Israëlische ex-militair: ‘Democratie is hier een soort gereedschapskist die je gebruikt als het je goed uitkomt’

Bij de raid van 7 oktober redde Yair Golan op eigen kracht zes mensen van Hamas. Vandaag pleit hij als voorzitter van de nieuwe Israëlische partij De Democraten voor een staakt-het-vuren.

Vorige week werden zes Israëlische gijzelaars dood teruggevonden. Honderdduizenden Israëli’s trokken de straat om van de regering een deal met Hamas te eisen, en zo de resterende gijzelaars vrij te krijgen.

Yair Golan: De zes gijzelaars waren jonge mensen die nog maar een paar dagen eerder waren vermoord. Op dat moment had er dus allang een uitwisseling kunnen plaatsvinden. De mensen vinden de starre houding van premier Benjamin Netanyahu onaanvaardbaar.

De Israëli’s betogen wel massaal voor de gijzelaars, maar niet tegen het immense lijden van de Palestijnen. Waarom maakt dat de meeste mensen niet uit?

Golan: De Israëlische samenleving is nog altijd zwaar getraumatiseerd. Het is logisch dat mensen in zo’n situatie al hun emoties richten op hun eigen mensen.

Wat moet er nu gebeuren?

Golan: We hadden deze oorlog al maanden geleden moeten beëindigen. Sluit met Hamas een deal over de gijzelaars en over een staakt-het-vuren, en dat leidt waarschijnlijk tot een staakt-het-vuren met Hezbollah in het noorden. Dan kan eindelijk het herstelproces beginnen – niet in de laatste plaats in politiek opzicht. Daar horen ook nieuwe verkiezingen bij.

Op 7 oktober reed u op eigen initiatief het grensgebied van Gaza binnen en redde zes mensen.

Golan: Ik hoorde op de radio de eerste berichten over de aanval, en ik besefte meteen dat dit een volstrekt nieuwe situatie was. Ik trok mijn uniform aan en reed naar de dichtstbijzijnde basis hier in het centrum van Israël. Op de basis zag ik beelden van de geïnfiltreerde terroristen op verschillende schermen, en realiseerde me dat de aanval veel groter was dan ik me had voorgesteld. Dus stelde ik aan de bevelhebber voor om samen naar het zuiden te gaan.

Toen kreeg ik telefoon van mijn zus: ‘Kun je een zoon van een vriend evacueren van een festival?’ (365 mensen werden op het Nova Festival vermoord, nvdr) Ik vertrok in mijn privéauto, en het lukte me om de jongen en zijn vrienden te vinden – ze hadden zich in een struik verstopt. Ik haalde ze uit de gevarenzone en keerde terug om meer jongeren weg te halen. Op mijn derde reis reed ik over de hoofdweg, waar veel lichamen van vermoorde Israëli’s lagen. Ik kon in totaal zes mensen evacueren voordat het donker werd.

‘Ik weet niet zeker of Israël nog wel een democratisch land is’, zei u laatst. Waarom is dat?

Golan: Omdat de mensen in de regering democratie niet erkennen als ons samenlevingsmodel maar slechts als een soort gereedschapskist die je wel of niet kunt gebruiken, afhankelijk van of je er baat bij hebt.

Sinds 7 oktober hebben Israëlische soldaten systematisch Palestijnse gevangenen mishandeld, huizen in Gaza geplunderd en vernield, op humanitaire hulpverleners geschoten en burgers gedood. Hoe verklaart u dit?

Golan: Door de algemene dienstplicht voor mannen en vrouwen is er een zeer nauwe band tussen de bevolking en het leger. En na 7 oktober werd ook een groot aantal reservisten opgeroepen. Onder hen heb je mensen die geloven in Joodse suprematie, die geweld als een legitiem middel zien. Ze zijn ermee opgegroeid als kolonisten op de Westelijke Jordaanoever. Zulke extreme nationalisten brengen het bestaan van Israël in gevaar. Zij hebben onze samenleving onder controle.

Westelijke Jordaanoever: ‘Voor Joodse kolonisten is de oorlog in Gaza een mirakel van God’

Sinds 7 oktober is het geweld van kolonisten op de Westelijke Jordaanoever ook geëscaleerd, met massaal geweld tegen Palestijnse nederzettingen. Hoe wilt u dat oplossen?

Golan: Ten eerste hebben we een scheiding nodig om de wrijving tussen de twee vijandige bevolkingsgroepen te verminderen. Zo kunnen we het idee van een tweestatenoplossing – en dus een democratische Joodse staat – levend houden zonder de veiligheid van de Israëlische burgers in gevaar te brengen. We staan op een tweesprong: afscheiding of annexatie.

Bij de terugtrekking van Israël uit Gaza in 2005 zagen we al hoe moeilijk het is om fanatieke kolonisten daar weg te krijgen. En er zijn er nog veel meer op de Westelijke Jordaanoever.

Golan: Tijdens het proces zullen onze burgers begrijpen wat de toekomstige grenzen van Israël zijn, welk gebied zal worden uitgewisseld met de Palestijnen, en hoe ze zullen worden gecompenseerd voor hun achtergelaten eigendommen in de nederzettingen. Wie in het eerste jaar de Westelijke Jordaanoever verlaat, zou 200 procent van de waarde van zijn eigendommen ter compensatie krijgen. Na twee jaar is dat nog 150 procent, daarna niets meer. Er moeten nú beslissingen worden genomen.