Japan verlengt noodtoestand, vrees voor olympische coronavariant neemt toe

Op iets minder dan twee maanden voor de start van de Olympische Spelen verlengt Japan de noodtoestand in verschillende regio’s. Ondertussen maken deskundigen zich grote zorgen over de overtuiging waarmee de IOC stelt dat de Spelen zullen doorgaan.

De Japanse regering heeft de noodtoestand in verschillende delen van het land met drie weken verlengd. Het gastland van de Olympische Spelen doet dat onder meer in Tokio en Osaka. Op minder dan twee maanden voor de start van het grootste sportevenement ter wereld krijgt het voormalig keizerrijk de vierde golf maar moeilijk onder controle. Op dit moment ligt er een recordaantal coronapatiënten op intensieve zorg.

Tweede verlenging

De noodtoestand zou oorspronkelijk eindigen op 11 mei, maar werd al verlengd tot 31 mei. Verschillende Japanse media melden nu dat de regering in 9 prefecturen een verlenging aankondigt tot 20 juni. De Spelen gaan normaal gesproken een maand later van start op 23 juli. Eerder riepen heel wat Japanners al op om de spelen te annuleren.

De pandemie teistert Japan nog steeds. Donderdag telde Tokio 11 doden en 684 dagelijkse besmettingen, 159 minder dan een week eerder. Ondanks de daling moeten die besmettingen onder de 100 raken om een nieuwe opflakkering tijdens de Spelen te vermijden, zo stelde het hoofd van de Tokyo Medical Association, Haruo Ozaki. Volgens Ozaki is een verlenging van de noodtoestand nodig tot Japan dat punt bereikt. Zo niet, dan steekt een nieuwe opflakkering gegarandeerd de kop op tijdens de Olympische Spelen, aldus de Japanner.

De Japanse grondwet maakt het onmogelijk om lockdowns naar Europees model in te voeren. De huidige maatregelen zijn de strengste tot op heden. Toch worden er nog nieuwe regels verwacht. De regering spoort mensen aan om zo veel mogelijk thuis te blijven en geen onnodige verplaatsingen en reizen te maken. Bovendien zou er ook een beperking komen op het aantal toeschouwers tijdens sportevenementen en concerten.

Veel besmettingen, weinig vaccinaties

Toen het Internationaal Olympisch Comité (IOC) in maart vorig jaar besloot om de Spelen een jaar uit te stellen, telde Japan 865 actieve coronagevallen. Er werd toen verondersteld dat het virus tegen de zomer van 2021 wel onder controle zou dankzij een goedwerkend en welverspreid vaccin. Een jaar later ziet de werkelijkheid er heel anders uit: 70.000 Japanners zijn op dit moment besmet, zo blijkt uit een artikel dat deze week verscheen in The New England Journal of Medicine.

Sinds de pandemie uitbrak in Japan, liepen 735.000 Japanners een besmetting op en kostte het virus dat aan bijna 13.000 mensen het leven. Bovendien verloopt de vaccinatiecampagne in het land erg stroef. Slechts 6 procent van de 126 miljoen inwoners kreeg minstens 1 prik sinds de start van de campagne midden februari. Als het land dit vaccinatietempo aanhoudt, zal slechts 30 procent van de Japanners ingeënt zijn bij aanvang van de Spelen.

Zowel Pfizer als BioNTech stelden ondertussen voor om vaccins te voorzien voor alle olympische atleten, al is er zelfs dan geen garantie dat elke atleet haar of zijn vaccin nog krijgt voor de start van de Spelen, zo blijkt uit het artikel in het invloedrijke tijdschrift. De autorisatie en beschikbaarheid van vaccins laat in meer dan 100 landen immers te wensen over. Bovendien weigeren verschillende atleten een prik uit schrik voor bijwerkingen. Als er niet voldoende getest wordt tijdens de Spelen, riskeren atleten daarnaast ook nog eens hun besmetting mee te nemen naar huis, zo schrijven de auteurs van het artikel.

Draaiboek IOC laat de wensen over

De auteurs maken zich tevens grote zorgen over de overtuiging waarmee het IOC zegt dat de Spelen doorgaan. De uitlatingen van het Comité zouden immers niet gestoeld zijn op wetenschappelijk bewijs. De draaiboeken die het IOC opstelde, zouden voorbijgaan aan een grondige en wetenschappelijke risicobeoordeling. Volgens de experten achter het artikel houden de draaiboeken evenmin rekening met de manier waarop atleten aan het virus kunnen worden blootgesteld en de factoren die daartoe bijdragen. Welke deelnemers het grootste risico lopen op een besmetting, laten de draaiboeken links liggen. Nochtans is dat volgens de auteurs de eerste taak van de organisatoren.

De artsen roepen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nu op om een spoedcomité bijeen te brengen met onder meer epidemiologen, vertegenwoordigers van atleten en deskundigen op het gebied van veiligheid en gezondheid. De verschillende partijen zouden op die manier kunnen vergaderen om de gezondheidsrisico’s van de Spelen te identificeren, te beoordelen en te definiëren. Dat risicomanagement wordt geopperd naar analogie met de Spelen van 2016 in Brazilië, toen het zikavirus de wereld in zijn greep hield en de WHO hetzelfde deed.

Olympische variant

Volgens Naoto Ueyama, voorzitter van de Japanse Doctors Union, onderschatten de nationale regering en het IOC de impact die de zowat 80.000 atleten en 15.000 begeleiders, journalisten en andere betrokkenen kunnen hebben door het land te betreden. Ueyama vreest dat verschillende coronavarianten samen zullen komen in onder meer Tokio, met het ontstaan van de zogenaamde olympische Tokio-variant tot gevolg. Zo’n variant staat volgens Ueyama garant voor een tragedie die mensen over honderd jaar nog zullen bekritiseren.