Nadat de oud-leider van Schotland Alex Salmond (65) eerder deze week werd vrijgesproken van dertien aanklachten wegens pogingen tot verkrachting en seksueel wangedrag, zint hij volgens medestanders op wraak tegen zijn opvolgster en gewezen poulain Nicola Sturgeon (49).
De feiten dateerden uit de periode dat Alex Salmond first minister was van Schotland, tussen 2007 en 2014. Eind 2017 – in volle MeToo#– werden een serie klachten tegen hem geformuleerd die eerst binnenskamers, op politiek niveau, met het oog op overleg en minnelijke schikking werden besproken, alvorens er een gerechtelijk onderzoek op gang kwam. In 2019 werd Salmond even gearresteerd en daarna op borg vrijgelaten.
Na een proces van twee weken sprak de jury in Edinburgh deze week de beschuldigde vrij van twaalf aanklachten afkomstig van negen vrouwen en oordeelde ze de dertiende – een poging tot verkrachting – niet bewezen.
De juryleden hadden de keuze tussen twee versies van de realiteit. In de ene versie, verwoord door de procureur, ging het over ‘een machtig man die zijn macht misbruikte om ongestraft zijn seksuele verlangens te kunnen botvieren’. De verdediging en Alex Salmond zelf speelden de kaart van de politieke afrekening. De huidige regeringsploeg zou Salmond via de aanklachten monddood willen maken.
Salmond argumenteerde dat de aanklachten op zijn minst ‘overdrijvingen’ waren, en in bepaalde gevallen ‘welbewuste verzinsels voor een politiek doel’
Salmonds advocaat stelde tijdens het proces dat zijn cliënt niet altijd modelgedrag had vertoond ‘en zeker een beter man had kunnen zijn’. De gewezen first minister zelf gaf enkele, minder zwaarwegende feiten toe. Ja, hij had een haarlok uit het gezicht van een medewerkster gestreken, hij had tijdens een autorit een in slaap gevallen medewerkster gewekt met een streling. Hij was na een glas te veel naast een ambtenaar op bed gaan liggen en had haar wang gekust, alvorens ze volgens hem allebei tot de vaststelling kwamen dat dit geen goed idee was. Maar uit dat alles sprak, zei hij, ‘eerder genegenheid dan seksuele bedoelingen’. Hij ontkende dat hij tegenover de vrouwen die klacht neerlegden ooit dwang had uitgeoefend, laat staan een poging tot verkrachting had ondernomen.
‘Vanuit mijn huidig gezichtspunt wou ik dat ik destijds voorzichtiger was geweest met de persoonlijke ruimte van mensen, maar er was geen intentie om kwaad te berokkenen’.
Salmond argumenteerde dat de aanklachten op zijn minst ‘overdrijvingen’ waren, en in bepaalde gevallen ‘welbewuste verzinsels voor een politiek doel’.
‘Op het bed gepind’
De vrijspraak veroorzaakte zoals te verwachten gemengde gevoelens. Vrouwengroepen reageerden ontsteld en citeerden de versies van de vrouwen. Neem bijvoorbeeld de ambtenaar over wie Salmond vertelde dat hij naast haar op bed was gaan liggen en haar kuis op de wang had gezoend, nadat ze allebei te diep in een fles Chinese sterke drank hadden gekeken. De vrouw getuigde daarentegen dat Salmond haar onder druk had gezet om te drinken, hij duwde haar vervolgens in de slaapkamer, pinde haar op het bed vast waar hij haar borsten betastte en een hand onder haar rok duwde. Pas nadat ze insisteerde op te houden, had hij haar losgelaten. Ze had ermee gedreigd klacht te zullen neerleggen, maar medewerkers praatten op de first minister in en overtuigden hem ervan zich te verontschuldigen (de versies over de draagwijdte van de verontschuldiging lopen uit elkaar). Er kwam geen klacht.
In dit geval achtte de jury de beschuldiging van poging tot verkrachting niet bewezen.
Andere vrouwen die in aanloop naar het proces klacht neerlegden, hadden op het moment van de feiten niets ondernomen omdat ze vreesden dat een klacht toch onder de mat zouden geveegd worden. Pas nadat MeToo# op gang kwam, werd hun kansberekening anders.
Bij de vrouwen die klacht hadden neergelegd was de frustratie na de vrijspraak te snijden.
Luider en uitgelaten vrolijk reageerden de medestanders van Salmond.
1.0videohttps://i.ytimg.com/vi/w1MR9Arr2WA/hqdefault.jpgYouTube360270The Telegraphhttps://www.youtube.com/480https://www.youtube.com/user/telegraphtv
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Prominent medestander en parlementslid Kenny MacAskill eiste minuten na het vonnis via Twitter al ‘enkele ontslagen’. Sommigen stelden het ontslag van Nicola Sturgeon in het vooruitzicht.
https://twitter.com/KennyMacAskill/status/1242102937800904709Kenny MacAskillhttps://twitter.com/KennyMacAskill
Delighted for Alex Salmond.
Some resignations now required— Kenny MacAskill (@KennyMacAskill) March 23, 2020
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
First minister Nicola Sturgeon zelf liet weten dat ze wil dat het verdict ‘gerespecteerd’ wordt en dat ze uitkijkt naar onderzoekscommissies die het gebeuren onder de loep zullen nemen. Dergelijke commissies zullen in ieder geval slechts in actie treden nadat de coronacrisis achter de rug is. Salmond liet na afloop van zijn proces weten dat ‘er dingen die tijdens het proces niet aan bod konden komen, bekend zullen worden’. Maar dergelijke onthullingen zijn niet voor vandaag, voegde hij toe, daarbij ook verwijzend naar corona.
Schotse onafhankelijkheid
Alex Salmond was als populaire first minister de grote pleitbezorger van en de drijvende kracht achter het referendum over Schotse onafhankelijkheid dat in september 2014 werd gehouden. Nadat een kleine maar duidelijke meerderheid van de bevolking die onafhankelijkheid had verworpen nam hij ontslag. Hij werd als first minister en als partijleider van de Scottish National Party (SNP) opgevolgd door zijn adjunct Nicola Sturgeon.
Sturgeon, een advocate, was als 27-jarige in de leiding van de partij opgenomen. Salmond had er nooit een geheim van gemaakt dat hij in haar de toekomstige leider zag. Zij verwees naar hem als haar mentor. Karakterieel verschilden ze als water en vuur – hij was uitbundig, zij introvert – maar ze leken politiek dezelfde lijn te bewaken, hetzelfde ideaal na te streven.
Na zijn ontslag zou Salmond in de media aan de slag gaan. Doorgaans respecteert een afgetreden leider een ontluizingsperiode, een periode van stilte waarin de opvolger ruimte krijgt om een eigen koers uit te zetten. Niet zo bij Salmond, die steeds vaker en luider ging verkondigen dat er snel een nieuw onafhankelijkheidsreferendum moest komen, nog voor de brexit een feit werd. De tijd was er rijp voor, vond hij, in een Schotland dat massaal tegen de brexit had gestemd. Via zijn tussenkomsten toonde Salmond de verdeeldheid binnen de regerende SNP. Hij stookte die verdeeldheid ook aan.
Daar vindt de versie van het politiek complot haar oorsprong. In die versie wilde de top van de partij van kritikaster Salmond af. Wie die top dan was, is onduidelijk: Sturgeon zelf? Haar entourage? Misschien haar echtgenoot Peter Murrell, die secretaris is van de SNP?
Een verknoeid onderzoek
Een van de negen vrouwen die uiteindelijk voor de rechtbank klacht neerlegde, verklaarde tegenover de jury dat ze eerst, in 2017, de SNP had gecontacteerd. Ze wou met een getuigenis tegenover de partij verhinderen dat Salmond zich opnieuw kandidaat kon stellen.
Ze kreeg naderhand een sms van een partijmedewerker, die zei dat de partij haar informatie in eerste instantie ‘achter de hand’ zou houden: ‘We hopen dat we ze nooit moeten gebruiken’. Waaruit Salmond-aanhangers concluderen dat de partijtop een manier zocht om hem af te dreigen en monddood te maken.
Salmond werd dan wel vrijgesproken van de aanklachten, maar hij kwam uit getuigenissen tevoorschijn als een bullenbak die zijn ondergeschikten geregeld kleineerde en bijwijlen tot tranen voerde
Toen andere vrouwen ook hun klachten neerlegden (volgens aanhangers van Salmond had één vrouw andere klachten ingezameld), stelde de regering van Sturgeon een intern onderzoek in. Er werd een overleg tussen Salmond en de vrouwen voorgesteld dat in het beste geval zou uitmonden in een minnelijke regeling. Uiteindelijk kwamen overleg en regeling er niet en maakte men na acht maanden het dossier over aan het gerecht. De beschuldigingen werden naar de pers gelekt in iets wat door Salmond werd geïnterpreteerd als een poging tot beschadiging.
Salmond beet van zich af. Hij wist te bewijzen dat het onderzoek van de regering ‘klaarblijkelijk vooringenomen’ was. Degene die het onderzoek leidde was bevriend met één van de vrouwen die klacht neerlegden. Sturgeon zelf overtrad de regels door officieuze (niet publiek gemaakte) ontmoetingen met haar voorganger te organiseren, iets wat niet geoorloofd is als er een intern onderzoek loopt.
De procedurefouten waren zo zwaarwegend dat Salmond een schadevergoeding kreeg ter waarde van 500.000 pond.
Wat maakte de doorgaans behoedzame Sturgeon zo roekeloos? Ze was een vroege medestander van MeToo#, verstrakte de gedragsregels binnen haar diensten en binnen de Schotse overheid. Ze was blijkbaar zelf overtuigd dat de klachten tegen Salmond gegrond waren.
Tot begin deze week hing een lange gevangenisstraf boven het hoofd van Salmond. Hij had zich tijdens de gerechtelijke procedure helemaal uit de partij teruggetrokken. Nu hij vrijuit gaat, kan hij een terugkeer naar partij en politiek overwegen.
Maakt hij kans om Sturgeon naar de kroon te staan?
Hij komt niet onbeschadigd uit zijn proces. Hij werd dan wel vrijgesproken van de aanklachten, maar hij kwam uit getuigenissen tevoorschijn als een koleriek man, een bullenbak die zijn ondergeschikten geregeld kleineerde en bijwijlen tot tranen voerde. Medestanders zeggen dat hij op wraak zint, dat hij misschien een nieuwe procedure begint om nogmaals een schadevergoeding te ontvangen. Op zijn minst. De macht opnieuw overnemen is misschien wat ver gedroomd, maar hij kan via zijn fractie in de partij de huidige prime minister het leven zuur maken.
Sturgeon zit nog wel stevig in het zadel. Ze scoort goed in de coronacrisis, die ze met meer aplomb en duidelijkheid begeleidt dan Boris Johnson dat in Londen doet. Maar de machtsconcentratie rondom haar, met haar echtgenoot op een cruciale post in de regeringspartij, wekt toch vragen op. Veel hangt af van de komende onderzoeken, en of die inderdaad bewijzen van onbetamelijk gedrag van Sturgeon opleveren.
De huidige first minister had in deze kwestie al enkele keren geluk. In de eerdere fasen, toen het geklungel in haar ploeg leidde tot een schadevergoeding van 500.000 pond, overheerste brexit het nieuws, en kreeg het minder aandacht dan kon worden gevreesd. De vrijspraak van Salmond, en het dreigend intern conflict in de SNP, vallen samen met de coronacrisis. Opnieuw ligt de aandacht elders.
Ze kan hopen dat haar geluk aanhoudt tot volgend jaar, wanneer de Schotten naar de stembus gaan en een nieuw Schots parlement verkiezen.
Corona even beu? Hier vindt u al ons andere nieuws
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
