‘Kijk eens aan, nu bewapent Israël hulpbehoevend Europa’

Voortdurend gaat de aandacht uit naar de talrijke problemen die Israël heeft. Maar de groeiende wapenexport maakt duidelijk dat Israël eindelijk is geaccepteerd als staat. Een land dat betrouwbaar wordt geacht om de middelen te leveren waarmee je je kunt beschermen, schrijft Robbert de Witt.

Stiekem was de onderlinge wapenhandel een enorme doorbraak in de gespannen relatie tussen beide landen. Maar het bleef stiekem, want noch de Duitse regering, noch de Israëlische regering wilde in de jaren vijftig en zestig dat dit bekend zou worden.

De Duitsers verkochten tanks, artillerie en marineschepen aan Israël. Die Duitse schepen werden overigens in het Verenigd Koninkrijk gebouwd, en er mochten geen merktekens op staan. Want dat de jonge Joodse natie – de staat Israël werd uitgeroepen in 1948 – Duits oorlogstuig kocht, lag niet lekker bij de bevolking.

Het was in de jaren vijftig en zestig immers nog maar kort geleden dat Duitsers hadden geprobeerd het gehele Joodse volk uit te roeien. En nu zouden de overlevenden met getrokken portemonnee naar Berlijn moeten gaan, om te betalen voor hún wapens? Uit geclassificeerde documenten die pas in 2014 werden vrijgegeven, blijkt dat de Israëlische regering zelfs kranten en andere media maande niet te berichten over de wapendeals, omdat die zo gevoelig lagen.

Omgekeerd wilde ook Berlijn liever stilhouden dat het de Joodse natie hielp zich te beschermen tegen de Arabieren. Duitsland was na de vernietigende nederlaag in 1945 vooral bezig met economische wederopbouw. En de Duitsers vreesden dat hun economische belangen in Arabische landen zouden worden geschaad als bekend zou worden dat zij de Israëli’s geavanceerde militaire middelen verkochten.

Vijftig jaar later zijn de rollen volledig omgedraaid. Onlangs werd bekend dat Duitsland voor ruim 4 miljard euro het Israëlische antiraketsysteem Arrow 3 koopt. Het is de grootste wapendeal ooit voor de Israëli’s. Met Arrow 3 hoopt Duitsland zich te kunnen beschermen tegen langeafstandsraketten uit bijvoorbeeld Rusland.

Tijdens zijn eerste officiële bezoek aan Jeruzalem zei de Duitse bondskanselier Olaf Scholz vorig jaar dat ‘elke Duitse regering verantwoordelijkheid draagt voor de veiligheid van de staat Israël’. Nobele woorden, maar in het licht van de miljardendeal ook gedateerd. Omdat Duitsland – net als zoveel Europese landen – de eigen defensie heeft verwaarloosd, moet het nu met een grote koffer vol euro’s naar Jeruzalem voor zijn veiligheid.

Duitsland is geen uitzondering. Ook de Tsjechen en Finnen kopen Israëlische raketten. En afgelopen mei maakte Nederland bekend dat het ter waarde van ruim 300 miljoen euro 20 PULS-artilleriesystemen van Israël koopt. Minister van Defensie Yoav Gallant was tevreden en hoopt dat de deal ‘de banden tussen beide landen en de positie van Israël in de wereld versterkt’.

(Lees verder onder de preview.)

Dat laatste zei hij niet zomaar. Want voor Israël, dat een groot deel van zijn 75-jarige bestaan in delen van de wereld een paria was, zijn wapendeals van groot belang. Niet alleen financieel. De gedachte is dat landen die elkaar wapens verkopen, niet snel oorlog zullen voeren maar eerder meer begrip voor elkaar krijgen. Ten eerste omdat je elkaar moet vertrouwen als je zeer geavanceerde militaire technologie deelt. Ten tweede omdat er vaak personeel meekomt met zulke wapensystemen, en er zijn langjarige onderhoudscontracten mee gemoeid. Intensief contact leidt tot meer wederzijds begrip.

Israël verkocht vorig jaar voor ruim 12 miljard euro aan wapens, een record. Europese landen – Duitsland voorop dus – zijn goed voor 30 procent van de aankopen. Maar veelzeggend is dat Europa op de voet wordt gevolgd door Arabische landen, die inmiddels een kwart van de Israëlische wapens kopen. Het gaat vooral om landen die sinds de Abraham-akkoorden – ja, dat succesvolle initiatief van de verguisde Donald Trump – hun betrekkingen met Israël hebben genormaliseerd: Marokko, Bahrein en de Verenigde Arabische Emiraten.

Voortdurend gaat de aandacht uit naar de talrijke problemen die Israël heeft. Er zijn hevige interne ruzies, en altijd is er de dreiging van geweld tussen Israël en de Palestijnen. Klopt allemaal, maar dat ontneemt ook het zicht op het internationale succes van Israël.

Want de groeiende wapenexport maakt duidelijk dat Israël eindelijk is geaccepteerd als staat. Een land dat betrouwbaar genoeg wordt geacht om de middelen te leveren waarmee je je kunt beschermen.