Kamala Harris wordt ‘running mate’ van Biden: ‘Een veilige keus, maar tóch historisch’

Na maandenlange beraadslagingen heeft Joe Biden zijn keus nu dan toch gemaakt: Kamala Harris is zijn running mate, en wordt dus vicepresident als Biden in november de presidentsverkiezingen wint. De keuze mag geen verrassing heten, maar is op verschillende manieren toch een primeur.

De 55-jarige Kamala Harris (spreek uit: KAM-uh-la) staat al sinds ze in december haar eigen presidentscampagne staakte prominent op de lijstjes met mogelijke vicepresidenten. Ze is een politica die met haast iedereen in de Democratische Partij wel overweg kan: qua beleidsvoorstellen viel haar campagne ongeveer tussen het progressieve kamp van Bernie Sanders en het gematigde kamp van Joe Biden in.

Neem bijvoorbeeld het zorgstelsel: Harris stelde voor om voor iedereen een overheidsverzekering beschikbaar te maken, maar om ook concurrentie van de privésector toe te laten. Die vis-noch-vlees-aanpak leverde haar in aanloop naar de voorverkiezingen weliswaar weinig aanhangers op, maar maakt haar perfect als nummer twee.

Politiek analist Amy Walter van de onderzoeksgroep Cook Political Report omschreef de keuze voor Harris dinsdag beknopt als ‘zowel veilig/conventioneel als historisch’.

Harris is de eerste zwarte vrouw die namens een grote partij op de stembiljetten zal verschijnen, een wapenfeit dat zal zorgen voor de nodige media-aandacht. De Biden-campagne zal hopen dat de primeur ook zorgt voor een hogere opkomst in de Afrikaans-Amerikaanse gemeenschap.

Kritiek vooral van links

De pogingen die de Trump-campagne dinsdag direct lanceerde om Harris af te schilderen als ‘radicaal links’ zullen vermoedelijk niet ver komen. Tijdens de Democratische nominatiestrijd ontving zij juist veel kritiek van links vanwege haar verleden als taaie openbaar aanklager en minister van Justitie in Californië. Toen was Harris volgens progressieve Democraten te gretig met het eisen van strenge straffen, ook voor drugsmisdaden. Pas in 2018 sprak Harris zich uit voor legalisering van marihuana, ruim nádat het in Californië legaal was geworden om een jointje op te steken.

Daarom schreef USA Today-columnist Ruben Navarette maandag nog dat Biden en Harris een ‘desastreus duo’ zouden zijn. ‘Amerika heeft een oplossing voor zijn strafrechtelijk systeem nodig, niet nog een pijnlijke herinnering aan hoe gebrekkig het eigenlijk is.’

Overigens heeft Harris zich in de afgelopen jaren duidelijk geprofileerd als voorstander van strafrechtelijke hervormingen. Nu pleit ze voor een einde aan het systeem van massa-opsluiting van drugscriminelen en voor hervormingen om politiegeweld tegen (zwarte) Amerikanen tegen te gaan.

Maar ook de stelling van Trump-adviseur Katrina Pierson dat Harris is aangesteld als running mate om ‘de anti-politie-extremisten die de Democratische Partij leiden gerust te stellen’ lijkt gezien haar verleden niet veel hout te snijden. Over Harris valt eerder te concluderen dat ze de meest progressieve kiezers minder aanspreekt.

Biden zal hopen dat de algemene afkeer van Trump onder die kiezers genoeg is om ze toch naar de stembus te lokken. Volgens peilingen lijkt die strategie voorlopig te werken; hoewel minder Biden- dan Trump-aanhagers zeggen enthousiast te zijn over hun keuze, zijn toch meer mensen van plan om op de Democraat te stemmen.

Hoe belangrijk is VP-keuze?

Dan rest nog de vraag hoe belangrijk de running mate nou eigenlijk is in de verkiezingsstrijd. Het moge duidelijk zijn dat kiezers toch vooral een kruisje komen zetten naast de bovenste naam op het stembiljet. De naam daaronder nemen ze vaak op de koop toe.

Toch kan een vice-president ervoor zorgen dat het makkelijker wordt voor een presidentskandidaat om bepaalde bevolkingsgroepen aan te spreken, zo bleek vier jaar geleden nog maar eens. Mike Pence, toen de running mate van Trump, wordt nu gezien als één van de redenen dat de president het zo goed doet bij evangelische kiezers. ‘Mike Pence is het 24-karaats-gouden model van wat wij willen zien in een evangelisch politicus’, zei Trump-adviseur Richard Land twee jaar geleden tegen The Atlantic. Mede dankzij Pence lukte het Trump om een goede indruk te maken op conservatieve christenen, ondanks zijn twee scheidingen en vulgaire uitspraken over pussy-grabbing.

Belangrijkst is echter dat de running mate de presidentskandidaat geen schade berokkent. Hoe dat verkeerd kan gaan toonde Sarah Palin in 2008, toen zij met blunders in media-optredens regelmatig de aandacht afleidde van Republikeins presidentskandidaat John McCain. Uiteindelijk moet een running mate juist vooral de aandacht vestigen op de positieve kanten van de presidentskandidaat.

En dan is er natuurlijk nog de grondwettelijke reden dat een vicepresidentskandidaat nodig is: het feit dat hij of zij in de komende vier jaar zomaar de president kan worden. Voor Joe Biden is dat scenario extra reëel; hij zou 78 zijn tijdens zijn inauguratie in januari, en daarmee de oudste inwoner van het Witte Huis ooit. In Washington wordt al lang gespeculeerd dat Biden slechts voor één termijn van vier jaar president zou willen zijn, en zelfs in die periode kunnen gezondheidsproblemen – door een wereldwijde pandemie, om maar wat te noemen – parten gaan spelen.

Biden zelf heeft daarom duidelijk gemaakt dat hij een running mate zocht die ‘op dag één gereed is om president te zijn’. Mocht hij verkozen worden, dan wordt Kamala Harris zijn gedoodverfde opvolger, over vier jaar, acht jaar, of op een minder voorspelbaar moment.