Italiaanse auteur Paolo Giordano over de wereld na corona: ‘Ik hoop dat we niet snel zullen vergeten’

Knack vroeg samen met Bozar en Le Soir tien bekende intellectuelen naar hun ideeën over de wereld na corona. In de eerste aflevering sprak Annelies Beck (VRT) met de Italiaanse auteur Paolo Giordano.

We kennen u allemaal als romancier, maar in In tijden van besmetting – het essay dat u al over de coronacrisis schreef – keert u terug naar de wiskunde en uw wetenschappelijke opleiding als fysicus. Waarom?

Paolo Giordano: Aan het begin van de coronacrisis was wiskunde plots weer in ons leven, en niet op een aangename manier. De aantallen besmettingen stegen dag per dag, en ik zag dat mensen die cijfers goed moesten begrijpen. Anders waren ze misschien nog angstiger geworden dan nodig was, want het leek in die eerste weken echt alsof Italië op ontploffen stond. Ik beschouw In tijden van besmetting niettemin wel als literatuur. We zijn gewend om wetenschap en literatuur als tegenpolen te zien, terwijl dat absoluut niet zo is. Niets kan voor mij soms zo gevoelig, en ook mysterieus zijn als wetenschap.

U vertelde eerder al dat u geen fictie meer las tijdens de coronacrisis. Waarom was dat?

Giordano: Ik was constant aan het lezen, maar er was gewoon zo veel nieuws om over covid-19 bij te leren. Meestal vlucht ik in fictie, maar dat lukte nu dus niet. Literatuur is tot op zekere hoogte universeel, maar gaat ook altijd wel over personages die zich op een bijzonder moment in hun leven bevinden. Ik kon me de voorbije maanden nooit op het leven van zulke individuen concentreren, want ik had het gevoel dat we allemaal samen iets collectief meemaakten. In mijn hoofd dacht ik daarover ook in de wij-vorm in plaats van de ik-vorm. Dat was helemaal nieuw voor mij.

Bent u een optimist of een pessimist wat betreft de toekomst na deze coronacrisis?

Giordano: Niemand wordt uit zichzelf beter van een trauma als dit, en dat geldt zeker voor hele samenlevingen. Het is zinloos te hopen dat er vanzelf iets ten goede zal keren, maar we zullen wel degelijk heel veel zaken moeten herbekijken. Regels zullen herschreven worden, en op zulke momenten kan er natuurlijk wel iets veranderen.

Zult u zelf iets aan uw persoonlijke levensstijl veranderen?

Giordano: Ik weet niet of ik sterk genoeg ben om mijn gedrag te veranderen. Ik reis wel heel veel, en ik denk dat ik daar selectiever in zal worden. Voor velen van ons die zo’n geprivilegieerd leven leiden als ik, was deze crisis de eerste keer dat we echt offers moesten brengen. De coronapandemie heeft ons duidelijk gemaakt dat de planeet wel degelijk grenzen kent. Dat is ook de reden waarom ik hoop dat we deze maanden niet al te snel zullen vergeten, hoewel dat exact is wat we na zo’n traumatische ervaring het liefst proberen te doen: we willen zo snel mogelijk terug naar ons leven van vroeger, terwijl dat onvergeeflijk zou zijn tegenover de pijn die is geleden. Ik heb gelukkig ook wel echt het idee dat er iets verschoven is. Vroeger leek het alsof de toekomst geen enkele ruimte bood aan jongeren om zich heruit te vinden, dingen te veranderen en zelf beter te worden. Vandaag voel ik het omgekeerde: er is weer open ruimte om adem te halen. (Peter Casteels)

Bekijk hieronder het volledige interview met Paolo Giordano vanaf 1 juli om 20u.