In een korte afscheidstoespraak vanuit het Witte Huis zette uittredend president Joe Biden zijn eigen verdiensten in de verf. ‘De zaadjes zijn geplant’, zei hij, al zal het misschien nog even duren eer de resultaten zichtbaar worden. Hij wees ook met een heel waarschuwende vinger: ‘Er is vandaag een oligarchie in de maak in de VS’, met de macht ‘in handen van heel weinig superrijken’.
De grote Amerikaanse tv-zenders hadden het – in afspraak met het Witte Huis – begroot op 20 minuten, en Joe Biden hield zich ruim binnen die limiet. Afscheidstoespraken vormen in de VS een traditie die begon met de allereerste president George Washington. Washington waarschuwde zijn land voor toenemende partijdigheid…
Eerder uitzonderlijk werd een zittende president gedwongen een toespraak te houden nadat zijn gedoodverfde opvolger de verkiezing had verloren. De Republikeinse president Dwight Eisenhower moest in 1961 de fakkel doorgeven aan Democraat John F. Kennedy, die een nipte overwinning had behaald op Eisenhowers vicepresident Richard Nixon.
Biden zit in een gelijkaardige positie. Zijn vicepresident verloor. Eisenhower, gewezen topmilitair, waarschuwde destijds voor de toenemende macht van het ‘militair-industrieel complex’. Biden verwees naar die uitspraak van Eisenhower vooraleer zelf te waarschuwen voor het ‘tech-industrieel complex’.
‘De waarheid wordt versmacht onder leugens, die verteld worden voor macht en winst.’
‘Vandaag’, zei hij, ‘is een oligarchie in de maak in de VS, waarbij extreme welvaart, macht en invloed letterlijk onze democratie bedreigt, onze rechten en vrijheden, en het feit dat iedereen een behoorlijke kans krijgt om het te maken.’ Het gaat, aldus de president, ‘om een gevaarlijke machtsconcentratie in de handen van heel weinig ultrarijke mensen’, wat enorme risico’s inhoudt ‘als hun machtsmisbruik niet aan banden wordt gelegd.’
President Biden warns in his farewell address that “today, an oligarchy is taking shape in America.”
— CBS News (@CBSNews) January 16, 2025
He says it’s “extreme wealth, power and influence that literally threatens our entire democracy, our basic rights and freedoms and a fair shot for everyone to get ahead.” pic.twitter.com/CxPdnWagyJ
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘We hebben dit eerder meegemaakt’, argumenteerde de president: ruim 100 jaar geleden kwamen de Amerikanen in opstand tegen de monopolies. ‘Ze bestraften de welvarenden niet. Ze verzekerden gewoon dat de welvarenden dezelfde regels moeten volgen als iedereen.’ Degenen die destijds optraden tegen de monopolies hadden de basis gelegd voor een billijker samenleving, met een florerende arbeiders- en middenklasse. Nu is iets gelijkaardigs nodig, aldus Biden.
‘Lawine van desinformatie’
Het gevaar van het tech-industrieel complex legde Biden nog op een ander niveau. ‘Amerikanen worden begraven onder een lawine van misinformatie en desinformatie, die machtsmisbruik mogelijk maakt. De vrije pers gaat ten onder. Redacteurs verdwijnen. Sociale media geven hun factchecking op. De waarheid wordt versmacht onder leugens, die verteld worden voor macht en winst.’
Biden shares concerns about “the potential rise of a tech industrial complex” during his farewell address.
— MSNBC (@MSNBC) January 16, 2025
“Americans are being buried under an avalanche of misinformation and disinformation enabling the abuse of power… The truth is smothered by lies told for power and for… pic.twitter.com/X45o31gpUF
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Bij momenten leek het meer op een intentieverklaring voor de komende vier jaar dan op een afscheidsspeech. Biden pleitte ervoor om een amendement aan de Grondwet toe te voegen zodat – tegen de recente beslissing van het Hooggerechtshof in – ‘duidelijk wordt dat presidenten niet immuun zijn voor misdrijven die ze tijdens hun presidentschap pleegden’.
‘Zaadjes’
Maar meer nog dan een waarschuwing en een programmaverklaring was deze afscheidstoespraak bedoeld om Bidens eigen presidentschap in een goed daglicht te stellen. Terwijl 61 procent van de Amerikanen Bidens vier jaar beschouwen als een mislukking, volgens een recente enquête van CNN, stelde Biden de winstpunten voor.
Zelfkritiek viel in de toespraak niet te bespeuren. Wel getrek aan het laken van de verdienste: Biden liet er geen twijfel over bestaan dat het staakt-het-vuren in Gaza de verdienste was van hem en zijn kabinet (Donald Trump, die Biden over vier dagen opvolgt, beweerde al het tegendeel), en dat de maatregelen die hij wist door te drukken historisch belang hebben, zowel de infrastructuurwerken, als de klimaatmaatregelen en de lagere prijs voor medicijnen. Zijn maatregelen luiden ‘een nieuw tijdperk van perspectieven voor Amerika’ in. ‘De zaadjes zijn geplant’, zei hij, voor iets wat misschien pas veel later vruchten zal afwerpen. ‘Het zal tijd vergen eer de volle impact zichtbaar zal zijn van wat we samen gerealiseerd hebben, maar de zaadjes zijn geplant en ze zullen decennialang groeien en bloeien.’
Amerikaanse verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier