Welkom in Donald Trumps universum van de MAGA-media: ‘Ik geloof in wraak’

President Biden is seniel, zo corrupt als een maffiabaas, en wil voorleesuurtjes door travestieten in alle Amerikaanse scholen. Welkom op Trump-tv, waar de glorieuze terugkeer van Donald Trump ophanden is.

Het Golden Egg Pancake House is alles wat een behoorlijke Amerikaanse diner hoort te zijn. Het etablissement in Surfside Beach, South Carolina biedt zijn klanten een keurig houten parket, mondige obers en spiegeleieren ter grootte van frisbees. Geen betere plek voor Fox & Friends om de tenten op te slaan.

De populaire ochtendshow van het conservatieve nieuwskanaal Fox News heeft het restaurant tot aan de nok doen vollopen. Schouder aan schouder hebben oudere, niet zelden gezette South Carolinians zich achter een stevige maaltijd verschanst. Wanneer de Fox & Friends-jingle weerklinkt, wordt enthousiast naar de camera gezwaaid. Veel ontbijters zijn getooid in de Amerikaanse kleuren of dragen de kenmerkende rode Make America Great Again-petjes waarmee Donald Trump campagne voert. ‘Er staan zelfs mensen buiten!’ verzekert Fox-verslaggever Lawrence Jones.

Fox & Friends lijkt een soort kabbelende koffieklets, maar dan eentje waarbij de samenzweringstheorieën je om de oren vliegen. Het is de show die het tekenfilmfiguurtje Spongebob Squarepants ooit een klimaatpropagandist noemde, en waar Donald Trump tijdens Obama’s presidentschap voortdurend de samenzweringstheorie verspreidde dat Obama niet in Amerika is geboren. Onder Trumps presidentschap was Fox & Friends zowat Trumps officieuze communicatiekanaal.

In 2022 verweet Trump Fox & Friends overgelopen te zijn ‘naar de duistere zijde’, omdat het programma gunstige peilingen voor Trumps tegenkandidaat Ron DeSantis hadden getoond. De plooien lijken intussen gladgestreken. Wanneer Jones het publiek drie dagen voor de primary in South Carolina vraagt wie van plan is om op Nikki Haley te stemmen, steekt een drietal dapperen weifelend de hand op. Wanneer hij vraagt wie op Donald Trump stemt, stijgt een stormachtig gejoel op. ‘Dit is Trumpland, folks’, concludeert Jones.

Babytrapjes

Terwijl Fox News zich altijd al profileerde als dé spreekbuis van elke rechtgeaarde conservatief is de voorbije jaren rondom een universum ontstaan van steeds radicalere televisiezenders, podcasts en websites. Het is een medialandschap waarin schermgezichten en politici benadrukken hoe goed ze met elkaar bevriend zijn, en waarin dezer dagen alles draait rond de onvermijdelijke terugkeer van Donald Trump. ‘Voor de gemiddelde Amerikaan is dit een volslagen vreemd universum’, zegt Rachel Blum, die aan de Universiteit van Oklahoma onderzoekt hoe de Tea Party de Republikeinse partij heeft overgenomen. ‘Als je niet tot het MAGA-universum behoort, is de kans groot dat je nog nooit van al die figuren hebt gehoord. Maar als je zelf een MAGA-fan bent, is de kans groot dat je uitsluitend MAGA-media consumeert.’

Op zenders als Fox, Newsmax en One America Network wordt Biden voortdurend weggezet als een seniele, kwijlende bejaarde. ‘Het lijkt wel alsof ze naar een bingoavond gaan’, meesmuilt Fox-presentator Sean Hannity, terwijl hij beelden toont van Joe en Jill Biden die arm in arm naar het presidentiële vliegtuig wandelen. Hannity vervolgt dat Biden ‘de babytrapjes achteraan het vliegtuig’ gebruikt en ‘sneakers met extra dikke zolen’ draagt, om te verhinderen dat hij valt. ‘Hij is aan het aftakelen terwijl we erop staan te kijken’, beaamt studiogast Stephen Miller, de adviseur die Trumps migratiebeleid uittekende.

Peetvader Biden

Die kennelijk seniele Biden is tegelijk het meesterbrein achter ‘the corrupt Biden crime family’, zoals het radicaal-rechtse One America Network haar noemt. Beelden waarop Joe Biden zijn broer of zoon omhelst, worden in zwart-wit getoond, met muziek uit The Godfather op de achtergrond. Er wordt gretig ingezoomd op het liederlijke leven en de gerechtelijke problemen van Hunter Biden, die ervan beschuldigd wordt de invloed van zijn vader misbruikt te hebben. Verschillende schermgezichten wijzen erop dat Joe Biden ‘verschillende huizen’ heeft, hoewel hij als senator slechts 174.000 dollar (ongeveer 160.500 euro, nvdr) verdiende. Ook op Fox beschuldigt Sean Hannity de zoon van Biden van drugsgebruik. Als bewijs toont hij een foto van een kunstwerk waarop houtzaagsel in lijntjes is neergelegd. ‘Lijkt dit volgens u echt op zaagsel?’ vraagt Hannity aan zijn publiek. ‘Beslist u maar.’

Trumps vele gerechtelijke problemen worden afgedaan als een heksenjacht, een complot van de zogenaamde Deep State om hem uit te schakelen. Mike Huckabee, voormalig gouverneur van Arkansas en een ware MAGA-hardliner, noemt de rechtszaken tegen Trump een complot van ‘de FBI, de CIA, de belastingdienst en het ministerie van Justitie’. ‘Hoe meer ze Donald Trump proberen neer te halen, des te sterker wordt hij’, aldus Huckabee. ‘Trump is de enige die dit land kan organiseren en teruggeven aan de mensen die in hem geloven.’ Op verschillende media wordt Trump vergeleken met Aleksej Navalny, de opposant die zopas door het Russische regime in een strafkamp werd vermoord.

Terreuraanval op til

Real America is nauwelijks twintig seconden bezig en Dan Ball is al razend. De oorzaak van zijn woede is Joe Biden. Door diens klunzige terugtrekking uit Afghanistan en zijn ‘zwakte tegenover Iran’ heeft hij Amerika te schande gemaakt. ‘Een terreuraanval op Amerika is onvermijdelijk’, weet de presentator, die met enige verbeelding zou kunnen doorgaan voor een kortgeknipte versie van David Hasselhoff. Hij verontschuldigt zich bij de familie van de Amerikaanse soldaten die in Irak en Afghanistan kennelijk voor niets zijn gesneuveld. ‘Deze president is het grootste stuk…’, knarsetandt een rood aanlopende Ball, waarna hij een veelzeggende pauze laat vallen.

Zoals zowat alle Trumpgezinde media pakt ook One America Network van Ball uit met Bidens ‘border crisis’. Biden wordt ervan beschuldigd dat hij de grens wagenwijd heeft opengezet. Tussen de verschillende media ter rechterzijde lijkt een opbod aan de gang. ‘Fox News stelt dat er onder Biden 7,2 miljoen migranten het land zijn binnengekomen’, zegt Dan Ball. ‘Bij One America Network denken we dat het er 10,5 miljoen zijn.’ Hoe het netwerk aan dat cijfer komt, wordt niet verduidelijkt. Ball haalt er zelfs enkele zwarte anti-migratie-activisten bij. ‘Bidens migratiecrisis is een verraad aan de zwarte Amerikanen’, zegt Dom Lucre, een rapper en QAnon-aanhanger. ‘De Civil Rights Movement was een manier om zwarten afhankelijk te maken. Democraten willen zwarten en zwarte welvaart uitroeien.’

Op Newsmax ziet Chris Salcedo, die door zijn eigen tv-kanaal wordt neergezet als America’s liberty loving Latino, nog een grotere bedreiging: de LGBTQIA-beweging. ‘Anti-Amerikaanse engerds willen voorleesuurtjes door travestieten normaliseren voor uw kinderen’, waarschuwt hij in zijn Chris Salcedo Show. Ten bewijze geeft hij het voorbeeld van een pedofiel uit Wisconsin die in zijn vrije tijd carrière maakte als ‘anti-katholieke dragqueen’. ‘Dit is misschien slechts het topje van de ijsberg’, waarschuwt Salcedo. ‘Onze kinderen worden door de Democraten opgediend als een soort all-you-can-eat-buffet.’ De conclusie van Salcedo’s betoog is, zoals in alle voorgaande afleveringen, helder. ‘Take your country back is geen slogan. Het is een plicht.’

Redder Trump

Laura Ingraham straalt wanneer het applaus uitsterft. Op 21 februari bestaat The Ingraham Angle, het dagelijkse praatprogramma dat ze al bijna 25 jaar presenteert, uit een lang interview met Donald Trump. Ingraham, een van Trumps luidruchtigste cheerleaders tijdens zijn presidentschap, is vastberaden haar gesprekspartner in de bloemen te zetten.

Donald Trump is in zijn element. Waar de voormalige president tijdens zijn campagne vaak zonder al te veel samenhang in het rond lijkt te kakelen, presenteert hij deze avond de meest innemende versie van zichzelf. ‘We hebben een land dat aan het sterven is’, stelt Trump bezorgd. ‘We zijn een falende natie, een natie in verval.’ Hij spreekt zijn medeleven uit met een stel ouders wier dochter vermoord is door ‘een illegale migrant’ die onder Trump werd uitgezet, maar onder Joe Biden terug het land binnenkwam – ‘so sad’, aldus de voormalige president. ‘Alles was goed toen ik president was’, aldus Trump. ‘We hadden de beste tewerkstellingscijfers. De beste grenscontroles. Het land stond net op het punt om opnieuw samen te komen. Zonder covid was het allemaal niet gebeurd.’

Na het gesprek verzamelt Ingraham vijf South Carolinians die nog twijfelden over hun stem in de voorverkiezingen. Die twijfel is weg, klinkt het unisono: enkel met Trump wordt dit land opnieuw groots. Een van de zwevende kiezers toont zich bijzonder onder de indruk van het feit dat Trump een uur lang geen enkele politieke tegenstander heeft uitgescholden. Een andere looft Trumps vechtlust en energie.

Was Fox voorheen een zender die een breed scala van conservatieven aan het woord liet, dan geldt nu het motto dat buiten Donald Trump geen heil mogelijk is. Nikki Haley, nochtans een onverdachte Republikeinse hardliner, krijgt bakken kritiek omdat ze het aandurft het tegen Trump op te nemen. Laura Ingraham herhaalt in haar show meermaals dat Haley maar beter ruim baan maakt voor Trump. Lisa Boothe, een ander Fox-gezicht dat voortdurend Trumps lof zingt, beschuldigt Haley ervan ‘enkel aaitjes te willen’ van de ‘lamestream media’. ‘We hoeven niet zo te leven’, begint Boothe haar lofzang op de voormalige president. ‘We kunnen een sterke economie en een sterke grens hebben. We kunnen opnieuw gerespecteerd worden als natie. Maar dat kan enkel als we verandering krijgen in het Witte Huis, en die verandering is Donald Trump.’

Naast Trumps oude bondgenoten dingen ook heel wat oude tegenstanders ondertussen naar diens gunsten. ‘We waren beter af onder Trump’, zegt Tim Scott, een voormalige presidentskandidaat die Trump in 2021 nochtans niet steunde toen die de verkiezingsuitslag probeerde te annuleren. ‘Republikeinen moeten Amerika redden van de chaos van Joe Biden. We hebben opnieuw vier jaar Trump nodig.’ Ook Lindsey Graham, de bondgenoot die tegen Trump getuigde in het onderzoek naar Trumps pogingen om de verkiezingen te vervalsen, verzekert zijn publiek dat ‘de nachtmerrie bijna voorbij is’: ‘Dit is de meest geschikte man om de Verenigde Staten te leiden.’ Zelfs Ron Desantis, die als tegenkandidaat van Trump meermaals tot op het bot vernederd werd, verzekert het Fox-publiek dat Amerika zonder Trump verloren is.

Businessmodel

Zelfs tijdens de reclameonderbrekingen laat Dan Ball zijn publiek niet los. Zo maakt hij reclame voor Goldco, een bedrijf van Fox-presentator Sean Hannity dat mensen assisteert om hun spaargeld om te zetten in goud of zilver. ‘Zeg ze maar dat Dan Ball je heeft gestuurd’, knipoogt de presentator.

Die opmerkelijke vermenging van reclame en nieuwsduiding is niet toevallig, meent Barbara McQuade, professor strafrecht aan de Universiteit van Michigan. ‘MAGA-media zijn in belangrijke mate een businessmodel.’ McQuade, die onlangs met Attack from within een boek publiceerde over hoe desinformatie werkt, verwijst naar de schadevergoeding van maar liefst 787,5 miljoen dollar die Fox News in 2023 aan Dominion moest betalen. Dominion is het bedrijf achter de kiescomputers die tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen gebruikt werd. Het spande de zaak in nadat verschillende Fox-schermgezichten de samenzweringstheorie verspreidden dat de kiescomputers geprogrammeerd waren om Trump de overwinning te ontfutselen.

‘Uit de onderlinge e-mails bleek dat de Fox-pundits maar al te goed wisten dat het kiesfraudeverhaal flauwekul was’, aldus McQuade. ‘Toen Fox op verkiezingsdag aankondigde dat Biden in Arizona had gewonnen, waardoor het duidelijk was dat Trump de verkiezingen niet zou winnen, merkten ze dat hun publiek afhaakte’, aldus McQuade. ‘Hun publiek weigerde te aanvaarden dat Trump zou verliezen, en zapte naar nog rechtsere media die wél nog in Trumps overwinning geloofden.’ Uit de e-mails die bij de Dominion-rechtszaak openbaar werden gemaakt, bleek dat er maar weinig ware gelovigen zijn bij Fox. Tucker Carlson, het voormalige Fox-anker dat tegenwoordig zijn eigen netwerk vol samenzweringstheorieën heeft, had het in e-mails over zijn afkeer van Trump. Ook Laura Ingraham en Sean Hannity getuigden dat ze de beschuldingen van kiesfraude ‘totaal geschift’ vonden. ‘Fox heeft een monster gecreëerd, en weet nu niet meer hoe het dat monster weg kan krijgen’, zegt Blum. ‘Ze hebben bij Fox Trump opgehemeld, en beseffen nu dat ze niet meer terug kunnen. Ze zitten met een enorm probleem: ze kunnen niet verder naar rechts opschuiven omdat ze anders commerciële inkomsten verliezen, maar door hun steun voor Trump ze zijn ze gecompromitteerd voor het politieke midden.’

FBI en CIA ontmantelen

Voor Sebastian Gorka is het nu al een uitgemaakte zaak. De voormalige Trumpadviseur, die tegenwoordig de Gorka Reality Check presenteert op Newsmax, heeft het tweede Trumpkabinet alvast samengesteld. Steve Bannon, Trumps oude spindoctor, moet opnieuw de lijnen uitzetten, vindt Gorka, die voortdurend aan Trump refereert als ‘mijn ex-baas’. Ben Carson, de neurochirurg die onder Trump minister van Huisvesting was, moet ‘de transgenderziekte verwijderen uit onze gezondheidszorg’ en Michael Flynn, de Nationale Veiligheidsadviseur die veroordeeld werd voor contacten met Russische inlichtingendiensten, moet ervoor zorgen ‘dat er geen subversieve elementen in de volgende regering zitten’. Tussendoor overlegt hij met zijn gasten over hoe de FBI en de CIA zo vlot mogelijk ontmanteld kunnen worden.

Op MAGA-media twijfelt niemand erover dat de meeste Amerikanen aan hun kant staan. ‘Wij zijn de meerderheid’, zegt Matt Schlapp, de organisator van de radicaalrechtse CPAC-conferentie aan Gorka. ‘Als iedereen die van Amerika houdt het juiste doet, zullen we een fantastische overwinning boeken.’ Ook Fox-gezicht Charles Hurt vertelt bij Hannity dat de Republikeinen enkel kunnen winnen. ‘Als de presidentsverkiezing puur over de standpunten zou gaan, zouden we tachtig procent van de stemmen halen’, vertelt hij. ‘Niemand wil de wereld die Biden ons heeft gegeven.’

Maar tegelijk krijgen Trumpaanhangers voortdurend te horen dat de hele wereld tegen hen is en dat Republikeinen worden vervolgd. ‘Daarom geloven zoveel Republikeinen probleemloos dat de vorige presidentsverkiezing vervalst werd’, zegt Rachel Blum. ‘Ze aanvaarden de uitslag enkel als hun kandidaat wint. Voor een democratie is dat enorm problematisch.’

Het is maar de vraag of een eventuele Trump-overwinning in november voldoende zal zijn. Sommige schermgezichten willen nu al verder gaan. ‘Ik geloof in wraak’, zegt Cara Castronuova, een voormalig bokskampioene die tegenwoordig carrière maakt op Newsmax. ‘Kijk naar wat Republikeinen de voorbije drie jaar hebben moeten verduren. Als we weer aan de macht komen, moeten we achter Biden en Obama aangaan zoals zij dat met onze president hebben gedaan.’