Jonathan Holslag blijft overtuigd: als Kim verdergaat met de bouw van raketten zúllen de VS aanvallen

De komende maanden wordt het alles of niets, waarschuwt Jonathan Holslag. ‘Als deze onderhandelingspoging tussen Noord-Korea en de VS mislukt, zal het gezichtsverlies voor Trump zó groot zijn dat hij geen andere keuze heeft.’

Een maand of tien geleden schreef ik op deze pagina’s dat Donald Trump de ultieme kans had om een groot akkoord met Noord-Korea te onderhandelen: de kluizenaarsstaat zou zijn kernwapens opgeven in ruil voor een vredesakkoord met de Verenigde Staten en garanties voor het regime van Kim Jong-un. Het zou de positie van de VS in de regio aanzienlijk versterken, een diplomatieke overwinning betekenen voor Trump, én tegelijk Kim Jong-un toelaten – hoe vreemd het ook lijkt – om de Deng Xiao-ping van Noord-Korea te worden. Sinds de zomer van 2017 zijn de spanningen echter alleen maar opgelopen, door ongeziene economische en militaire druk van de Amerikanen enerzijds en een ongezien aantal Noord-Koreaanse raketlanceringen anderzijds. De Amerikanen bereidden zich wel degelijk voor op het ergste.

Maar nu, plots, heeft Trump dan toch aanvaard om op de thee te gaan bij Kim. De komende maanden wordt het alles of niets: ofwel komt er vrede, ofwel dreigt een verschrikkelijke oorlog. Een tussenoplossing is geen optie. Die doorbraak kwam er op z’n Trumps. Kim had eerder al laten weten dat hij rechtstreeks wil praten met de Amerikaanse president. Vorige week was er een hoge Zuid-Koreaanse diplomaat in Washington. Hij werd door Trump onverwacht gesommeerd en enkele minuten later liet de president de pers weten dat hij een gesprek met Kim wenst. De mensen van de Nationale Veiligheidsraad in Washington waren met verstomming geslagen. Trumps calculatie is zonneklaar. Hij wil door een afspraak met Kim een afspraak maken met de geschiedenis, en met een akkoord zijn prestige een duw geven. Daarnaast bestaat er bij hem en zijn entourage de unanieme overtuiging dat Noord-Koreaanse nucleaire langeafstandsraketten die het Amerikaanse continent kunnen treffen onaanvaardbaar zijn.

Aan de kant van Kim is het minder duidelijk wat de bedoeling is. Ook bij hem speelt een combinatie van prestige en veiligheid. Voor een stuk zijn kernwapens een voortzetting van het grote prestigeproject van zijn voorvaders. Ze blijven ook een middel om de Kim-dynastie te verdedigen. De grote vraag is of Kim een vredesverdrag met de VS als een alternatief ziet. Eerder gaf hij aan dat Noord-Korea zijn kernwapens nooit zal opgeven. Hij zou een vredesverdrag kunnen beschouwen als een vodje papier. Zelfs al beloven de Amerikanen om het Kim-regime te gedogen in ruil voor nucleaire ontwapening en een mogelijke afname van de militaire aanwezigheid in Zuid-Korea, een verdrag blijft een verdrag en kan worden herzien.

Maar het Noord-Koreaanse kernwapenprogramma kan eveneens beschouwd worden als een papieren tijger. Hoe meer het regime met kernwapens streeft naar veiligheid, hoe meer het door de zware economische sancties wordt verzwakt. Het is ook duidelijk dat de Amerikanen nog altijd genoeg militaire slagkracht hebben om het Noord-Koreaanse regime te verslaan als het verder werkt aan langeafstandsraketten. Ik blijf ervan overtuigd: als Kim verdergaat met de bouw van langeafstandsraketten zál deze Amerikaanse regering aanvallen, ondanks de risico’s voor Zuid-Korea. Zolang Noord-Korea niet over voldoende langeafstandswapens beschikt, is er dus eigenlijk geen waterdichte garantie op regimeveiligheid. Een mogelijk vredesverdrag is dat niet, maar het kernwapenprogramma is dat evenmin.

Zoals vaak in de internationale politiek bestaan er geen ideale oplossingen, alleen maar tussenoplossingen. Maar mijn aanvoelen is dat Kim meer te winnen heeft bij een akkoord. Jaren van propaganda hebben van de Amerikanen de ultieme vijand van het Noord-Koreaanse volk gemaakt, maar dat zorgt er ook voor dat Kim zo’n doorbraak kan uitleggen als een cruciale overwinning. Als Noord-Korea zijn kernwapenprogramma opgeeft, zijn er ook weinig redenen voor de Amerikanen om het land aan te vallen: de baten zijn klein en de kosten in een conflict blijven aanzienlijk. De sancties doen Kim momenteel ook echt pijn, en ze kunnen nog verder te worden uitgebreid.

Verder geloof ik dat Kim inziet dat hij dit keer niet moet proberen om de Amerikanen aan het lijntje te houden. Washington is zich bewust van de Noord-Koreaanse onderhandelingstactiek, en is niet bereid om opnieuw met een kluitje in het riet te worden gestuurd. Niet alleen zal er worden geëist om af te zien van langeafstandswapens, Noord-Korea zal zijn kernwapenprogramma ook moeten ontmantelen. Als deze onderhandelingspoging mislukt, zal het gezichtsverlies voor Donald Trump zó groot zijn dat hij geen andere keuze heeft dan eerst de sancties op te drijven en vervolgens aan te vallen. Zelden lagen oorlog en vrede zo dicht bij elkaar.