Joe Biden vs. Donald Trump: de verkiezingsprogramma’s onder de loep

Met een kiespubliek dat zowel arbeiders, hoogopgeleiden als een lappendeken van minderheden behelst, is de campagne voor Joe Biden dansen op het slappe koord.

1. ‘Affordable Care’

Door de pandemie is gezondheidszorg een onontkoombaar thema in deze campagne. Als voormalige vicepresident van Barack Obama wil Biden de Affordable Care Act uitbreiden, het programma dat elke Amerikaan een kans op een betaalbare ziekteverzekering wil geven. Maar tegelijk wil hij minder ver gaan dan het gros van zijn partijgenoten en ook privéverzekeraars behouden. De aanpak van het coronavirus zal Biden overlaten aan epidemiologen. Hij is van plan verzekeraars te verplichten om coronabehandelingen terug te betalen.

2. ‘Buy American’

Biden wil de pandemie ook aanwenden om de Amerikaanse industrie nieuw leven in te blazen. In juli presenteerde hij het Buy American-plan, een overheidsaankoopplan om voor minstens 400 miljard dollar (340 miljard euro) aan Amerikaanse producten aan te kopen. Hij wil 300 miljard dollar (255 miljard euro) extra besteden aan onderzoek en ontwikkeling. Hij belooft ook het minimumloon te verdubbelen tot 15 dollar per uur. Bidens programma bevat bovendien een Green New Deal, waarbij de Amerikaanse overheid miljarden investeert in duurzame industrieën.

3. (Meer) Migratie

Een moeilijker thema voor Biden is migratie. Als vicepresident werkte hij mee aan Obama’s beleid, waarbij een recordaantal migranten gedeporteerd werd. Het is een beslissing waarvan hij nu zegt spijt te hebben. Als presidentskandidaat wil Biden migranten die illegaal in het land verblijven een perspectief op naturalisatie geven, en wil hij Trumps beleid om migrantenfamilies uit elkaar te halen onmiddellijk stopzetten. Hij wil het nationale vluchtelingenquotum ook gevoelig optrekken.

4. (Minder) Misdaad

Een van de voornaamste uitdagingen voor de Democraten is misdaadbestrijding. Zeker naar Democratische normen heeft Biden een harde reputatie. In de jaren negentig was hij een van de architecten van een beleid dat voor langere gevangenisstraffen en uitgebreidere politiediensten zorgde. Door de opkomst van Black Lives Matter en de aandacht voor politiegeweld ligt dat verleden moeilijk. Maar tegelijk zorgen de rellen bij veel middenklassers voor onrust. Voor Biden is het zoeken naar een balans. Hij pleit voor wetten die het politiegeweld moeten beteugelen, maar verzet zich tegelijk nadrukkelijk tegen oproepen van de linkerzijde om politiediensten af te schaffen. Ook wapenwetten wil Biden verstrengen.

5. En verder … is hij vaag

Tegelijk blijft Biden op veel punten bijzonder vaag. Wat houdt zijn Green Deal in? In welke mate zal hij rekening houden met de linkse vleugel van zijn partij? Is Biden van plan om een extra staat – Puerto Rico bijvoorbeeld – te erkennen en zo de Democraten bij een volgende verkiezing een voordeel te geven bij het kiescollege? En vooral: zal Biden – als de Democraten de Senaat zouden winnen – extra rechters benoemen, om het Hooggerechtshof weer een progressieve meerderheid te geven?

Meer dan op specifiek beleid voert Biden campagne met de belofte om een beetje normaliteit te brengen. Tijdens de Democratische voorverkiezingen in Iowa toerde hij in een bus waarop in grote letters ‘No Malarkey’ stond geschreven: ‘Geen kletskoek’. Het is een woord dat Biden in de kern typeert: een wat oudere, burgerlijke, maar finaal toch zachtaardige boomer. ‘Misschien is dat meteen Bidens voornaamste verkooppunt’, zegt Robert Rowland, politoloog aan de Universiteit van Kansas. ‘Joe Biden is echt ontzettend saai. Maar eerlijk gezegd: na vier jaar Trump zijn we allemaal toe aan een beetje saaiheid.’

1. 10 miljoen jobs en ‘iets beters dan Obamacare’

Tot het begin van dit jaar leek Donald Trump op weg naar een vlotte herverkiezing. Dankzij tal van dereguleringen en een enorme belastingverlaging tekende de Amerikaanse economie de laagste werkloosheidscijfers in decennia op. Die uit de voegen barstende economie zou Trumps platform zijn naar herverkiezing. Door het coronavirus, en vooral door de inadequate manier waarop Trump de pandemie haar beloop liet gaan, blijft van die mooie cijfers weinig over.

Die economische instorting heeft Trumps campagne helemaal in de war gestuurd. Bovendien lijkt Trump niet goed te weten hoe hij de economie opnieuw moet aanzwengelen. In zijn programma zegt hij 10 miljoen jobs te willen creëren, maar het is onduidelijk hoe hij dat juist wil doen. Wel torpedeerde hij begin september een herstelplan van 1000 miljard dollar (851 miljard euro) dat Democraten en Republikeinen samen probeerden uit te rollen.

De pandemie legt ook een andere gerateerde belofte van Trump bloot, namelijk om de Affordable Care Act (de zogenaamde ‘Obamacare’) af te schaffen en te vervangen door ‘iets veel beters en goedkopers’. Na vier jaar presidentschap moet nog blijken of Trump überhaupt een plan heeft om de gezondheidszorg voor de gemiddelde Amerikaan te verbeteren.

2. Minder progressieve wetgeving

Trumps voornaamste verkiezingsbelofte heeft hij eigenlijk al vóór de verkiezingsdag verwezenlijkt. Met de benoeming van de uiterst conservatieve Amy Coney Barrett tot rechter in het Supreme Court heeft Trump de ultieme droom van de conservatieven verwezenlijkt: een Hooggerechtshof met een duidelijk conservatieve meerderheid. Op die manier hoopt de Republikeinse Partij de komende decennia haar stempel te drukken op het beleid, en al te verregaande progressieve wetgeving af te blokken.

3. Law & order

In de nasleep van de grootschalige Black Lives Matter-betogingen, die in verschillende steden tot grootschalige rellen hebben geleid, probeert Trump zich ook op te werpen als de kandidaat van law & order. Hij moedigt lokale politiekorpsen aan om met geweld betogingen op te breken, liet traangas afvuren op betogers in Washington en wil linkse protestbewegingen als Antifa als terreurorganisatie brandmerken.

4. Nog minder vluchtelingen

Trump heeft in zijn eerste ambtstermijn meer migranten gedeporteerd dan gelijke welke president voor hem. Het inreisverbod voor inwoners van zeven landen, de zogenaamde muslim ban, werd in juni 2018 gevalideerd door het Hooggerechtshof. Ook arbeidsmigratie is onder de regering-Trump teruggeschroefd. In een tweede ambtstermijn wil Trump steden die migranten opvangen financieel straffen, en wil hij nóg minder vluchtelingen toelaten. Finaal wil Trump van een eventuele tweede ambtstermijn gebruikmaken om eindelijk zijn ‘grote, vette, mooie muur’ te bouwen. Tijdens zijn eerste ambtstermijn kwam hij niet verder dan een extra acht kilometer.

5. Vijand China

Ook de strijd tegen globalisering wil Trump voortzetten. In zijn eerste termijn trok hij zich terug uit verschillende handelsakkoorden, annuleerde hij de Irandeal en stapte hij uit het Klimaatakkoord van Parijs; in een tweede termijn wil hij Amerika terugtrekken uit de Wereldgezondheidsorganisatie. Bedrijven die hun productie-eenheden uit China terughalen, wil hij belonen met belastingvoordelen. De belofte om op die manier jobs terug te halen is tegelijk ook de voornaamste belofte die Trump niet heeft ingelost. Door de handelsoorlog met China zijn er de voorbije jaren net tienduizenden industriejobs verloren gegaan, vooral in de Rust Belt die in 2016 zo massaal voor Trump stemde.

Tijdens de verkiezingscampagne van 2016 beloofde Trump zijn achterban een onophoudelijke reeks overwinningen. ‘We gaan zo veel winnen, dat jullie het beu zullen zijn om te winnen.’ Op 3 november moet blijken wie het winnen nog niet moe is.