Keir Starmer is geen linkse revolutionair, maar wat dan wel?

Wie is Keir Starmer (61), de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk, precies?

Overal waar Sir Keir Starmer zich afgelopen tijd op verkiezingspad begaf, was het feest. Op mokken, op folders en op lessenaars is de Union Jack zichtbaar. Een cartoonist van weekblad The Spectator beeldde de Labour-leider af als een soort Superman, met een Union Jack-broek en een Union Jack-cape.

Zijn vlagvertoon gaat zover dat er in de linkervleugel van de partij onrust is ontstaan, want in die kringen wordt de Britse vlag geassocieerd met nationalisme. Ook zou het Britse moslims en andere minderheden van de partij vervreemden.

Dat gemopper komt Starmer niet eens slecht uit. Door de driekleur te omarmen, zoals Tony Blair dat een kwart eeuw terug deed met Cool Britannia, wil de sociaaldemocraat duidelijk maken dat zijn Labour-partij vaderlandslievend is.

Tevens moeten weifelende kiezers beseffen dat het tijdperk van de uit de partij gezette ­Jeremy Corbyn voorbij is, de socialist die soms meer loyaliteit leek te hebben met ’s lands vijanden – van Hamas tot Vladimir Poetin. Om dezelfde reden probeert Starmer het antisemitisme binnen de partij uit te roeien.

Sir Keir Rodney Starmer (Southwark, 1962). Is sinds 2020 partijleider van Labour en sinds 2015 lid van het Lagerhuis. Werkte eerder als advocaat en was tussen 2008 en 2013 hoofdaanklager voor Engeland en Wales.

‘Een Blair zonder Flair’

Starmer is dus geen Corbyn. De vraag wie Sir Keir Rodney Starmer dan wel is, valt lastiger te beantwoorden. ­Nigel Farage omschreef de premier-in-wording als ‘een Blair zonder de flair’. Oud-premier Boris Johnson mocht Starmer graag Captain Hindsight noemen, vanwege diens veronderstelde ­gewoonte om achteraf zijn gelijk te halen.

Op campagnepad gaat er geen debat of toespraak voorbij waarin Sir Keir zich niet presenteert als ‘zoon van een ge­reedschapsmaker’, om te benadrukken dat hij toch echt uit de arbeidersklasse komt.

Wat dat betreft is hij niet zo blij met de ‘Sir’ die hij voor zijn naam mag zeggen, iets wat de Conservatieven maar al te graag doen.

Deze eretitel kreeg hij tien jaar geleden van koningin Elizabeth voor zijn verdiensten voor het rechtssysteem. Starmer was jarenlang Queen’s Counsel (topadvocaat) en groeide uit tot hoofdaanklager. Op dit punt doet Starmer, ­afgevaardigde voor het Noord-Londense kiesdistrict Holborn & St Pancras, denken aan Blair en enkele andere Labour-prominenten. Tot de partij behoren ­opvallend veel advocaten uit Noord-Londen.

Keir Starmer fileerde Johnson

Zijn eerste grote zaak was in de jaren negentig, toen hij, pro deo, twee leden van Greenpeace London bijstond die door fastfoodketen McDonald’s ­wegens laster voor de rechter waren gedaagd, een zaak die tot in Straatsburg werd gevoerd. Zijn juridische staat van dienst werkt ook tegen hem. Zo adviseerde hij de haatprediker Abu Qatada bij diens ­pogingen om deportatie te voorkomen.

In zijn tijd als hoofdaanklager bij justitie werd besloten om de beruchte BBC-presentator en pedofiel Jimmy Savile niet te vervolgen, maar dat zou buiten Starmer om zijn gegaan.

Starmer gebruikte zijn ervaring als ­advocaat door Boris Johnson te fileren in het Lagerhuis ten tijde van de coronacrisis. Starmer werd geholpen door de afwezigheid van Kamerleden, waardoor het meer leek op een rechtszaal dan op een theater.

Tijdens een recent televisiedebat met Rishi Sunak liet hij de oud-premier elf keer beweren dat onder Labour de belastingen met 2.000 pond per huishouden zullen stijgen. Een dag later toverde hij een brief van een topambtenaar tevoorschijn waaruit bleek dat dit onjuist was – een typische advocatentruc.

Hoe denkt Keir Starmer over Brexit?

Hoewel Starmer ooit een fel tegenstander was van Brexit, lijkt hij nu terughoudend in het opnieuw aankaarten van de kwestie. De herinnering aan de tumultueuze Brexit-onderhandelingen sterkt Starmer in zijn overtuiging dat een poging om de Europese Unie opnieuw te betreden te riskant zou zijn.

Ook vreest Keir Starmer dat hij veel kiezers in cruciale kiesdistricten zal verliezen als hij belooft Brexit terug te draaien. In 2019 deelde Boris Johnson, een fervent voorstander van Brexit, een enorme verkiezingsklap uit aan links door met de belofte ‘Get Brexit Done’  traditioneel rode districten op Labour te veroveren. In het minder welvarende noorden van Engeland waren velen afkerig van Brusselse regels en arbeidsmigranten van het vasteland.

Keir Starmer wil de kiezers in het noorden definitief terug en dat lukt niet door aan te kondigen dat hij met hangende pootjes teruggaat naar Brussel.

Potentieel probleem: linkervleugel Labour

Hardnekkige kritiek is er op zijn neiging om van mening te veranderen. Sinds Starmer in 2020 het leiderschap overnam heeft hij, zoals de Engelsen dat noemen, geflipflopt over onderwerpen als nationalisering van nutsbedrijven, deelname van transvrouwen in vrouwensport, de aanleg van de hogesnelheidslijn, de vrouwelijke anatomie, studiegelden, huurbescherming en klimaatdoelstellingen.

Opvallend is dat hij er geen problemen mee had om onder Corbyn als woordvoerder Brexit-zaken in het schaduwkabinet te dienen.

Een probleem voor Starmer is dat hij rekening moet houden met Labours linkervleugel. Dat leidde ertoe dat hij samen met zijn linkse, volkse plaatsvervanger Angela Rayner in 2020 ‘op de knie’ ging tijdens de Black Lives Matter-protesten. Ondanks zijn steun aan Israël tijdens de Gaza-oorlog, is Starmer voornemens om de Palestijnse staat te erkennen. Voor zijn rechtse critici zijn dit aanwijzingen dat Starmer, ooit bewonderaar van de Griekse revolutionair Michalis Raptis, nog steeds de linkse idealist is die hij als student en advocaat was.

Allesbehalve revolutionair

De persoonlijke achtergrond van Starmer is allesbehalve revolutionair. Hij bracht zijn jeugd door in het welvarende heuvellandschap onder Londen. Zijn vader, de gereedschapsmaker, was een afstammeling van landarbeiders en jachtopzieners die werkten voor de plaatselijke adel. Zijn moeder was een verpleegkundige die reeds jong een slepende auto-immuunziekte kreeg. Dat het een rood nest was, bleek uit het feit dat ze hun oudste zoon, de tweede van vier kinderen, vernoemden naar de oprichter van de Labour-partij, Keir Hardie.

De jonge Keir voetbalde op weilanden, speelde in een punkband en ging naar een staatsgymnasium. Hij verloor bijna zijn plaats op Reigate Grammar, omdat deze juist in zijn tijd privatiseerde. Dat hij kon blijven, was te danken aan een beurs. Op campagnepad door de graafschappen waar zijn partij terrein moet veroveren op de Tories, mag hij dan ook graag lyrisch spreken over zijn jonge jaren. ‘De verbondenheid op het platteland, dat is het beste van dit land,’ verklaarde hij recent in Sussex. Met de Britse vlag op de achtergrond.