De Belgische minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib heeft maandag voor aanvang van een bijeenkomst met haar Europese ambtgenoten Hongarije op de korrel genomen omdat het land de financiële compensaties voor wapenleveringen aan Oekraïne blijft blokkeren.
‘We kunnen niet aanvaarden dat één land, dat enkele maanden geleden op een top van de staatshoofden en regeringsleiders nog akkoord ging met dit bedrag, momenteel deze cruciale steun voor Oekraïne aan het blokkeren is’, zo verklaarde Lahbib voor aanvang van het beraad in Brussel.
Hongarije blokkeert een zevental besluiten rondom de Europese Vredesfaciliteit (EPF), het fonds dat de Europese Unie aanwendt om lidstaten financieel te compenseren voor wapenleveringen aan het Oekraïense leger. De blokkering hoeft de voortzetting van de bilaterale leveringen niet in de weg te staan, maar de terugbetalingen aan de lidstaten lopen daardoor forse vertraging op.
Binnen de EPF hebben de lidstaten voor dit jaar een budget van 5 miljard euro voor militaire steun voor Kiev voorzien. De Hongaarse blokkering maakt het vooralsnog onmogelijk om dat geld vrij te maken. Daarbovenop blokkeert Boedapest nog steeds de uitbetaling van drie eerdere schijven van 500 miljoen euro uit de EPF. Alles samen gaat het om 6,5 miljard euro.
De problemen met de EPF zaaien ook onzekerheid over de toekomstige inzet van de overwinsten op geblokkeerde Russische activa in de EU. Eerder raakten de lidstaten het eens om 90 procent van deze winsten te besteden aan wapens en munitie voor Oekraïne, eveneens via de EPF. De overwinsten worden geraamd op 2 tot 3 miljard euro per jaar.
Ook andere lidstaten maakten misbaar over de demarches van het Hongarije van premier Viktor Orban, dat vanaf juli het voorzitterschap van de Raad overneemt van België. “41 procent van alle resoluties van de EU over Oekraïne werden geblokkeerd door Hongarije”, zo stelde de Litouwse minister Gabrielius Lansbergis aan de kaak.
Landsbergis verwees ook naar het verzet tegen de opening van toetredingsonderhandelingen met Oekraïne, een EU-verklaring over Georgië en steun uit de EPF voor Armenië. “We moeten dit beginnen te zien als een systematische benadering ten opzichte van alle inspanningen van de EU om een betekenisvolle rol in buitenlandse zaken te hebben”, meent de Litouwer.
Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid, ontkende na afloop niet dat de ministers “verhitte discussies” over de blokkering hadden gevoerd. “Onze leiders gaven al in maart hun politieke toestemming en het is nog steeds niet operationeel. We kunnen niet toelaten dat de Europese militaire steun voor Oekraïne wordt gegijzeld door andere beslissingen die niets te maken hebben met dit thema”, zei hij.
Borrell wees erop dat Boedapest al bedong dat de Hongaarse bijdrage aan de EDF niet naar Oekraïne zou gaan. De Spanjaard beklemtoonde ook dat lidstaten bezorgdheden of argumenten kunnen aandragen om hun verzet te onderbouwen, maar die moeten volgens hem steeds “proportioneel” zijn. Hongarije blokkeerde eerdere schijven uit de EDF omdat Oekraïne de Hongaarse bank OTP op een zwarte lijst had gezet, maar dat is niet langer het geval.
De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba had maandag bij aanvang van de vergadering van de Europese ministers opnieuw een vurig pleidooi gehouden voor meer militaire steun. Hij verwees daarbij naar de Russische raketaanvallen op een bouwmarkt in Charkiv, waarbij het voorbije weekend minstens veertien mensen om het leven kwamen.
