moest voeren. Naar aanloop van de stembusgang werd Navalny immers tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens fraude en corruptie. Hij zou als raadgever een overheidsbedrijf hebben misleid om grote hoeveelheden hout onder de marktprijs te verkopen. Na het vonnis werd Navalny meteen opgepakt, waarop duizenden mensen in Moskou op straat kwamen. Een dag later werd hij alwaar vrijgelaten nadat de strafmaat plotsklaps werd aangepast naar een voorwaardelijke celstraf. Navalny bleef dus wel schuldig, waardoor hij zich tot en met 2033 niet meer verkiesbaar mocht stellen, zo schrijft de Russische grondwet voor.

De omstreden oppositieleider ging echter in hoger beroep bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatburg, dat oordeelde dat Navalny om politieke redenen werd veroordeeld. Op basis van deze uitspraak besloot de Hoge Raad in Moskou dat het proces opnieuw moest worden overgedaan in de rechtbank van Kirov. Nog voordat het vonnis in deze zaak werd uitgesproken, stelde Navalny zich begin december kandidaat voor de presidentsverkiezingen van 2018.

Russen zijn corruptie beu

Navalny gaat met zijn dertig medewerkers onverstoord verder om de corruptie in Rusland aan de kaak te stellen. De flamboyante oppositieleider, die de marketingtechnieken duidelijk in de vingers heeft, weet daarbij perfect hoe hij het Russische volk kan bereiken. Op zijn website is er een videofragment te zien waarop het zwaarbeveiligde landgoed van eerste minister Dimitri Medvedev met een drone in beeld wordt gebracht.

Het geld voor dit peperdure project zou via allerlei schimmige constructies, waaronder tal van zogenaamde liefdadigheidsorganisaties en rijke vrienden, in Medvedevs zak terecht zijn gekomen. Met deze manier van werken raakt Navalny bij vele Russen een gevoelige snaar. Het filmpje over Medvedev is in Rusland ondertussen al meer dan twintig miljoen keer bekeken, waarop de populariteit van de premier kelderde, zo blijkt uit een peiling van Russisch onderzoeksbureau Levada. Poetins populariteit blijft wel torenhoog, maar liefst 82% van de Russen is tevreden met hun president.

De Russen zijn de corruptie in hun land immers erg beu. Uit een bevraging van datzelfde Levada begin maart, blijkt dat acht op tien Russen meent dat de overheid door en door corrupt is en dat 67% vindt dat huidig President Vladimir Poetin daar (mede) verantwoordelijk voor is. Bovendien meent 89% van de Russen dat corruptie bij de overheid absoluut onaanvaardbaar is.

Begin februari werd Navalny toch weer schuldig bevonden in de fraudezaak rond de vermeende houtzwendel. Hij heeft laten weten dat hij campagne zal blijven voeren en opnieuw in beroep gaat in Straatsburg. Volgens hem is het vonnis alweer aangestuurd door het Kremlin en dus partijdig. Om een signaal tegen zijn veroordeling en de heersende corruptie te geven, organiseerde Navalny met zijn beweging op 26 maart tal van opkomsten. In meer dan tachtig Russische steden kwamen de mensen op straat uit protest tegen de huidige politieke klasse. Daarbij werd Navalny gearresteerd, wat zijn populariteit enkel maar ten goede kwam.

Zuuraanval

Veel vrienden maakt de oppositieleider met deze vastberadenheid alvast niet, zeker nu zijn populariteit de hoogte inschiet. In 2014 werden Navalny al eens aangevallen op de luchthaven van Anapa in Zuid-Rusland en ook zijn aanhangers krijgen het soms zwaar te verduren. Onlangs gooiden onbekenden op korte tijd tweemal een groene vloeistof in het gezicht van Navalny.

Volgens zijn arts zou het gaan om een mengeling tussen ontsmettingsmiddel en zuur, waardoor hij naar eigen zeggen 85% van het zicht verloor. Ondanks zijn voorwaardelijke veroordeling kreeg Navalny van het Kremlin wel een visum om zich in Spanje aan zijn hoornvlies te laten behandelen. Navalny wijst echter met beschuldigende vinger naar de regering, die volgens hem met de oppositieleider wil afrekenen. Op zijn Twitter post de fotegenieke Navalny allerlei foto’s van zichzelf met de groene smurrie op zijn gezicht, waarbij hij de regering ervan beschuldigt achter de aanval te zitten.