George Santos, de man die in november 2022 met een grotendeels verzonnen biografie verkozen werd voor het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, stapte dinsdag uit de twee parlementscommissies waarin hij zetelde. Hij blijft wel gewoon in het Huis, zei hij, ondanks juridische onderzoeken, en ondanks het feit dat ruim 70 procent van zijn kiespubliek zijn ontslag wil.
Het ontslag uit de commissies gebeurde op de dag dat de vernietigende resultaten van een peiling in het kiesdistrict van Santos werden gepubliceerd. Blijkt dat 78 procent van zijn kiezers, en 71 procent van de Republikeinen, vinden dat Santos meteen ontslag moet nemen. 13 procent wil dat hij in functie blijft, 7 procent heeft een positieve opinie over de verkozene.
Het Republikeins partijbestuur in zijn district heeft zich eerder tegen hem uitgesproken. Republikeinen in New York, die in 2022 enkele overwinningen behaalden op de dominante Democraten in hun staat, zien Santos als een molensteen om toekomstig succes hangen en willen hem liever sneller dan trager kwijt.
Dat Santos nu (tijdelijk?) uit de twee commissies stapt – de commissie kleine bedrijven en de commissie wetenschap, ruimte en technologie – geeft zijn tegenstanders enige hoop dat zijn ontslag dichterbij komt. Hijzelf ontkende dat dinsdag. Hij blijft op post, zei hij, en ook partijgenoten beweerden dat het om een vrijwillige stap gaat, die slechts zal duren tot zolang de beroering rond zijn persoon blijft bestaan.
De Republikeinse leiding in het Huis is niet geneigd hem uit zijn zetel te zetten, uit vrees dat de zetel van Santos bij nieuwe verkiezingen in Democratische handen zal verdwijnen. Daardoor zou speaker Kevin McCarthy zijn Republikeinse meerderheid zien slinken van vier zetels naar drie. Santos heeft tot dusver onberispelijk trouw de speaker ondersteund. McCarthy argumenteert publiekelijk dat Santos legaal verkozen is, en dat het aan de kiezers is om hem te vervangen. Men zou ook kunnen argumenteren dat die kiezers een verzonnen personage hebben verkozen.
Homo, rijk, hoogopgeleid, Joods
Dat voltrok zich in de staat New York. George Santos, alias Anthony Devolder, stelde zich verkiesbaar voor de Republikeinse Partij in het kiesdistrict dat onder meer delen van Queens en Long Island bevat. Zijn biografie leek te mooi om waar te zijn. Hij was een 34-jarige migrant, een latino, rijk geworden met inventiviteit en hard werk, intussen financier van een ngo die 2000 honden en katten had gered, eigenaar van huizen en CEO van een florissant familiebedrijf, Devolder Organization. Hij had Braziliaanse ouders die afstamden van holocaust-overlevenden, Joden die het antisemitisme van Oekraïne waren ontvlucht, in België waren beland, en tijdens of in de aanloop naar de tweede wereldoorlog opnieuw op de vlucht waren geslagen, dit keer met Brazilië als bestemming.
Onder meer met die informatie wist hij, tot de verbazing van velen, de verkiezing te winnen in een district dat traditioneel eerder Democratisch stemde en tijdens de presidentsverkiezingen in 2020 nog met een beduidende meerderheid Joe Biden had verkozen.
Met zijn overwinning begon het kaartenhuis van Santos/Devolder te wankelen. The New York Times was geïnteresseerd in het verhaal achter zijn succes, en ging onder meer op zoek naar medestudenten of proffen die hem gekend hadden tijdens de jaren dat Santos records brak als briljant student van Baruch College.
Bleek dat hij nooit in dat College had gestudeerd, laat staan er met eresaluten was afgestudeerd. Er was evenmin sprake van een volleybalbeurs waarmee hij zijn universiteitsjaren zou gefinancierd hebben. Hij had beweerd dat hij als ster van de ploeg van Baruch een volleybalkampioenschap had gewonnen, en daar kapotte knieën aan had overgehouden. Een tijdje na de onthullingen van The New York Times gaf Santos toe dat hij nooit hoger onderwijs had gevolgd.
De beweringen over zijn blitzcarrière richting rijkdom bleken op even weinig gestoeld. Hij had niet op Wall Street gewerkt bij Citigroup en Goldman Sachs, zoals hij had beweerd. Hij leidde geen florissant familiebedrijf. Hij had niet alleen geen eigendommen, hij had enkele keren zijn huishuur niet betaald. Zijn enige band met dierenwelzijn bestond erin dat hij aan de haal ging met de opbrengst van een fundraising rond het thema.
Zelfs dat hij homo was, was niet onbetwist. Hij verzweeg tijdens zijn campagne dat hij jarenlang getrouwd was met een vrouw.
Andere leugens raakten een meer gevoelige snaar. Het Joodse luik (hij was ‘Jew-ish’ vertelde hij naderhand) was uit zijn duim gezogen.
Zijn grootouders langs moeders zijde, die uit België stamden (Tielt!), waren in Brazilië geboren, lang voor de nazi’s de macht grepen in Duitsland, en niets wijst erop dat Santos Joodse wortels had. In Brazilië was de familie opgenomen in katholieke doopregisters.
Santos had verteld dat zijn moeder op 11 september 2001 in het World Trade Center had gewerkt (als financier) en ter plekke was overleden of enkele jaren later was gestorven aan de gevolgen van de kanker die het vervuilde stof had veroorzaakt. De waarheid was: ze had nooit als financier gewerkt, en was volgens alle beschikbare gegevens in Brazilië op het moment van de aanslagen.
Of de leugens gewoon pathologisch waren dan wel een gewiekste poging om de verschillende delen van zijn kiespubliek te bespelen, als een soort kampioen van de identiteitspolitiek, zoals komiek en commentator Bill Maher betoogde, is nog niet helemaal uitgemaakt.
Piramide
Wel wordt duidelijk dat de leugens nog verder gaan dan gedacht. Santos werkte voor een bedrijf dat verdacht wordt van een piramideschema. Hij is zelf niet in verdenking gesteld in het onderzoek naar die fraude, maar mensen getuigen dat hij wel degelijk pogingen deed om hen geld af te luizen met de belofte van grote winst op korte en lange termijn. Hij wordt in verband gebracht met een Russische oligarch, die in elk geval zijn politieke carrière heeft ondersteund, en die ook geld stopte in het piramideschema.
In de VS zijn er twee juridische onderzoeken tegen hem geopend, en in Brazilië wordt een zaak heropend waarin Santos beschuldigd wordt van het innen van gestolen cheques.
Met name de financiering van zijn campagne roept vragen op. Santos beweerde dat hij 700.000 dollar aan eigen geld in zijn campagne heeft gestopt, en dat op een moment dat hij duidelijk niet zoveel geld had. Procureurs in New York zoeken uit waar dat geld echt vandaan kwam.
Wellicht komt er ook een onderzoek van de ethische commissie in het Huis.
Tactisch ontslag?
De officiële lijn is dat Santos ontslag neemt uit de commissies in afwachting dat het stof rond zijn persoon neerdwarrelt. Rijzende, hogelijk betwiste ster in de partij, Marjorie Taylor Greene, gaf een andere verklaring. De Republikeinen proberen Democrate Ilhan Omar uit de commissie Buitenlandse Zaken te bonjouren. Omar had enkele jaren geleden antisemitische uitspraken getweet. Ze heeft zich ervoor verontschuldigd en beweerde destijds dat ze niet doorhad dat ze met haar beweringen rond Joden en geld antisemitische paden had bewandeld.
De geplande verwijdering van Omar is eerder een vergeldingsactie voor wat in de vorige legislatuur gebeurde. De Democraten had toen Marjorie Taylor Greene uit haar commissies gezet omdat ze in de periode voor ze werd verkozen geweldpleging tegen Nancy Pelosi had ondersteund, en allerlei Qanon- en antisemitische theorieën had omarmd (onder meer dat bosbranden in Californië waren ontstaan door tussenkomst van een Joodse laser uit de ruimte). Dat was een precedent, te meer omdat het sloeg op wat ze geschreven en gezegd had voor ze verkozen werd. Wat Omar verkondigde was minder verregaand, maar gebeurde na haar verkiezing in het Huis.
De verwijdering van Omar wil niet zo best lukken. McCarthy heeft moeite om zijn partij achter het voorstel te krijgen. Het was voor de Republikeinse leiding heel lastig om uit te leggen dat Santos wél en Omar niet in commissies thuishoorde. Het terugtreden van Santos ontneemt twijfelende Republikeinen ten minste dat argument om tegen het verwijderen van Omar te stemmen, al wordt nog altijd betwijfeld of McCarthy een meerderheid vindt voor de verwijdering.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier