Daags nadat de VN-Veiligheidsraad een resolutie had goedgekeurd die een voorlopig staakt-het-vuren in Gaza vraagt, brengt minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) een driedaags bezoek aan Israël en Palestina. Haar Israëlische ambtgenoot deed daarbij een opmerkelijke belofte.
De toezegging van een wapenstilstand heeft minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) niet gekregen op de eerste dag van haar missie naar Israël en Palestina. Maar tijdens een onderhoud achter gesloten deuren kreeg ze van haar Israëlische collega Yisrael Katz wel een hoopgevende belofte: Israël plant ‘binnen enkele dagen’ landcorridors voor humanitaire hulp naar Gaza.
VN-resolutie
Oog om oog, tand om tand. 173 dagen na de moordende raid van de Palestijnse extremistische beweging Hamas, waarbij zo’n 1200 Israëliërs vermoord werden, blijft Israël de Gazastrook bombarderen. Volgens cijfers van de Palestijnse gezondheidsautoriteit lieten sinds 7 oktober ruim 32.000 Palestijnen het leven, en dreigt er volgens de Wereldgezondheidsorganisatie een hongersnood in de Gazastrook.
Maandag maakte de VN-Veiligheidsraad alsnog een vuist tegen de Israëlische wraakzucht. Veertien van de vijftien leden stemden voor een resolutie die oproept tot een onmiddellijk staakt-het-vuren voor de verdere duur van de ramadanperiode, die op 9 april afloopt. De resolutie roept ook op tot de onmiddellijke vrijlating van de Israëlische gijzelaars en een aanzet tot een permanente wapenstilstand.
Het is de eerste keer sinds het begin van het conflict dat zo’n resolutie werd goedgekeurd. In een zeldzame daad van protest tegen het beleid van de regering-Netanyahu onthielden de Verenigde Staten, Israëls trouwste bondgenoot, zich bij de stemming.
Een VN-resolutie is in principe bindend, maar voorlopig zwijgen de Israëlische wapens niet.
Lahbib op missie
Daags na de goedkeuring van de resolutie gaat een delegatie onder leiding van de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) naar Israël en Palestina om verder op te roepen tot een wapenstilstand. België staat bekend als een van de meest uitgesproken critici van de Israëlische regering, en pleit al sinds de start van de oorlog voor een wapenstilstand en de vrijlating van de Israëlische gijzelaars. Ons land dringt ook aan op een tweestatenoplossing en op toegang voor humanitaire hulp.
Ook de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock is momenteel op diplomatieke ronde in het Midden-Oosten. Tijdens een bezoek aan de grensovergang van Kerem Shalom, nabij de Gazaanse stad Rafah, omschreef ze de humanitaire situatie in de Gazastrook als een ‘hel’.
Ter vergelijking: vóór 7 oktober reden er dagelijks zo’n 500 trucks Gaza binnen, waarvan 300 via Kerem Shalom. Maandag verklaarde UNRWA, de VN-organisatie die instaat voor humanitaire hulp aan de Palestijnse bevolking, dat Israël haar niet langer toelaat om hulp te verlenen in het noorden van de Gazastrook.
Ook drong Baerbock er bij Israël op aan het internationale recht te respecteren. De verstrengde toon van de Duitsers is opvallend: sinds 7 oktober heeft Duitsland altijd gehamerd op het recht op zelfverdediging van Israël.
Gesprek onder ministers
De eerste delegatiedag staat volledig in teken van 7 oktober. De ministeriële delegatie bezocht de kibboets van Nir Oz, een van de zwaarst getroffen gemeenschappen tijdens de raid van Hamas. Een kwart van de inwoners werd vermoord of gekidnapt. Zo’n 30 inwoners zouden nog steeds in handen van Hamas zijn.
Nadien had Lahbib een onderhoud met de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Yisrael Katz (Likoed), en enkele familieleden van de gijzelaars. Later volgt ook een bezoek aan Yad Vashem, het Holocaustmuseum in Jeruzalem.
Na het onderhoud met Katz, dat achter gesloten deuren plaatsvond, verklaarde Lahbib dat het gesprek ‘vrij en vrank’ verliep. ‘Ik kom met een boodschap van vrede’, aldus de minister. ‘Het ene bloedblad kan het andere niet goedpraten, er moet absoluut een voorlopig staakt-het-vuren komen dat moet leiden naar een permanent staakt-het-vuren.’
Net als Baerbock wees Lahbib op de risico’s van de huidige Israëlische aanpak. ‘Louter Hamas vernietigen zal niet volstaan om deze situatie op te lossen. We moeten naar een diepgaande vrede, met een tweestatenoplossing als centraal element, waarbij de Palestijnen en een Palestijnse staat rechtmatig erkend worden.’
Landcorridors
Van zo’n vredesproces is er vooralsnog geen sprake. Minister Katz verklaarde wel dat Israël plant om nieuwe landcorridors voor humanitaire hulp richting Gaza te faciliteren, onder meer richting het noorden. Die zouden ‘de komende dagen’ geopend moeten worden, stelde Katz tijdens het onderhoud.
Lahbib benadrukte dat een terugkeer naar de toestand vóór 7 oktober uitgesloten is. ‘We kunnen niet terug naar het verleden, de halfslachtige modus vivendi van voor 7 oktober is onmogelijk.’ Lahbib waarschuwde ook voor een verdere uitbreiding van het conflict in de regio. Daarvoor wees ze specifiek naar de situatie aan de grens met Libanon.
Amerikaanse pressie
De druk op de Israëlische premier Benjamin Netanyahu wordt zo steeds groter. Dat de Amerikanen zich onthielden bij de stemming van de VN-resolutie komt niet als een verrassing.
De afgelopen weken werkte het gedrag van Netanyahu steeds meer op de zenuwen van zijn Amerikaanse partners. Onder meer de Democratische senator Chuck Schumer, zelf Jood, drong in een speech die door het Britse blad The Economist als ‘baanbrekend’ werd omschreven, aan op een staakt-het-vuren. President Joe Biden sprak zijn steun uit voor de woorden van Schumer.
Grondoffensief
De spanning tussen beide bondgenoten bereikte een hoogtepunt over een mogelijk Israëlisch grondoffensief in Rafah, gelegen aan de grens met Egypte en toevluchtsoord voor ruim 1,4 miljoen Palestijnen. Netanyahu vindt een grondoffensief essentieel om ‘Hamas volledig te kunnen uitschakelen’. Biden noemde dat plan ‘een rode lijn’.
Netanyahu legde de kritiek naast zich neer, en stelde dat het offensief ook zonder Amerikaanse steun tot de mogelijkheden behoort. De Franse president Emmanuel Macron verklaarde zondag, na een telefonisch onderhoud met Netanyahu, dat een inval in Rafah een oorlogsmisdaad zou betekenen.
‘Absurde eisen’
Israël reageerde ziedend op de VN-resolutie én de Amerikaanse onthouding. Katz bestempelde de Verenigde Naties als antisemitisch, en een gepland bezoek van Netanyahu aan Washington werd afgelast. Het Israëlische team dat in Qatar samen met de Amerikanen en Hamas onderhandelde over een wapenstilstand en de vrijlating van de Israëlische gijzelaars keerde huiswaarts.
Volgens Netanyahu mislukten de onderhandelingen omdat de eisen van Hamas ‘absurd’ zijn, en dat die doorgedreven eisen een gevolg waren van de goedgekeurde VN-resolutie. De VS lieten weten ‘ontgoocheld te zijn over de Israëlische beslissingen’, maar benadrukten dat het einde van de onderhandelingen niets te maken heeft met de goedgekeurde VN-resolutie.
Politiek overleven
Ook in zijn eigen land klinkt de kritiek op Netanyahu steeds luider. Na het einde van de onderhandelingen in Qatar kwamen manifestanten op straat in Tel Aviv. Vier mensen werden opgepakt, onder wie twee familieleden van gegijzelden. In een commentaarstuk stelde de Israëlische krant Haaretz dat Netanyahu het voortbestaan van Israël op het spel zet, nu ook de Amerikaanse steun niet langer onvoorwaardelijk lijkt te zijn.
Maar Netanyahu, hij ploegde voort. Zijn politieke toekomst lijkt verbonden te zijn met een voortzetting van de oorlog. Als die stopt, volgen er verkiezingen. Gezien zijn impopulariteit – in een poll in januari gaf amper 15 procent van de Israëlische bevolking aan dat Netanyahu kan aanblijven – zou dat betekenen dat zijn politieke dagen geteld zijn.
Israëlisch-Palestijns conflict
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier