De babyboomers, en niet de millennials, zijn de generatie die een Amerika in verval achterlaten, zegt auteur Bruce Cannon Gibney. ‘Het land is de afgelopen decennia bestuurd door mensen die op persoonlijk en politiek vlak sociopathische treken vertonen.’
Millennials, mensen die geboren zijn tussen 1980 en 2000, worden weleens afgeschilderd als een met zichzelf geobsedeerde generatie, altijd aan de telefoon gekluisterd, eindeloos instagrammend, verwend en weinig sociaal. Maar het is niet hun generatie die de maatschappij in de soep heeft laten lopen, wel die van hun ouders. Dat is de centrale stelling van durfkapitalist Bruce Cannon Gibney in zijn boek A Generation of Sociopaths. How Baby Boomers Betrayed America.
In het boek combineert Gibney statistieken met scherpe karakteriseringen van de boomers. Vietnam? Een nare oorlog, maar dat geldt net zo goed voor de oorlogen ervoor of erna. De burgerrechtenbeweging? Geen prestatie van de babyboomers, maar van un ouders. ‘Toen de Wet op de Burgerrechten in 1965 werd aangenomen, mochten de boomers allemaal nog niet eens stemmen’, zegt Gibney. De verworvenheden en de ontberingen waar de babyboomers zich graag op beroepen, staan in geschiedenisboeken die ze zelf hebben geschreven, maar wie de cijfers erop naslaat, beweert Gibney, krijgt een minder rooskleurig beeld te zien van de boomers en hun erfenis.
In 2017 was de Amerikaanse staatsschuld 104,8% van het BBP was – tegen 32,5% in 1975, toen de boomers volwassen werden. De Amerikaanse infrastructuur, het snelwegennet voorop, heeft een investeringstekort van 3,6 biljoen dollar – door het hele land zijn wegen en bruggen in een ontzettend slechte staat. Klimaatverandering wordt door wetenschappers vanaf 2030-2034 als onomkeerbaar gezien. En het Social Security-fonds (het ouderdomspensioen waar Amerikanen maandelijks geld voor inleggen, vergelijkbaar met ons wettelijk pensioen) zal in diezelfde periode zonder geld zitten. En wanneer zullen de boomers als groep zijn uitgestorven? 2030-2034. Kortom, vat Gibney samen, de boomers blinken uit in roekeloos individualisme en zijn niet solidair met de generaties na hen. De auteur neemt zelfs het woord sociopatisch in de mond.
De babyboomers, wie zijn dat precies? Hoe definieer je hen?
Het roekeloze individualisme waarin geen ruimte is voor solidariteit met de generaties na hen, maakt de boomers ‘sociopathisch’.
BRUCE CANNON GIBNEY: Het is vooral een culturele groep, die deels gevormd werd door de tijd. Ik hanteer de groep mensen die geboren is tussen 1940 en 1964, met een soort piek begin jaren 50. In die periode maakte de witte middenklasse de meerderheid van de bevolking uit. Het was een redelijk homogeen geheel. Binnen die groep lagen zelfs Republikeinen en Democraten niet zo ver uit elkaar. (Gibney benadrukt in het voorwoord van zijn boek dat hij het als hij over babyboomers praat, het vooral over witte Amerikanen heeft, omdat zij de belangrijkste stempel op de decennia die volgden drukten, nvdr.)
De boomers groeiden op in behoorlijke welvaart en hadden geen moeite banen te vinden toen ze de arbeidsmarkt op gingen. Ze hebben in hun jeugd nooit een oorlog op eigen grondgebied of een depressie meegemaakt. Als groep namen ze in de jaren 80 de macht en consolideerden ze die in de jaren 90.
Wat hen vandaag samenhoudt, is dat ze allemaal Social Security en Medicare (de gratis zorgverzekering voor 65+-ers in Amerika, nvdr.) willen veiligstellen, voor henzelf. De kern van hun politieke belangen is het socialezekerheidsstelsel in tact houden tot het moment dat zij er niet meer zijn. Dat is waarom ze al die tijd dat ze aan de macht waren niets in onderwijs, klimaatverandering of infrastructuur hebben geinvesteerd.
Uw boek gaat specifiek over Amerika?
GIBNEY: Ja, in Europa gaat het er beter aan toe. Er wordt iets aan klimaatverandering gedaan. Niet genoeg, maar iets. De boom was veel zwakker in Europa en het continent had een radicaal andere postoorlogservaring dan de VS.
Dat zie je overal in terug. Er is meer sociale solidariteit in Europa. Een meer toekomsgerichte blik. De Amerikaanse private pensioenfondsen betalen op dit moment onhoudbare bedragen uit, omdat ze uitgingen van rendementen die nooit gerechtvaardigd waren. De jongeren moeten daarom nu de ouderen subsidiëren.
Ik ben minder bekend met het stelsel in België, maar in Nederland zijn er veel meer waarborgen tegen dat ongelimiteerd uitdelen uit de pensioenpot. Er is een drempel waar de fondsen aan moeten voldoen. Daarnaast hebben België en Nederland beide een jonge premier, van na de boomer-generatie, terwijl de bevolking in Europa demografisch gezien ouder is. Dat is hier echt niet het geval. Trump is het ergste voorbeeld, maar ook het Congres, de gouverneursvilla’s en staatsparlementen worden bevolkt door boomers.
Ik las na de verkiezingen van 2016 een stuk dat beargumenteerde dat Trump de laatste adem van de babyboomers was. Bent u het daarmee eens?
GIBNEY: Het is mogelijk. 2018 en 2020 zijn de eerste momenten waarop de volgende generatie het heft in handen zou kunnen nemen. Maar er zijn echt heel veel boomers, die in hun pogingen om de sociale zekerheid veilig te stellen goed georganiseerd zijn.
Jongere generaties zijn veel diverser. Ze geven om het klimaat, infrastructuur, raciale gelijkheid, gendergelijkheid. Dat de boomers zo uitsluitend gefocust zijn op de sociale zekerheid, plus dat ze zo’n grote groep vormen, maakt hen zeer machtig. Maar het is niet allemaal de schuld van de boomers: historisch gezien stemmen de jongere generaties minder.
‘De tijd om gemakkelijke keuzes te maken geraakt op.’
Als je kijkt naar hoe onze generaties (Gibney is generatie X, de auteur van dit stuk millennial, nvdr.) in het verleden zijn komen opdagen voor verkiezingen, en dat extrapoleert, zie ik geen electorale overwinningen in 2018 en 2020. En 2018 wordt een lastig jaar voor de Democraten. Jongeren stemmen vaker Democratisch, dus ik verwacht dit jaar nog geen wilde veranderingen. Maar ik hoop dat ik het fout heb.
Voor 2020 heb ik wel hoop op een revolutie van de generaties. En in 2020 hebben we nog de tijd om koers te veranderen. Een gemotiveerde president en een dito parlement kunnen de pensioenen repareren en kunnen veel doen aan de klimaatverandering. Het wordt veel moeilijker dan het in de jaren 90 of 2000 geweest zou zijn, maar het is mogelijk. Als we veel langer dan 2020 wachten, worden deze issues onoplosbaar. Het zal dan te duur worden om om te gaan met de staatsschuld en klimaatverandering.
Er komt een moment dat hoe progressief individuele kiezers ook zijn, de moeilijke keuzes té moeilijk zullen blijken. Europa ervaarde dat in de jaren 30. De omstandigheden waren toen zo zwaar, dat mensen keuzes moesten maken waar ze eigenlijk niet achterstonden. We moeten nu ingrijpen, om dat te voorkomen. De tijd om gemakkelijke keuzes te maken geraakt op.
Maar wij zijn de kinderen en kleinkinderen van de babyboomers. Wat als ze hun sociopathie op ons overgedragen hebben?
GIBNEY:Iedereen wordt beïnvloed door z’n ouders. Soms bootsen we hun gedrag na, soms verzetten we ons ertegen. De boomers rebelleerden tegen hun ouders, die zuinig, voorzichtig en heel sociaal ingesteld waren. Boomers zijn precies het omgekeerde. Ze zijn onevenwichtige neoliberalen.
Millennials en generatie X zijn op een paar sleutelvlakken anders, omdat onze verwachtingen anders zijn. Het idee van economische voorspoed is voor ons niet automatisch, geen een basisaanname. Toen ik afstudeerde in de rechten, ging ik een banenmarkt in die net met de dotcom-crash te maken kreeg. En tot 2015-2016 was er de ene na de andere economische catastrofe. We hebben pas sinds een jaar of twee een enigszins normale banenmarkt, hoewel de lonen lang niet zijn meegegroeid. Niemand van onze generaties gaat ervanuit gratis naar de universiteit te kunnen (in de Verenigde Staten, nvdr.). En jongeren verwachten niet dat het sociale vangnet nog bestaat als zij het nodig gaan hebben.
In uw boek noemt u Ronald Reagan de eerste boomer-president, hoewel hij zelf uit een andere generatie komt. Daarna volgden George Bush sr, Bill Clinton, George Bush jr, en Donald Trump. Hoe past Barack Obama in dit rijtje?
GIBNEY: Qua leeftijd is Obama een boomer, maar het gaat ook om een culturele definitie, die om de ervaring van de meerderheid draait. In dat opzicht is Obama geen boomer. Hij is half Afro-Amerikaans, is geboren in Hawaii en woonde een deel van zijn jeugd in het buitenland. Dat is een radicaal andere culturele ervaring dan George Bush. Het is interessant dat Obama zelf niet graag een boomer genoemd wordt. Want hij ervoer niet dezelfde sociale en economische voordelen die de boomer-presidenten ondervonden. Ik was het niet altijd met Obama eens, maar hij stond ergens voor en het was een welkome afwisseling van de boomer-presidenten. Maar nu hebben boomers weer volop de macht in het Witte Huis.
Kan Amerika nog gered worden? En wat moet daarvoor gebeuren?
GIBNEY: Absoluut. Maar daarvoor moeten we langetermijnproblemen serieus gaan nemen. En daarvoor moeten we afkomen van de heersende politieke klasse. We moeten het klimaat aanpakken. We moeten iets doen aan de staatsschuld, want die perkt onze manoevreerruimte in voor het aanpakken van onvoorziene omstandigheden als milieurampen en oorlogen. We hebben een fiscaal kussentje nodig en dus moeten we het begrotingstekort adresseren. En we moeten veel agressiever investeren in onderzoek en onderwijs.
De fundamentele groeimotor is productiviteitsgroei, en die komt voort uit technologische innovatie en onderwijs. Bijgevolg moeten we investeren in universiteiten. Daarnaast moeten we geld pompen in infrastructuur, al zou het op dit moment al mooi zijn als we het in ieder geval een beetje bij kunnen houden.
We hebben een fiscaal kussentje nodig, dus we moeten het begrotingstekort adresseren.
En dan is er nog veel werk op het gebied van burgerrechten, te beginnen met de loonkloof. Vandaag is het moeilijk te geloven, maar in 1978 steunden Republikeinen het Gelijke Rechten Amendement dat het onwettelijk maakte om te discrimineren omwille van geslacht of afkomst. Ik hoop dat daar via democratische wijzen, nu via de rechtbanken, ooit een vervolg aan wordt gegeven.
Maar daarvoor moeten de jongeren in actie komen.
GIBNEY: Ze moeten zich verkiesbaar stellen en ze moeten stemmen. We zagen er al een versie van in Frankrijk met de beweging van Emmanuel Macron. Nederland en België hebben jonge premiers. In de VS zijn er ook meer jongeren politiek actief nu. Want we hebben Roseanne en Full House al eens gezien, net als Bush en Clinton. We willen geen reboots, maar dan moeten we het zelf doen. De toekomst komt de jeugd toe.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
