Jordi Cuixart (43), die sinds 16 oktober 2017 in voorarrest zit, is een van de 12 Catalaanse onafhankelijkheidsleiders die volgende week in Madrid berecht worden voor het organiseren van het referendum op 1 oktober 2017 en de poging tot afscheiding van Catalonië.
Cuixart, leider van Omnium Cultural, een onafhankelijke vereniging van het maatschappelijk middenveld, wordt beschuldigd van opstand en opruiing. De aanklager eist 17 jaar gevangenisstraf tegen hem. Enkele dagen voor dit sterk gemediatiseerd proces, stemde de activist, die vastberadener is dan ooit, in om onze vragen per brief te antwoorden vanuit de gevangenis van Lledoners in de buurt van Barcelona.
Wat is uw gemoedstoestand nu het proces nadert?
Cuixart: ‘Ik ben sereen en rustig. Dit is een proces tegen de democratie en het maatschappelijk middenveld. We zullen dit proces niet gebruiken om onszelf te verdedigen, maar om de Spaanse staat ervan te beschuldigen dat ze de grondrechten schendt met als enige doel de territoriale eenheid te beschermen en de beweging voor het zelfbeschikkingsrecht van Catalonië te criminaliseren.’
‘Ons gevangenschap is nuttig. Daardoor kunnen we de houding van de Spaanse staat aan de kaak stellen.’
‘Op persoonlijk vlak ben ik gelukkig: als politiek gevangene heb ik het voorrecht om voor een rechtvaardige zaak te vechten. Ik ben bereid om veroordeeld te worden en enkele jaren in de gevangenis door te brengen voor de vrijheid van Catalonië. Ons gevangenschap is nuttig. Daardoor kunnen we de houding van de Spaanse staat aan de kaak stellen. Ik weet dat het moeilijk zal zijn, maar historisch gezien is er in de strijd voor democratie nooit plaats geweest voor verdriet of klaagzangen.’
Bent u na 15 maanden voorlopige hechtenis een andere man?
Cuixart: ‘De gevangenis is geen gemakkelijke ervaring, maar ik haal er een aantal positieve dingen uit. Ik ben mijn angst kwijt en ik beleef het heden voluit. Eens je beseft dat je niet langer bang bent, voel je je vrij en dat is wat me in de gevangenis is overkomen.’
Laten we terugkeren naar het referendum van 1 oktober 2017. Was het een vreedzame revolutie? Een eenvoudige mobilisatie? Een poging tot eenzijdige afscheiding?
Cuixart: ‘De beweging van Catalonië voor het zelfbeschikkingsrecht is altijd vreedzaam geweest. We kunnen inderdaad spreken over de Democratische Revolutie. Wat er op 1 oktober gebeurde was een uiting van deze beweging: een oefening in burgerlijke ongehoorzaamheid, vergelijkbaar met de burgerrechtenmarsen in de Verenigde Staten in mei 1968, de strijd om het vrouwenstemrecht of de beweging voor de afschaffing van de militaire dienstplicht. Stemmen om te beslissen over de toekomst ervan is de meest vreedzame manier die er bestaat. Het is belangrijk om te benadrukken dat we altijd openstaan voor een dialoog, maar laten we niet vergeten dat 80% van de bevolking van mening is dat de oplossing van het conflict een referendum over zelfbeschikking met de staat is. Onderdrukking is vooralsnog de enige reactie van de staat geweest. Het is een wanhopig antwoord dat de zwakheden en angsten van de staat verraadt.’
Welke fouten maakten de onafhankelijkheidsstrijders in 2017?
Cuixart: ‘We hebben altijd de deur opengezet voor een dialoog, we zijn altijd bereid geweest om een politieke oplossing te vinden voor deze politieke crisis. We zullen onszelf zeker moeten blijven uitleggen, maar ik wil het vreedzame en democratische karakter van al onze acties opeisen. Daarentegen stuurde de staat 8.000 politieagenten om vreedzame kiezers met geweld aan te vallen. Tot nu hebben we slechts één gerechtelijk antwoord van de Spaanse staat. Aan onze kant werd zelfkritiek geuit, maar niet aan de Spaanse kant.’
Was u verrast door de reactie van de staat?
Cuixart: ‘Dit is een bewijs van het falen van de Spaanse democratie. De mislukking komt door het feit dat tijdens de “democratische overgang” van 1978 hoge ambtenaren van het Franco-regime bij de politie en de gerechtelijke instellingen op hun post bleven.’
‘Catalonië moet doorgaan op deze democratische, burgerlijke en vreedzame weg. Onze strijd is dezelfde als die van de strijders van de vorige eeuw als Romain Rolland, Altiero Spinelli, Martin Luther King of Rosa Parks.’
Heeft u een boodschap voor de Catalanen die vijandig staan tegenover onafhankelijkheid, en die misschien bang waren tijdens de poging tot afscheiding?
Cuixart: ‘Ik begrijp hen. De soevereine beweging onderschatte de macht en virulentie van een groot deel van de Spaanse media die een zeer bevooroordeelde kijk heeft op een onafhankelijke Catalaanse Republiek binnen de EU.’
‘Catalonië is een democratisch land en we willen dat elke Catalaan bijdraagt aan de opbouw van dit land. Ook al zijn we al een zeer open en tolerante samenleving, toch denk ik dat we veel empathischer moeten zijn en onszelf beter moeten leren kennen. De machten van de staat zijn bereid om de burgers van de verschillende volkeren van Spanje met elkaar te confronteren, maar dat spel kunnen we niet spelen. Het is geen kwestie van identiteit, maar van democratie.’
Moet Justitie een onderscheid maken tussen de Catalaanse leiders, die aan de macht waren, en u, die slechts een activist was?
Cuixart: ‘De aanklachten zijn volledig ongegrond voor alle beschuldigden. Oproer veronderstelt het gebruik van wapens en opruiing om expliciet op te roepen tot geweld. In mijn geval en dat van Jordi Sànchez (de andere leider uit de burgermaatschappij) is het gebrek aan fundering nog flagranter. We worden berecht voor de uitoefening van fundamentele rechten zoals het recht op betogen en het recht op vrijheid van meningsuiting. We worden beoordeeld op onze ideeën en vreedzame activiteit.’
Waarom hebt u in 2017 het Spaanse grondgebied niet verlaten, zoals Carles Puigdemont?
Cuixart: ‘Dit is een zeer persoonlijke beslissing en ik heb veel respect voor degenen die besloten hebben om in ballingschap te gaan. In het voorjaar van 2017 wist ik dat sommigen van ons in de gevangenis terecht konden komen en we moeten ons ervan bewust zijn dat andere leiders daar in de toekomst naartoe kunnen gaan.’
‘Ik weet niet hoe de toekomst eruit zal zien, maar mijn prioriteit is niet om uit de gevangenis te komen.’
Hoe ziet u uw toekomst?
Cuixart: ‘Ik weet niet hoe de toekomst eruit zal zien, maar mijn prioriteit is niet om uit de gevangenis te komen. De prioriteit ligt bij het oplossen van het politieke conflict. Ik zal me niet verontschuldigen, want dat zou hetzelfde zijn als toegeven dat we criminelen zijn. Mijn persoon is nu al lang op de achtergrond.’
Wordt Catalonië de volgende jaren onafhankelijk?
Cuixart: ‘Ik wil dat Catalonië kan zijn wat haar burgers willen. Catalonië moet doorgaan op deze democratische, burgerlijke en vreedzame weg. Het referendum op 1 oktober is hiervan het bewijs. We mogen niets opgeven. Onze strijd is dezelfde als die van de strijders van de vorige eeuw als Romain Rolland, Altiero Spinelli, Martin Luther King of Rosa Parks.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
