In haar slottoespraak tot de Democratische Conventie legde presidentskandidaat Kamala Harris in grote lijnen haar plannen voor. Opmerkelijk: ze zal het behoorlijk conservatieve migratiecompromis uitvoeren dat eerder dit jaar in het Congres werd uitgewerkt, en dat door Donald Trump werd tegengehouden.
Kamala Harris wilde de Conventiegangers en de tv-kijkers inzicht bieden in haar levensverhaal, en in de hoofdlijnen van haar beleid.
Haar levensverhaal is eigenlijk dat van een nieuwe familie, van mensen die hun voorbestemde pad (een gearrangeerd huwelijk en een terugkeer naar India voor haar Indiase moeder) niet volgen, door omstandigheden of als keuze, en in een andere gemeenschap belanden, waar familie nog altijd een rol speelt, maar waar niet-bloedverwanten een bijna even grote of soms grotere rol spelen. Toen haar moeder na haar scheiding lange dagen moest werken, waren het precies die niet-bloedverwanten die Kamala opvingen, haar nieuwe dingen leerden kennen en zoals bijvoorbeeld schaken. Dat speelde ook in haar eigen huwelijk, met stiefkinderen en met een ex van haar echtgenoot, die hielp aan een filmpje voor de Conventie. Harris stelde dat verhaal niet expliciet tegenover Donald Trump en zijn terugkeer naar een Amerika uit het verleden, maar het contrast was duidelijk.
‘Een kostbare kans’
Hoe zal Harris regeren?
Als een ‘realistische, praktische’ leider, zei ze, ‘met gezond verstand’, die alle Amerikanen zal vertegenwoordigen. Dat laatste is wat ongeveer alle presidentskandidaten betogen, maar Harris vulde het ook in: ‘Ons land heeft met deze verkiezing een kostbare, vluchtige kans om de bitterheid, het cynisme en de verscheurende gevechten uit het verleden achter zich te laten. Een kans om een nieuw pad voorwaarts uit te tekenen. Niet als leden van een partij of fractie, maar als Amerikanen.’ Hier schetste ze wel expliciet het contrast met Donald Trump. ‘In vele opzichten is Donald Trump geen ernstig man.’ Maar als hij opnieuw in het Witte Huis belandt, zullen de gevolgen ‘extreem serieus zijn’. Ze verwees, zoals zovelen op de Conventie, naar Project 2025, als blauwdruk van wat de Republikeinen en Donald Trump willen realiseren (Trump probeert zich te distantiëren van dat Project), met een Trump die in 2020 al bereid was om de stemmen van kiezers te negeren.
Harris hield haar toespraak vrij kort, minder dan 40 minuten, of half zo lang als de toespraak die Trump voor zijn Conventie hield. Het was minder vrolijk dan haar optredens als presidentskandidaat tot dusver. Over abortus, wellicht het belangrijkste thema van de Conventie, richtte ze zich tot Republikeinen die vrouwen beperkingen opleggen: ‘Simpel gezegd, ze zijn wel gek. (…) Waarom vertrouwen ze vrouwen niet? Wij vertrouwen vrouwen.’
Heel kort herhaalde ze wat ze al over haar economisch programma had gezegd: ze wil de middenklasse versterken met belastingvermindering voor lagere inkomens, en zal een programma lanceren om miljoenen huizen te bouwen, met subsidies voor wie een eerste huis koopt en zo het tekort aan woningen op te lossen.
‘Het sterkste leger ter wereld’
Dat is allemaal vertrouwd Democratisch programma. Maar toen het over veiligheid en grenzen ging, toonde Harris zich fors centrumrechts. ‘Als opperbevelhebber zal ik ervoor zorgen dat dit land het sterkste, meest dodelijke (‘lethal’) leger ter wereld heeft.’ Ze betuigde haar steun aan Oekraïne, en omarmde het behoorlijke repressieve compromis dat in het Congres werd bereikt over migratie: als de toestroom van migranten een bepaald quorum overschrijdt gaat de grens grotendeels dicht voor sans-papiers en nieuwkomers. Dat compromis werd slecht ontvangen in de linkervleugel van de Democratische Partij, en bleef dode letter omdat Donald Trump de Republikeinen oplegde het te kelderen. Want, zo zei hij zelf, het kwam slecht uit voor zijn campagne. Dat Harris het oppikt, is opmerkelijk, en kan haar indekken tegen kritiek dat ze te laks is rond migratie. De Conventie juichte haar toe.
Ook haar woorden over Israël en Gaza werden toegejuicht. Het dertigtal uncommitted-afgevaardigden, critici van het Israël-Gaza-beleid van de regering-Biden, kregen geen toestemming om een toespraak te houden op de Conventie. Er kwam evenmin een Palestijnse Amerikaans aan het woord.
Harris hield het bondig. Ze beklemtoonde zowel ‘Israëls recht op zelfverdediging’ als de hoogdringendheid dat het lijden in Gaza stopt. Zij en president Biden, zei ze, ‘werken aan een bestand, waardoor Israël veilig is, de gijzelaars vrijkomen, het lijden in Gaza eindigt, en de Palestijnen hun recht op waardigheid, veiligheid, vrijheid en zelfbeschikking kunnen realiseren’. Of dat volstaat om de ontgoochelde uncommitted-afgevaardigden met de partij te verzoenen, valt af te wachten.
Hoe deed Kamala Harris het?
Goed, al bij al. Het was kort en dat hielp. Voor Harris was het een op voorhand gewonnen wedstrijd. Het publiek in een overvolle, luide zaal was al dagenlang klaar om haar toe te juichen.
De hemden van Walz
Ze moest wel opboksen tegen de supergetalenteerde redenaars die haar voorafgingen, zoals Barack en Michelle Obama, Bill Clinton en Oprah Winfrey. Die hadden de voorbije dagen allemaal uitspraken gedaan die bijbleven. Bill Clinton zei bijvoorbeeld over Donald Trump: ‘Don’t count the lies, count the I’s’. (Tel zijn leugens niet, tel hoeveel keer hij ‘ik’ zegt.) Die uitspraak kwam meer prozaïsch terug bij Harris. De enige persoon die Trump ooit gediend heeft, zei ze, is hijzelf. Barack Obama kreeg instemmend geknik van Gwen Walz, echtgenote van running mate Tim, toen hij vermeldde dat de flanellen hemden van Tim niet door een politieke raadgever zijn uitgekozen. ‘Ze komen uit zijn kleerkast, en ze hebben dingen meegemaakt.’
De meest toegejuichte oneliner kwam van Michelle Obama. Ze dreef de spot met Donald Trump die gezegd had dat migranten ‘zwarte banen’ innemen. ‘Wie zal hem vertellen’, aldus Obama, ‘dat de baan die hij momenteel nastreeft, wel eens een zwarte baan kan blijken te zijn?’
Kamala Harris had geen soortgelijke oneliners te bieden, maar het applaus was er niet minder om.
Tot slot werden er honderden ballonnen neergelaten en daarna was de Conventie gedaan.
Amerikaanse verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier